هفت روحانی ایرانی اثرگذاردر تاریخ و تمدن اسلامی مصر و الازهر

به گزارش سرویس بسیج  طلاب و روحانیون خبرگزاری بسیج، حجت الاسلام و المسلمین محمد حسن زمانی هم زمان با شصتمین سالگرد ارتحال آیت الله العظمی بروجردی در سخنانی با موضوع« نقش آیت الله بروجردی در تقریب و وحدت امت اسلام» که در کتابخانه بزرگ آیت الله بروجردی برگزار شد، اظهارکرد: یک بعد از خدمات برجسته مرحوم آیت الله بروجردی در تقریب و وحدت امت اسلام و تقریب بین شیعه و سنی است.

وی افزود: باتوجه به اینکه من در مصر حضور داشته ام به تبع آنجا با آثار و خدمات ایشان آشنا شده ام و اهمیت موضوع تقریب و وحدت را از منظر خاص و میدانی دیدم و با واقعیات مواجه شده ام ، لذا اهمیت موضوع تقریب از نگاه اسلام و وحدت را از آن جهت مهم می دانم که معتقدم وحدت بین مسلمانان شیعه و سنی و تقریب یکی از واجبات شرعی و دینی است که بر عهده عالمان دینی و حوزه های علمیه نهاده شده است.

حجت الاسلام والمسلمین زمانی ادامه داد: متاسفانه در مقاطعی از تاریخ مسأله تقریب مورد غفلت قرار گرفته است و برخی از عالمان دینی ما نه تنها تلاشی برای وحدت و تقریب نکردند، بلکه با کمال تأسف گاهی مسیری را طی کردند که ناخواسته به سوی کم رنگ شدن آن پیش رفت.

وحدت ریشه در قرآن، احادیث نبوی و روایات و سیره عملی ائمه معصومین علیهم السلام دارد

مسئول دفتر اجتماعی و سیاسی حوزه علمیه بیان کرد: گاهی تلقی شده که موضوع وحدت و تقریب یکی از سیاست ها و رهاورد موقت بعد از انقلاب جمهوری اسلامی است، یا تاکتیکی برای مصالح سیاسی جمهوری اسلامی ایران قلمداد می کنند که به دلیل نیازهایی که دارد در مدیریت کشور و یا در دنیا دچار مشکلی نشود،نسبت به وحدت تقریب مذاهب اهمیت می دهد و حال اینکه واقعیت قصه این نیست گاه استدلال می شود که دشمن مشترک میان شیعه و سنی باعث این وحدت شده است، ولی اینگونه نیست، دلیل اصلی آن ریشه در قرآن، احادیث نبوی و روایات و سیره عملی ائمه معصومین علیهم السلام دارد و این سخن خیلی مهم است.

وی  ابرازکرد: به اعتقاد من برای اینکه شخصیت و عظمت اندیشه ها و رفتار آیت الله العظمی بروجردی کاملاً شفاف و روشن شود باید به مبانی اقدامات ایشان پرداخت که چرا معظم له به مسأله تقریب اهمیت دادند و این کار کوچکی نبوده است، اینکه برخی ها آن زمان نقد می کردند که این کارها لازم نیست و چرا آقای بروجردی ورود پیدا کرده است، منظور من این نوع نگاه نیست و یا عده ای می گفتند، کافی است و نیاز به استمرار ندارد مقصود من این نوع نگاه نیست؛ بلکه باید گفت از مهمترین خلأهایی بود که آیت الله العظمی بروجردی به آن توجه کردند و اگر مبانی این اندیشه را از نگاه قرآن کریم در نظر بگیریم، عظمت کار این بزرگ مرجع عالی قدر جهان تشیع شناخته می شود که متأسفانه تاکنون ناشناخته مانده است.

حجت الاسلام والمسلمین زمانی به آیه 92 سوره مبارکه انبیا اشاره کرد و گفت: خداوند می فرمایند؛« إِنَّ هذِهِ أُمَّتُکُمْ أُمَّةً واحِدَةً وَ أَنَا رَبُّکُمْ فَاعْبُدُونِ» این یکی از ده ها آیه ای است که خداوند متعال در خصوص وحدت امت و تقریب سفارش کرده اند و نمایانگر توصیه و تصریح الهی به وحدت امت است.

وی افزود: اگر این آیه شریف را در سه بخش تقسیم بندی کنیم، درخواهیم یافت که خداوند متعال اعلام می کند که همه یک امت هستیم و با هم باشید، چرا؟ چون توحید ربوبی را قبول دارید.چه ربطی دارد؟ توحید ربوبی بدین معنا است که رب یک مربوب را می طلبد و جامعه ای که مربوب یک رب است، باید یک نوع و به یک شکل تربیت شده باشد. ربوبیت واحد می طلبد وحدت واحد را، وحدت رب مقتضی وحدت مربوب است، چنانکه وحدت مربی اقتضا می کند وحدت مربا را، باید جامعه مربای واحد شود.

