پس از خروج آمریکا از برجام و اعمال مجدد تحریمهای نفتی از 14 آبان ماه مجددا صادرات نفت کشور با مشکل مواجه خواهد شد و طبق برآوردها صادرات نفت و میعانات گاز به میزان 1.4 میلیون بشکه کاهش مییابد؛ که این موضوع، با توجه به اینکه اقتصاد کشور وابستگی زیادی به درآمدهای نفتی دارد؛ معضلات اساسی در پی خواهد داشت.
علت این امر شناسایی راحت فروشنده و خریدارهای نفت از کشور توسط دولت و سیستم بانک مرکزی آمریکاست. کارشناسان معتقدند عرضه نفت در بورس و فروش نفت توسط بخش غیردولتی و در قالب محمولههای کوچک یکی از راهکارهای خنثیسازی تحریمهای نفتی است.
پس از خروج آمریکا از برجام و اعمال مجدد تحریمهای نفتی از 14 آبان ماه مجددا صادرات نفت کشور با مشکل مواجه خواهد شد و طبق برآوردها صادرات نفت و میعانات گاز به میزان 1.4 میلیون بشکه کاهش مییابد؛ که این موضوع، با توجه به اینکه اقتصاد کشور وابستگی زیادی به درآمدهای نفتی دارد؛ معضلات اساسی در پی خواهد داشت.
کارشناسان معتقدند یکی از راهکارهای مقابله با تحریمهای نفتی و جلوگیری از کاهش صادرات نفت، فروش ریالی نفت در بورس و استفاده از توانمندی بخش خصوصی است که در ادامه به آن پرداخته میشود.
تحریمهای نفتی چگونه مانع فروش نفت کشور میشوند؟
با اعمال تحریمهای بانکی توسط آمریکا، بانک مرکزی ایران نمی توانست طرف هیچ معامله ای قرار گیرد. ایران برای مقابله با این تصمیم در ازای فروش نفت در بازارهای خارجی اقدام به خرید طلا کرده و به اندوخته بانک مرکزی میافزود. آمریکا نیز با مشاهده واکنش ایران اقدام به تصویب قانون TRA نمود که بر اساس آن معاملات طلا با ایران ممنوع شد.
پس از این تصویب ایران ناچار شد حسابی در کشور واردکننده ایجاد کند که مبلغ فروش نفت را به آن واریز کند. البته این حساب قابل برداشت نبود و ایران فقط میتوانست به مقدار موجودی آن حساب از کشور طرف حساب کالا و ... وارد کند.
غیر از مشکل ذکر شده در دریافت درآمدهای نفتی، در بخش عرضه و فروش نفت نیز کشور با مشکلاتی جدی مواجه شد زیرا مدیریت امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران تنها فروشنده انحصاری نفت کشور در بازارهای جهانی است و به سادگی در قابل شناسایی بوده و در معرض تحریمهای آمریکا قرار میگرفت.
همین مشکل برای خریداران نفت ایران نیز وجود داشت. از آنجا که ایران نفت را تنها در محمولههای بزرگ میفروشد خریداران نفت کشور تنها پالایشگاههای بزرگ و تجار سرشناس بودند که به راحتی دولت آمریکا آنها را شناسایی کرده و مورد تنبیه مالی یا تجاری قرار میداد.
سازوکار اجرای عرضه نفت در بورس
سازوکار فروش ریالی نفت در بورس بدین صورت است که ابتدا نفت به قیمت پایه در بورس عرضه میشود و سپس مشتریان در یک فضای رقابتی قیمت پایه را افزایش داده تا سرانجام یکی از متقاضیان موفق به خرید محمولههای نفتی شود. قیمت نهایی محمولههای نفتی نیز بر اساس میزان تقاضا و عرضه تغییر کرده و به حداگثر ممکن میرسد.
باید توجه داشت که سازوکار بورس به دلیل ایجاد فضای رقابتی در تمام دنیا مبنای قیمتگذاری کالاها قرار گرفته است؛ از این رو نگرانیهای موجود ناظر به پایین آمدن قیمت و حراج نفت در بورس بی مورد است و حتی در مواردی ممکن است بالاتر از قیمت ثابت فروش کشور نیز فروخته شود. البته شایان ذکر است در ابتدای کار برای جذب مشتری و رونق بازار ممکن است تخفیفاتی در نظر گرفته شود که با رسمی شدن بازار برداشته خواهند شد و قیمت حقیقی کشف میشود.
عرضه نفت در بورس چه مزایایی دارد؟
در این سازوکار سازمان بورس نقش واسطه گری در این معامله را بازی میکند. بورس موظف است با شفاف سازی کمیت و کیفیت کالا و قیمت آن و نیز با گرفتن تضمین از طرفین، اعتبار انجام معامله را مهیا کند. فروشنده شرکت نفت است و خریدار هر شرکت خصوصی یا دولتی داخلی و خارجی میتواند باشد. بعد از رقابت خریداران، خریداری که به قیمت بازار پیشنهاد داده با پرداخت ریال نفت را دریافت میکند. به طور کلی یکی از مزایای فروش ریالی نفت در بورس، پیشگیری از بروز فساد و رانت است. وظیفه سازمان بورس ایجاد شفافیت در مبادلات تجاری است و بدین صورت امکان شکلگیری فساد کاهش مییابد.
میتوان گفت مهم ترین دستاورد بورس انرژی امکان فروش نفت در زمان تحریم به کمک شرکتهای خصوصی است. در واقع بخش خصوصی انگیزه و انعطاف لازم جهت دور زدن تحریمها را دارند و همچنین به دلیل شبکه سازیهایی که بخش خصوصی در نظام بانکی انجام داده است امکان تحریم پذیری آنها کاهش مییابد، بدین صورت استفاده از ظرفیت عرضه نفت در بورس، امکان دور زدن تحریمهای نفتی را فراهم میکند.
در این مدل صادرکننده نفت ایران بخش خصوصی است نه مدیر امور بین الملل شرکت ملی نفت و بدین ترتیب امکان رهگیری صادرکننده توسط آمریکا کاهش مییابد و هم چنین نفت در قالب محمولههای کوچک و متوسط صادر میشود که در این صورت نیز به دلیل پراکنده و کوچک بودن میزان تراکنشهای بانکی، امکان شناسایی آن تا حد مطلوبی کاهش مییابد.
دسترسی به ارز حاصل از صادرات نفت بسیار سخت بوده به گونهای که هنوز هم مبلغی قابلتوجهی از درآمدهای نفتی کشور نزد بانکهای خارجی بلوکه شده است. با راهکار پیشنهادی مشکلات اینچنینی بسیار کاهش یافته و مبلغ فروش نفت به ریال دریافت خواهد شد. جدای از این مزایا، با رسمی شدن بورس و مراجعه مشتریان به آن میتوان نفت کشورهای دیگر مانند عراق را نیز در آن قیمتگذاری کرد و به فروش رساند. حتی با قدرت گرفتن این بازار و افزایش ارزش معاملات، این امکان وجود دارد که در آینده ایران تبدیل به مرجعی برای قیمت گذاری نفت منطقه شود. (همانطور که با صادرات بسیار ایران و وجود بورس آتی در بازار زعفران , ایران به مرجع قیمت گذاری جهانی برای طلای سرخ درآمده است).
منبع: جهان نیوز
ارسال نظرات
غیرقابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۰
انتشار یافته: ۰
پر بیننده ها
آخرین اخبار