نشست تخصصی «سیاست همسایگی منطقه ای جمهوری اسلامی ایران " هست ها و بایدها"» در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد.
کد خبر: ۹۱۹۹۷۴۲
|
۲۶ آذر ۱۳۹۸ - ۱۸:۲۰

به گزارش سرویس اساتید خبرگزاری بسیج، نشست تخصصی «سیاست همسایگی منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران "هست‌ها و بایدها"» با حضور دکتر محمد باقر خرمشاد رئیس انجمن علمی جامعه شناسی سیاسی ایران و دکتر مجید رضا مومنی عضو انجمن و عضو هیئت علمی گروه روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبائی و دکتر علی آدمی عضو انجمن و مدیر گروه روابط بین الملل دانشگاه علامه طباطبائی روز سه شنبه در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی برگزار شد.

نشست تخصصی سیاست همسایگی منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران

در ابتدای این نشست دکتر محمدباقر خرمشاد به تغییر و تحولات در نظام بین المللی اشاره کرد و با توجه به شرایط بین المللی و منطقه‌ای پرداختن به سیاست همسایگی منطقهای جمهوری اسلامی را ضروری دانست.

عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی افزود: تقسیم بندیهای متفاوتی از سیاست همسایگی وجود دارد از جمله سیاست همسایگی کلان و خرد یا تقسیم بندی موضوعی که میتوان به سیاست همسایگی امنیت محور، اقتصاد محور، ایدئولوژیک محور و فرهنگ محور اشاره کرد.

 سیاست همسایگی در تعریف کلان عبارت است از مجموعه بایدها و نبایدها در چگونگی تعامل با همسایگان خود جهت تامین حداکثری منافع ملی. سیاست همسایگی کشور ترکیه به حداقل رساندن مشکلات با همسایگان است. سیاست همسایگی چین و اتحادیه اروپا اقتصاد محور است. آنها سعی میکنند در سیاستهای همسایگی به سطحی از تعاملات اقتصادی رشد کنند تا امنیت هم در کنار آن تامین شود.

رئیس انجمن علمی جامعه شناسی سیاسی ایران در ادامه به اصول حاکم بر سیاست همسایگی جمهوری اسلامی ایران اشاره کرد و آن را در ۶ مورد عنوان نمود: ۱- محیط فوری امنیت ملی ایران در منطقه: محیط اطراف ما به خاطر حسادتها و بدبینیهای کشورهای همسایه امن و با ثبات نیست. ۲- قدرت‌های فرامنطقه‌ای زیادی در منطقه ما حضور دارند: در طول تاریخ، ایران محل تلاقی منافع قدرت های بزرگ با یکدیگر و با منافع ایران بوده است. ۳- نامتجانس بودن محیط امنیتی: در اطراف جمهوری اسلامی ایران پیمان های نظامی مختلفی وجود دارد و همه کشورهای همسایه ایران در پی امنیت هستند. ۴-  موقعیت ژئوپولتیکی و قرار گرفتن در کریدور شمال- جنوب و غرب-شرق و تسلط ایران بر تنگه هرمز که ۳۰ درصد از مصرف نفت دنیا از آن عبور می کند. ۵- روحیه استیلای ایرانیان: مردم ایران هموار خود را با کشورهای غربی مقایسه می کنند و خواهان ایجاد وضعیتی مشابه با آنها هستند. ۶- بهره مندی ایران از ظرفیت های مختلف بسترساز از جمله: ظرفیت های اقتصادی و بازارهای مصرف مناسب، جمعیتی، علمی و فناوری، مذهبی و معنوی (ایران کانون تشیع در جهان است) و همچنین در منطقه تنها جمهوری یا مردم سالاری دینی در میان نظام های پادشاهی هستیم.

دکتر خرمشاد پس از بیان اصول حاکم بر سیاست منطقه‌ای جمهوری اسلامی به چالش‌های آن هم اشاره کرد و آن را در ۱۰ مورد عنوان کرد:  ۱- تعارض با غرب ۲- تخاصم با رژیم صهیونیستی ۳- محیط پر منازعه و غلبه نظامی گری درمنطقه ۴- وابستگی شدید کشورهای خلیج فارس و آسیای میانه به غرب ۵- زیادی بین المللی بودن ایران ۶- اوج گیری و موثر واقع شدن ایران هراسی در منطقه و جهان ۷- حسادت و بدبینی قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای به ایران ۸- عدم تعیین اولویت ها در داخل  ۹- سیاست های حداکثری و اعمال حداقلی جمهوری اسلامی ایران ۱۰- درگیر شدن ایران در جبهه های مختلف و خارج از توان.

