مصباحیت الحسین نوشتاری از هادی سروش

امام حسین( ع) می فرماید: هنگامی نزد رسول خدا(ص) رفتم که اُبی بن کعب نزد آن حضرت بود. رسول خدا(ص) به من فرمود: «مرحبا بک یا اباعبدالله یا زین السماوات والارض؛ خوش آمدی ای اباعبدالله! ای زینت آسمان‌ها و زمین!»
اُبی گفت: ای رسول خدا! چگونه فرد دیگری غیر از شما، زیور آسمان‌ها و زمین است؟ فرمود: سوگند به خدایی که مرا بحق، به پیامبری برانگیخت! حسین بن علی در آسمان‌ها بزرگوارتر است تا در زمین. سمت راست عرش خدای عزوجل نوشته است: «ان الحسین مصباح الهدی و سفینه النجاه ؛ حسین چراغ هدایت و کشتی نجات است.» (عیون ، کمال الدین ، امالی)

مصباحیت امام حسین که مقام افاضه نور به دیگران است ، به قرینه کلمه هدایت  که کنارش آمده ، ناظر به مقام خاصی از مقامات امامت می باشد و همه جنبه های علمی مورد نیاز بشر را زیر پوشش قرار میدهد .

این مصباحیت و روشنی بخش و روشنگر بودن ، خصوصیات و برکاتی برای حضرت حسین (ع) قطعی می نماید:
اول؛
خود او مورد الهام خیرات قرار می گیرد:
«وَ جَعَلْناهُمْ أَئِمَّهً یهْدُونَ بِأَمْرِنا وَ أَوْحَینا إِلَیهِمْ فِعْلَ الْخَیراتِ وَ إِقامَ الصَّلاهِ وَ ایتاءَ الزَّکاهِ وَ کانُوا لَنا عابِدینَ؛ و آنان را پیشوایانی قرار دادیم که به فرمان ما هدایت می‌کردند و به ایشان انجام دادن کارهای نیک و برپاداشتن نماز و دادن زکات را وحی کردیم و آنان پرستنده ما بودند».(أنبیاء/۷۳)

دوم :
حجابی برایش باقی نمی گذارد ؛
«وَ جَعَلْنا مِنْهُمْ أَئِمَّهً یهْدُونَ بِأَمْرِنا لَمّا صَبَرُوا وَ کانُوا بِایاتِنا یوقِنُونَ؛ و چون شکیبایی کردند و به آیات ما یقین داشتند برخی از آنان را پیشوایانی قرار دادیم که به فرمان ما [مردم را] هدایت می‌کردند». (سجده/۲۴)

ارتباط مصباح و نور
از مصباح که چراغ باشد نور منعکس می شود در نتیجه مصباح وسیله روشنگری است .
این مقام از آنِ امام حسین است گرچه همه امامان نورند؛
ابوخالدکابلی می گوید از امام باقر راجع به آیه ۸ تغابن پرسش کردم ؛ فآمنوا بالله و رسوله و نورالذی انزلناه معه …
امام فرمود : والله نور الائمه … و نورهم فی قلوب المومنین (کافی) .

پس همه ائمه (ع) نورند ولی حساب امام حسین متفاوت است چرا که هدایتش و روشنگریش بیشتر است در نتیجه جهانی به نورانیت منور شدند و دررمسیر رشد و کمال قرار گرفتند.

مصباح الهدی در روایات فقط برای امام حسین است .
در مورد امام علی آمده ؛ رایهالهدى ؛ – یعنی؛ علَم و تابلوی هدایت.
نکته لطیف ؛
اول باید چراغ راه روشن شود و بعد با نگاه به تابلو مسیر را تشخیص دهیم … اول امام حسین روشن میکند و بعد امام علی مسیر و هدف را نشان می دهد.

دو نمونه از روایاتی که دلیل بر مصباحیت امام حسین است؛
ابوحمزه ثمالی گوید ؛ امام صادق به من فرمود خواستی به کربلا روی سه روز روزه بگیر و بعد وادع کن و برو …. این چنین عرض کن ؛
السلام علیک یا اباعبدالله کنت نورا فی ظلمات الارض ، کنت نورا فی السموات العلی ، کنت نورا ساطعا لایطفاء.

