تربت‌جام؛ قطب تولید خربزه خراسانی در کشور/کاهش ۲۵ درصدی برداشت خربزه/ مشکلات خربزه‌کاران چیست؟
علیرضا عرفانی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری بسیج از خراسان رضوی، بابیان اینکه این شهرستان قطب مهم تولید خربزه «خاتونی» خراسانی با سطح زیر کشت ۱۰ هزار و ۸۰۰ هکتار است، اظهار کرد: آغاز کار کاشت خربزه با بیش از ۸۰۰ خـانـوار بهره‌بردار بخش کشاورزی از اوایل اسفندماه سال گذشته به‌صورت مالچ زیر پلاستیکی شروع و با آغاز برداشت این محصول در ابتدای تیرماه سال جاری بین ۶۵ نفر در هر هکتار اشتغال‌زایی از تولید تا مصرف ایجاد می‌کند.
افــزون بر ۲۰۰ هزار تـن خـربـزه روانه بازار می‌شود
مدیر جهاد کشاورزی تربت‌جام با اشاره به کاهش بارندگی سال جاری، متوسط برداشت خربزه را ۱۸ تـن در هر هکتار مزرعه برآورد کرد و افزود: با کاهش ۲۵ درصدی برداشت نسبت به سال گذشته پیش‌بینی می‌شود امسال افــزون بر ۲۰۰ هزار تـن خـربـزه از مزارع شهرستان برداشت و روانـه بازار شـود که اولین بـرداشت نوبرانه خربزه امسال ابتدا از مـزارع بخش سمیع آباد در منطقه «پایین جام» آغاز شد.
وی دلیل کاهش مصرف سموم در مراحل کاشت، داشت و برداشت خربزه را ترویج مدیریت تلفیقی آفات، بالا رفتن قیمت سم و کم شدن تعداد سم‌پاشی برشمرد و یادآور شد: رعایت دوره کارنس سموم در محصول خربزه در این چند سال موجب کاهش باقی‌مانده سموم در محصول خربزه شده که آزمایش‌های انجام‌شده بر روی خربزه نیز مؤید این موضوع است.
ضرورت ایجاد صنایع تبدیلی برای کمیت و کیفیت بیشتر صادرات
عرفانی با اشاره به ارسال محصول خربزه به کلیه نقاط کشور و حتی کشورهای اروپایی و حاشیه خلیج‌فارس ادامه داد: صادرات به کشورهای همجوار منطقه، مانند افغانستان، ترکمنستان و پاکستان که فاصله کمتری نسبت به حوزه خلیج‌فارس دارند به دلیل خاصیت پایین انبارداری در این کشورها و نبود صنایع تبدیلی منطقه انجام نمی‌شود که می‌توان در این زمینه با کمک در رفع موانع صادرات از جمله استفاده از روش‌های هوایی این محصول را که بافرهنگ و ذائقه مردم منطقه عجین شده را با کمیت و کیفیت بیشتری صادر کنیم.
وی با بیان اینکه هیچ‌گونه صنایع تبدیلی در این شهرستان وجود ندارد، به‌ضرورت ایجاد صنایع تبدیلی محصول خربزه در منطقه تأکید کرد و گفت: با توجه به خواص دارویی فراوان این محصول در صورت سرمایه‌گذاری بخش خصوصی برای تأسیس صنایع تبدیلی می‌توان محصولاتی نظیر کمپوت خربزه، رانی خربزه، آب‌میوه خربزه، شیره خربزه، روغن تخم خربزه و خربزه خشک شده برای مصرف آجیلی اقدام کرد.
صرفه‌جویی مصرف آب با کشت زیر پلاستیکی
مسئول زراعت مدیریت جهاد کشاورزی تربت‌جام نیز در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری بسیج از خراسان رضوی، با اشاره به صرفه‌جویی مصرف آب با کشت زیر پلاستیکی گفت: میزان مصرف آب در خربزه به روش تیپی ۵ هزار مترمکعب و درروش سنتی «غرقابی» ۷ هزار و ۵۰۰ مترمکعب در هکتار را از مزایای کشت خربزه زیر پلاستیکی برشمرد و گفت: سطح زیر کشت مزارع به‌صورت زیر پلاستیکی موجب صرفه‌جویی در میزان مصرف آب، بالابردن بازدهی آبیاری، جوانه‌زنی و رشد سریع محصول به دلیل بالا بودن دمای خاک زیر پلاستیک و کنترل علف‌های هرز می‌شود.
مهدی عابدی به مشکلات کشاورزان خربزه‌کار اشاره و افزود: قطعی برق چاه‌های کشاورزی، بالا رفتن قیمت تیپ برای استفاده از روش‌های آبیاری نوین و نبود بازار مناسب به علت هم‌زمانی به دست آمدن خربزه در دیگر شهرستان‌ها ازجمله مشکلات کشاورزان این شهرستان است.
برخورد قضایی با آسیب رساندن به محیط‌زیست
وی با اشاره به اینکه ۹۷ درصد زیر کشت محصول خربزه به روش مالچ پلاستیکی است، تصریح کرد: به دلیل کمبود منابع آبی و افت سفره‌های زیرزمینی آب هم‌اکنون بیش از ۹۷ درصد از مزارع این محصول در شهرستان به روش‌های نوین آبیاری قطره‌ای (کشت زیر پلاستیکی) مجـهز شده که این مهم موجب بهره‌وری کیفی محصول و کاهش میزان مصرف آب می‌شود.
مسئول زراعت جهاد کشاورزی این شهرستان بابیان اینکه باکار ترویجی کارشناسان جهاد توانستیم سطح مبارزه علیه آفات را به‌شدت کاهش دهیم و محصول سالم‌تر و باکیفیت‌تری را کشاورزان تولید کنند؛ خاطرنشان کرد: خواسته ما از همۀ کشاورزان این است که به‌محض پایان برداشت نسبت به جمع‌آوری مالچ پلاستیکی کشت این محصول اقدام کنند و چنانچه این کار به‌موقع انجام نشود و آسیبی متوجه محیط‌زیست شود به مراجع قضایی معرفی می‌شوند.
علت کاهش محصول خربزه از زبان یک کشاورز
یکی از کشاورزان منطقه و مالک یک و نیم حلقه چاه دشت امیرآباد بابیان اینکه ۵۰ هکتار از اراضی کشاورزی خود را به کشت محصول خربزه اختصاص داده، گفت: روش آبیاری ما در این مزرعه، آبیاری قطره‌ای است که حدوداً بین ۲۰ تا ۲۵ تن در هکتار برداشت خواهیم داشت و این محصول به استان‌های همجوار و کشورهای منطقه صادر می‌شود.
حسن ذوالفقاری، قطعی برق چاه‌های کشاورزی را ازجمله مشکلات عمده کشاورزان این شهرستان دانست و افزود: با توجه به افزایش قیمت خربزه متأسفانه قطعی برق چاه‌های عمیق و گرمای هوا عامل اصلی کاهش محصول نسبت به سال گذشته است.
گزارش: مهدی حسینی
