مروری بر تاریخ نگاری جنگ تحمیلی در ارتش

به گزارش سرویس راهیان نور خبرگزاری بسیج، ‌ سرتیپ سید ناصر حسینی دانش آموخته دانشگاه عالی دفاع ملی، عضو هیئت علمی دافوس(دانشکده فرماندهی و ستاد) ارتش و معاون علمی- پژوهشی «هیأت معارف جنگ شهید سپهبد علی صیاد شیرازی» با اشاره به روند تاریخ نگاری جنگ تحمیلی در ارتش جهوری اسلامی ایران توضیح می‌دهد: تاریخ نویسی جنگ یا (war history) یکی از قسمت‌های ستادی ارتش‌های پیشرفته است.

این بخش در ارتش ایران نیز پیش بینی شده بود و دستور فعالیت آن در ابتدای جنگ ایران و عراق از سوی ستاد ارتش به شماره امریه (۵۷۳- ۰۶- ۲۰۱- ۲۰) در مورخه ۱۳۵۹/۸/۱۷ به منظور تدوین تاریخ جنگ ایران و عراق صادر شد. نیروی زمینی مطابق دستورالعمل تدوین تاریخچه جنگ ایران و عراق را در مورخه ۱۳۵۹/۸/۲۲ به قرارگاه‌های تابعه خود ابلاغ کرده است. در این دستورالعمل به نحوه جمع آوری اسناد و مدارک، حفاظت اطلاعات و اسناد، اولین پیام در مورد آغاز جنگ توجه داده شده است و پیام‌های اداری، آموزشی و غیرعملیاتی را فاقد ارزش تاریخی دانسته و نسبت به حذف آنها دستور داده است.

ولی آثاری که از نظر اجرایی در حال حاضر موجود می‌باشد در واقع اقداماتی است که «مرحوم سرهنگ سید یعقوب حسینی» از یکسال پس از جنگ به نگارش در آورده است. سرهنگ زرهی ستاد متولد سال ۱۳۱۱ و ورودی سال ۱۳۳۱ به دانشکده افسری و فارغ التحصیل ۱۳۳۴ در رسته زرهی بوده و دروران خدمتی افسری جزء را در لشکر اصفهان گذراند و در سال ۱۳۴۶ پس از طی دوره دانشکده فرماندهی و ستاد به لشکر ۹۲ زرهی اهواز منتقل شد وی همزمان با اختلافات مرزی بین ایران و عراق در در سال ۱۳۵۴ که منجر به عقد قرارداد ۱۹۷۵ شد در صحنه نظامی خوزستان فعال بود.

او از سال ۱۳۵۶ فرماندهی تیپ سوم لشکر ۹۲ زرهی اهواز را بعهده داشت و قرار بود پس از برگزاری یک رزمایش به درجه سرتیپی نائل شود که با حوادث انقلاب این برنامه عملی نشد. مرحوم سرهنگ سید یعقوب حسینی پس از انقلاب به مدیریت آمادگی رزمی معاونت عملیات نیروی زمینی ارتش منصوب شد و پس از آغاز جنگ تحمیلی قرار گاه عملیاتی نیروی زمینی در دزفول را پای گذاری کرد و در طول سال اول جنگ به عنوان جانشین فرمانده نیروی زمینی در منطقه جنوب کلیه طرح‌های عملیاتی و مدیریت ستادی قرارگاه نیروی زمینی در منطقه جنوب را بعهده داشته است.

سرهنگ سید یعقوب حسینی در مهرماه۱۳۶۰ با درخواست شخصی بازنشسته شد. وی پس از بازنشستگی در دانشکده فرماندهی و ستاد نیروی زمینی و سازمان عقیدتی سیاسی ارتش مشغول تهیه و تدوین تاریخ جنگ شد. این اقدامات با حمایت فرمانده نیروی زمینی (وقت) سرهنگ صیاد شیرازی تا پایان جنگ ادامه یافت و او توانست تعداد قابل توجهی کتاب در باره عملیات‌های هشت سال جنگ تدوین کند.

سایر اقداماتی که در رابطه با تدوین تاریخ جنگ در ارتش صورت گرفته مربوط به پس از جنگ است. از جمله مجموعه ۶ جلدی کتابهای «هشت سال دفاع مقدس» که در سازمان عقیدتی سیاسی ارتش تهیه و منتشر شده است و اقدام دیگری که از سال ۱۳۸۰ در معاونت عملیات نیروی زمینی ارتش تحت عنوان روزشمار جنگ ایران و عراق توسط تعدادی از امیران بازنشسته در یک فرایند زمانی در ۱۰۴ جلد تدوین شد که تاکنون حدود ۵۰ جلد آن منتشر شد و مابقی بدلیل محدودیت های مالی در نوبت چاپ قراردارد.

هیأت معارف جنگ نیز که از سال ۱۳۷۳ توسط شهید سپهبد علی صیاد شیرازی پایه گذاری شد ابتدا توسط ایشان نسبت به بازسازی صحنه‌های عملیاتی هشت سال دفاع مقدس (بویژه عملیات‌هایی که خود او فرماندهی آنها راد بعهده داشت) با حضور فرماندهان یگان‌هایی که خود شاهد و ناظر عملیات‌ها بودن اقدام کرد و با برداشت میدانی اسناد جنگ یک به یک تاریخ عملیات‌های مهم سال‌های اولیه دفاع مقدس را تدوین کرد که پس از شهادت ایشان منتشر شده است.

هیأت معارف جنگ شهید سپهبد علی صیاد شیرازی در سال‌های اخیر با بهره برداری از آثار شهید علی صیاد شیرازی و مرحوم سید یعقوب حسینی بیش از۱۵۰ جلد کتاب در مورد جنگ ایران و عراق و دفاع هشت ساله ملت بزرگ ایران منتشر کرده است. ناگفته نماند در همین رابطه نیروهای دریایی و هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران نیز در سال‌های اخیر فعالیت‌های عملیاتی خود در دوران دفاع مقدس را تحت عنوان روز شمار جنگ تدوین کرده اند که تعدادی از مجلدات آنها در حال حاضر در دسترس مخاطبین و محققین جنگ ایران و عراق و دفاع مقدس است.