استاد حوزه علمیه بیان کرد: اگر خدا تواناست و در ربوبیت مشکلی نداریم، اگر جامعه اسلامی وحدت پیدا نکند، گیر سر مربا و مربوب است، یعنی نپذیرفتند وحدت ربوبیت را، اگر بپذیرند وحدت ربوبیت را باید مربوب واحد باشد، مربوب واحد یعنی وحدت اجتماعی یعنی امت، واحده است.

کسانیکه تارک امر وحدت هستند تاریک عبادتند

وی اظهارکرد: تلاش یک عالم برای وحدت بین مسلمانان می شود مصداق عبادت، کار ارزش پیدا می کند و می توان استدلال کرد کسانیکه تارک امر وحدت هستند تاریک عبادتند، پس نمی توانند خودشان را جز عبّاد زمان بشمارند، برخلاف ذهنیتی که برخی عوام امروز در جامعه دارند، علمایی بیشتر عابد شمرده می شوند که سر در لاک خودشون دارند و کاری به وحدت و تقریب ندارند، آنها می شوند عبدالناس و حال آنکه از آیه ذکر شده این افراد می شوند «تارک العبادة»، اگر این گونه باشد در شرایطی که مرحوم آیت الله العظمی بروجردی اقدام به حل مسأله شیعه و سنی کردند، چون در بلندترین قله ایستاده بودند، بلندترین گام را برداشتند و آنجا طبق آیه ذکر شده عبدالناس می شوند و این جایگاه کارهای آیت الله العظمی بروجردی در مسأله توحید خودش را نشان می دهد که چه کرده اند.

حجت الاسلام والمسلمین زمانی در ادامه به نقش و جایگاه عالمان ایران در فرهنگ دینی مصراشاره کرد و گفت: مصر قوی ترین کشور اسلامی از جهت علوم دینی است، دانشگاه الازهر با قدمتی هزار ساله در این کشور حضور دارد که تمام کشورهای اسلامی دست نیاز خود را به سمت مصر دراز می کنند و نویسندگان مصری مؤثرترین نویسندگان جهان اسلام در اندیشه دینی می باشند.

تعداد طلاب الازهر 10 برابر حوزه علمیه قم است

رایزن سابق فرهنگی کشورمان در قاهره با بیان اینکه تعداد طلاب الازهر 10 برابر حوزه علمیه قم است، افزود: مصر و الازهر آن  یعنی قوی ترین کشور و مرکز علمی جهان عرب، از نظر اسلامی دارای دو نگرش و معرفت دینی بارز است که شاخص تر از سایر کشورهای اسلامی می توان به آن پرداخت.

وی ادامه داد: مصر در این دو شاخصه و معرفت دینی «مودت به اهل بیت عصمت و طهارت(ع) و فرهنگ وحدت و تقریب » و « اسلامی انقلابی و اندیشه های سیاسی اسلام»  برتر از همه کشورهای اسلامی است.

مصر مدیون ایران و علمای ایرانی است

این فعال سیاسی و اجتماعی تصریح کرد: مصر این دو شاخصه و ویژگی ممتاز را مدیون ایران و علمای ایرانی است، نمی گویم تنها دلیل ایران بوده ولی با این تحلیلی که می گویم، علمای ایران سهم مؤثر و بسزایی در پررنگ تر شدن این دوشاخصه معرفت دینی الازهر مصر ایفا کرده اند.

حجت الاسلام والمسلمین زمانی تأکید کرد: به عنوان نمونه هفت سید جلیل القدر حوزه های علمیه ایران در طول صد سال اخیر همچون ستاره فروزان عالمان سادات در اندیشه های اسلامی و انقلابی مصر نقش آفرینی کرده اند.

وی اظهارکرد: سیدجمال الدین اسدآبادی که با حضور خود در الازهرمصر هم اندیشه تقریبی را پایه گذاری کرد و هم اندیشه اسلام سیاسی و انقلابی را نهادینه ساخت و با تربیت شاگردانی همچون شیخ محمد عبدو که از پرچم داران اندیشه سیاسی شدند نقش بی بدیلی را در مصر ایفا کردند. در واقع پیچ تاریخی فرهنگ اسلام سیاسی مصر را می توان در دوران سیدجمال الدین اسد آبادی دید.

وی مرحوم آیت الله کاشانی را دومین چهره حوزوی تاثیرگذار در فرهنگ اسلامی مصر عنوان کرد و افزود: قبل از 1330 اخوان المسلمین توسط حسن البنا تأسیس شده بود در سال 1330 ، آیت الله کاشانی به زیارت حج مشرف شدند و همان سال نیز حسن البنا به حج رفت، در نشستی با حضور آنان در مکه مکرمه، حسن البنا آنچنان تحت تأثیر کلام آیت الله کاشانی شد و به گونه ای در ذهن حسن البنا جای گرفت که وقتی برمی گردد و افکار و اندیشه های آیت الله کاشانی را برای اخوانیون مطرح می کند بعد از سالها که برای جانشین حسن البنا می خواهند کاندیدا معرفی کنند اسم آیت الله کاشانی را نیز در لیست کاندیداها می آورند و این در حالی است که ایشان هرگز به مصر سفر نکرده و سنیّ نبودند.