فاطمه (س) در باره نورانیت ظاهری فرزندش حسین می فرماید : 《در زمانی که امام حسین را باردار بودم درشب تیره نیاز به نور ظاهری نداشتم ؛ – لما حملت به ماکنت احتاج الی مصباح فی الیالی مظلمه..(الخرائج)

نور چراغ هدایت او بقدری قوی و وسیع است که در طول چهارده قرن تمام مرزهای جغرافیا و احزاب و ملیت ها را درنورد دیده وهمگان را مشتاق نموده تا تلاش کنند و از چراغ او که همان درسهای مکتب اوست ،برای رشد دنیا و کمال آخرت خود نور بگیرند.

نمونه هایی از مصباحیت امام حسین درزمان حضورش و قیامش ؛
او درتمام حرکتش از مدینه به مکه و بعدبسمت کوفه، تا روز عاشورا برای همه مردم ،چنین نقشی را ایفاء نمود:

نمونه ها :
نسبت به عبدالله بن عمر که خواست ازاحساسات او استفاده کند و به نور هدایتش منور کند، فرمود:《اگر پدرت امروز بود با من حرکت می کرد ؛ لو ان اباک ادرک زمانی لنصرنی..》(موسوعه/۳۷۴)

حتی چراغ هدایتش برای جوان مسیحی بنام وهب کلبی روشن افشانی کرد واورا بگونه ای شیفته حق وحقانیت نمودکه ازشماراصحابش قرار گرفت.

نمونه دیگر زهیربن قین بجلی است که ازنظراعتقادی کاری به علویون ندارد واز عثمانی هاست ، او را هم به نورش هدایت نمود.
و…
حتی برای وجود منحوسی مانند عمرسعد هم این چراغ هدایت در شب عاشورا روشن شد و امام اورا خصوصا ملاقات نمود و دعوت به راه حق نمود..

این مقام مصباحیت چهارده قرن است که ادامه یافته و پرورش دهنده بهترین و زبده ترین انسانها شده است.

معنای دیگر مصباحیت امام حسین :
گرچه در لغت ؛ مصباح به معنای سراج است یعنی ابزاری است که برای رفع ظلمت می نماید آمده اما در کتابهای لغت عرب معنای متفاوت دیگری از واژه مصباح ارائه نموده اند؛
راغب اصفهانی در مفردات گوید:
مصباح؛ابزار و وسیله ای که توسط آن انسان و یا غیر انسان سیراب می گردد ؛ – المصباح: مایسقی منه.
بنابراین معنا ؛ حسین (ع) وسیله ای است که تمامی حق طلبان از چشمه زلال هدایت، در طول تاریخ بشری سیراب می شوند.

پس بر اساس معنای مشهور مصباح ؛ امام حسین (ع) ارائه طریق می نماید و راه را روشن میکند.
وبر اساس معنای دوم؛امام حسین نه فقط روشن کننده راه است بلکه افراد مستعد را به سرمنزل مقصودومطلوب میرساند.
و این بسیار مهم است.

درگزارشات تاریخ و نقل احوال علماء این معنای دوم بسیار دیده می شود؛
شیخ جعفرشوشتری یک نمونه ازآن است که با یک اشاره امام حسین چیز دیگری شد.
آیت الله حاج شیخ عبدالکریم حایری موسس حوزه قم، نمونه دیگری از آن ،که گفت :به هرچه موفق شدم از امام حسین گرفته بودم.

بهرمندی از مصباح الحسین دراین زاویه ، نیاز به تقوا و ارتباط دائمی با حضرت حسین (ع) دارد.

خوشا بحال آنان که نه تنها با تمسک به سیره امام حسین از نور او برای شجاعت و حریت و اخلاص و همه نیازهای دنیا و آخرت بهره جستند ، بلکه با نور آن حضرت به ندای درونی خود پاسخ دادند و بوسیله او مراتب معرفتی را طی کردند و از ظلمات و حجابهای نفسانی برون رفتند و معرفت نوش از ساقی آن مصباح شدند.
پس می توان گفت:
《ای مومن؛ هرجا در خود حس تاریکی کردی و یا حس تنهائی و تشنگی داشتی خودت را باحسین درونی ات ، یعنی همان عشقی که به حضرت(ع) داری ، سیراب کن و نیز روشن کن》.