نشست تخصصی سیاست همسایگی منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران

وی در پایان اشاره کرد که سیاست کلان همسایگی منطقه ای جمهوری اسلامی ایران  باید از امنیت محور به اقتصاد محور تبدیل شود و جهت تامین حداکثری منافع ملی باید هر همسایه را به عنوان یک شریک در نظر بگیرد.

 در ادامه نشست دکتر مجید رضا مومنی عضو انجمن علمی جامعه شناسی سیاسی ایران گفت: زمانی که از سیاست همسایگی صحبت می کنیم نیازمند تعریف مفاهیم هستیم در حال حاضر نظام بین االملل دست خوش تغییر و تحولاتی است و به اقتضای آن مفاهیم هم تغییر می کند. دو مفهوم که تعریف آنها تغییر کرده است صلح و امنیت است. تعریف صلح و امنیت گسترده تر شده است. دیگر صلح به معنای نبود جنگ بکار نمی رود بلکه در حال حاضر کشورها به دنبال صلح مثبت یعنی ایجاد  همکاری  در زمینه های مختلف جهت گسترش ارتباط و تعامل و تامین منافع ملی خود هستند. همان طور که دکتر خرمشاد اشاره کردند سیاست همسایگی ما به دلایل شرایط مختلف امنیت محور شده است. اولین گام ما باید غیر امنیتی کردن و حرکت به سوی سیاست اقتصاد بنیاد باشد. چرا که با ایجاد تعامل و گسترش همکاری های اقتصادی امنیت هم در منطقه گسترش پیدا می کند.

وی افزود: همه کشورها دارای سیاست همسایگی مدونی هستند و متاسفانه جمهوری اسلامی ایران هنوز در چگونگی تعامل با همسایگان خود به یک سیاست مدونی دست پیدا نکرده است. تنظیم سیاست مدون در نحوه ارتباط و تعامل با همسایگان به تامین منافع ملی کمک شایانی خواهد کرد. همچنین ما باید در تعامل با کشورهای همسایه به اشتراکات فرهنگی، دینی و تاریخی تاکید کنیم و از پارادیپلماسی در منطقه استفاده کنیم.

نشست تخصصی سیاست همسایگی منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران

دکتر علی آدمی عضو هیئت علمی گروه روابط بین الملل نیز بیان کرد: سیاست همسایگی مهمترین اصل در تبدیل شدن یک کشور به قدرت منطقه ای و فرامنطقه ای است. و همه قدرت های جهانی از جمله آمریکا، روسیه، چین و… از این اصل پیروی کرده اند. جمهوری اسلامی ایران هم باید سیاست همسایگی خود را تعریف و دنبال ایجاد ثبات در مناطق اطراف خود باشد. چرا که هیچ تهدیدی بدون همکاری همسایگان محقق نخواهد شد. روسیه سیاست همسایگی خود را در مفهوم خارج نزدیک تعریف کرده است و هرگز اجازه بی ثبات شدن این مناطق را نمی دهد.

وی افزود: ما باید بدانیم که با همسایگان‌مان قوی خواهیم شد. یکی از اشتباهی که دولت فعلی در سیاست خارجی دچار شد این بود که به جای تمرکز و ایجاد تعامل با کشورهای منطقه سعی کرد با کدخدا مذاکره کند که با شکست مواجه شد. ما ابتدا باید در داخل کشور را قوی کنیم سپس تعاملات خود را با کشورهای منطقه افزایش دهیم تا بتوانیم در جهان تاثیرگذار باشیم. ما باید سیاست همسایگی برابری در قبال همسایگان خود در پیش بگیریم و در این راه نباید فقط به دیپلماسی رسمی اکتفا کنیم باید از ظرفیت های دیپلماسی عمومی بهره بگیریم.

منبع: روابط عمومی مجمع بین‌المللی اساتید مسلمان دانشگاه‌ها

ارسال نظرات