مسئول دفتر سیاسی و اجتماعی حوزه های علمیه خاطرنشان کرد: شهید نواب صفوی چهره برجسته دیگری از حوزه علمیه ایران است که به قاهره سفر کرد و حضور وی در حالی بود که اخوان المسلمین رو به زوال رفته و ضربه خورده بود، با یک سخنرانی که شهید نواب در دانشگاه قاهره انجام داد، جان دوباره ای به اخوان المسلمین بخشید به طوریکه فردا آن روز چنان شور گرفته بودند که دولت مصر ناچار شد اخوان المسلمین را قلع و قمع و فعالیت آنان را غیر رسمی اعلام کند.

حجت الاسلام والمسلمین زمانی به فعالیت های مرحوم آیت الله العظمی بروجردی در سالهای بعد از 30 و 40 اشاره کرد و گفت:زمانی که آیت الله العظمی بروجردی وارد میدان می شوند دارالتقریب بین المذاهب اسلامیه مصر با حضور حاج شیخ محمد تقی قمی در آنجا افتتاح شد و مدیریت آن را شیخ عبدالمجید سلیم و سپس شیخ محمد شلتوت در دوره بعدی بر عهده گرفت، گرچه عالمان متعددی همچون کاشف الغطا و مرحوم امین آباد ارتباط داشتند اما قوی ترین عالم شیعی که نقش بنیادین را در تقویت دارالتقریب داشت، شخص آیت الله العظمی بروجردی بود که حضور و تعامل ایشان با شیخ الازهر که ابتدا عبدالمجید سلیم و سپس شیخ محمدشلتوت بود آثار و برکاتی ارزشمندی را به دنبال داشت.

وی پنجمین چهره از سادات روحانی اثرگذار در تمدن اسلامی مصر را امام خمینی(ره) عنوان کرد و افزود: از سال 42- 43 اندیشه های انقلابی امام مطرح می شود، این اندیشه ها به فضای مصر راه پیدا می کند و در سال 57 که اوج دیدگاهای سیاسی امام راحل است و به دنبال آن پیروزی انقلاب و تأثیرگذاری آن در اسلام سیاسی و اسلام انقلابی الازهر مشهود است.

رایزن سابق فرهنگی کشورمان در قاهره ادامه داد: تعدادی از علمای مصری به من گفتند در سال 56- 57 که در قم حضور داشتیم و روزهایی برای تظاهرات اعلام می شد، همزمان با شما، ما دانشجویان الازهر در میدان شهر راهپیمایی می کردیم و یا نمونه دیگر از تاثیرگذاری اندیشه و افکار امام(ره)، به زمانی برمی گردد که کتاب «ولایت فقیه» امام خمینی(ره) چاپ شد و در مصر توسط نویسنده و اندیشمندی چیره دست به نام دکتر حسین حنفی، دبیر انجمن فسلفه مصر که هنوز هم در قید حیات است با 70 صفحه شرحی بر مقدمه آن زد به زبان عربی ترجمه شد.

تنها راه نجات کشورهای اسلامی تبعیت از همین نظریه ولایت فقیه است

حجت الاسلام والمسلمین زمانی افزود: وقتی این کتاب و مقدمه فوق العاده آن را مطالعه کردم، متوجه شدم در این 70 صفحه حقانیت نظریه ولایت فقیه را اثبات کرده است و اعلام می کند که تنها راه نجات کشورهای اسلامی تبعیت از همین نظریه ولایت فقیه است.

وی مقام معظم رهبری را ششمین چهره تاثیر گذار فرهنگ و تمدن اسلامی و دینی مصر و الازهر معرفی کرد و اظهارکرد: رهبر معظم انقلاب در طول این سه دهه تأثیرات متعددی بر روی نوع نگاه جوانان و علمای راستین مصر گذاشته اند، بطوریکه در اجلاس بیداری اسلامی که معظم له از همه کشورهای اسلامی به ویژه مصر دعوت کردند بطوریکه جمع زیادی از علما و متفکران مصری آمدند و با توجه به اینکه 40 – 50 کشور آمده بودند، ایشان روی مصر با جدیت سخنرانی کردند و توانست اثر خود را بگذارد به طوریکه در سخنرانی بعدی همزمان با سخنان ایشان در میدان اصلی شهر قاهره به زبان عربی درحال پخش بود و جریان بیداری اسلامی نیز شکل گرفت.

استاد حوزه علمیه قم هفتمین چهره تأثیرگذار بر اندیشه و تفکر مصر و الازهر را سید حسن نصرالله معرفی کرد.

حجت الاسلام والمسلمین  زمانی گفت: سید حسن نصرالله گرچه یک عالم لبنانی است، ولی در ایران تحصیلات دینی خود را گذرانده و در یک نظرسنجی که توسط سازمان ها و ارگان های متعدد مصری از مردم صورت گرفت، سید حسن نصرالله را محبوب ترین رهبر کشورهای عربی معرفی کردند و با اینکه در مصر عالمان و اندیشمندان زیادی است، اما شخصیت نورانی و ولایت مدار نصرالله به عنوان گزینه اول ملت عربی مصر انتخاب شد.

تهیه و تنظیم / اکبر پوست چیان

حوزه نیوز