خبرگزاری بسیج قزوین: سیاست‌های جاه‌طلبانه ولیعهد جوان سعودی ضربه‌ای چه‌بسا کشنده به این کشور وارد می‌کند بویژه آنکه ناپدید شدن جمال خاشقجی، روزنامهنگار منتقد عربستان در کنسولگری کشورش در استانبول و اتهامات وارد شده به هیات حاکمه سعودی درباره قتل وی، سایه سنگینی بر کنفرانس سرمایه‌گذاری ریاض، انداخته است. ریاض اینگونه برنامه‌ریزی کرده که این کنفرانس اول آبان با حضور موسسات مالی جهانی و به ریاست محمد بن‌سلمان برگزار شود. در حالی که قرار بود شماری از چهره‌های سیاسی و تجاری جهان در نشست ریاض شرکت کنند، «جیم یونگ‌کیم» رئیس بانک جهانی اعـلام کرد به ریاض نخواهد رفت. «ریچارد برانسون» میلیاردر بریتانیایی هم اعلام کرده برای تحت فشار قرار دادن عربستان جهت ارائه روشنگری بیشتر درباره ماجرای ناپدید شدن خاشقجی، تعدادی از پروژه‌های تجاری شرکت تحت ریاست خود را با ریاض به حال تعلیق درمی‌آورد. همچنین «دارا خسروشاهی» مدیرعامل اوبـر تکنولوژی نیز تصمیم گرفته است به عربستان نرود. پیش از این شبکه‌های سی‌ان‌ان، سی‌ان‌بی‌سی، بلومبرگ و روزنامه نیویورک‌تایمز هم در واکنش به وضعیت مبهم خاشقجی از شرکت در این کنفرانس انصراف داده بودند. پایگاه «آکسیوس» گزارش داده ماریا باتیرومو، مجری معروف فاکس‌بیزنس که قرار بود در این کنفرانس سخنرانی کند، گفته در این نشست شرکت نمی‌کند مگر آنکه سعودی‌ها اجازه دهند او یک مصاحبه «بدون محدودیت» با ولیعهد سعودی داشته باشد. پیش‌تر غول فناوری جهان گوگل و روسای شرکت‌های آمریکایی فورد و جی‌پی مورگان اعلام کردند حضور در کنفرانس عربستان را لغو کرده‌اند. موج این انصراف شرکت‌ها و شخصیت‌های بین‌المللی از شرکت در کنفرانس سرمایه‌گذاری عربستان سعودی، پنجشنبه‌شب به شبکه «فاکس‌نیوز» هم رسید تا این کنفرانس که سعودی‌ها امید زیادی به آن بسته بودند، آخرین حامی رسانه‌ای خود را هم از دست بدهد. در واقع باید گفت تحریم این کنفرانس اقتصادی- سرمایه‌گذاری مقدمه‌‌ای برای برداشتن گام‌های دیگری است و چه‌بسا چنین اقدامی برای عربستان سعودی و اقتصاد آن، در سایه تحریم‌های اقتصادی و فعال‌سازی قانون «جاستا» برای اخذ غرامت‌هایی برای قربانیان حملات 11 سپتامبر 2001 ضربه‌ای دردناک‌تر باشد.
تحریم کنفرانس ریاض از سوی آمریکا انگلیس و فرانسه
رئیس‌جمهوری فرانسه گفته است تا روشن شدن وضعیت پرونده خاشقجی، سفرهای سیاسی به عربستان از جمله سفر وزیر اقتصادش به کنفرانس سرمایه‌گذاری ریاض را تعلیق کرده است. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه در حاشیه نشست سران اتحادیه اروپایی در بروکسل، گفت ترزا می نخست‌وزیر انگلیس، آنگلا مرکل صدراعظم آلمان و مارک روت نخست‌وزیر هلند را در جریان این تصمیم خود قرار داده است. روز پنجشنبه وزرای دارایی و تجارت آمریکا، انگلیس و هلند اعلام کردند با توجه به وضعیت پرونده خاشقچی، تصمیم گرفته‌اند این کنفرانس را تحریم کنند.
«مغز متفکر» قتل خاشقجی
با گذشت افزون بر 2 هفته از قتل خاشقجی، همچنان ابعاد جدیدی از جزئیات این جنایت وحشیانه فاش می‌شود. در حالی‌که کمیته مشترک ترکیه- سعودی برای تحقیق درباره این پرونده تاکنون به نتیجه‌ای نرسیده است ولی گزارش‌های رسانه‌ای و شواهد عینی، نقش انکارناپذیر محمد بن‌سلمان در این عملیات را مورد تأکید قرار می‌دهند. شبکه تلویزیونی سی‌ان‌ان آمریکا به نقل از منابع آگاه فاش کرده است «طراح» عملیات انجام شده علیه جمال خاشقجی یک افسر عالی‌رتبه در سرویس «ریاست اطلاعات عمومی عربستان» است. یکی از منابع آگاه در گفت‌وگو با این شبکه اعلام کرد افسر عالی‌رتبه از نزدیکان محمد بن‌سلمان، ولیعهد سعودی است. در حالی که به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، مسؤولان آمریکایی اعلام کردند که محمد بن‌سلمان به طور کامل کنترل دستگاه‌های امنیتی را در دست دارد و اجرای چنین عملیاتی بدون آگاهی وی غیرممکن است. این روزنامه نوشت: از جمله مدارکی که سازمان سیا در دست دارد، می‌توان به حضور اعضای تیم امنیتی ولیعهد عربستان در لیست افراد مظنون به اجرای عملیات ترور و مکالماتی که این سازمان به آن دست یافته و در آن شنیده شده که مقامات سعودی درباره طرح احتمالی بازداشت خاشقجی گفت‌وگو می‌کنند، اشاره کرد. به نوشته این روزنامه، حضور صلاح الطبیقی، مسؤول پزشکی قانونی که سابقا پست‌های عالی در وزارت کشور عربستان داشته بیانگر این است که شخصیتی در این سطح را تنها مقامات عالی سعودی می‌توانند اداره کنند. در همین راستا، منابعی در دفتر دادستانی کل ترکیه نیز تأکید کردند که شخصی از نزدیکان بن‌سلمان، هماهنگ‌کننده عملیات قتل خاشقجی در 2 هفته قبل در کنسولگری عربستان در استانبول بود. منابع آگاه ترکیه با استناد به تحقیقات جاری در پرونده ناپدید شدن خاشقجی در دوم اکتبر در داخل کنسولگری عربستان در استانبول اعلام کردند ماهر عبدالعزیز مطرب، از سرویس امنیتی عربستان که طراح عملیات قتل خاشقجی است، در چند عکس به همراه محمد بن‌سلمان طی فعالیت‌های رسمی‌اش دیده شده است. به این ترتیب همه آدرس‌ها در قتل خاشقجی به شخص محمدبن‌سلمان ختم می‌شود. روزنامه ترکیه‌ای «صباح» نیز گزارش داد 3 تن از اعضای تیم 15 نفره ترور که برای قتل خاشقجی به استانبول اعزام شده بودند، از جمله محمد الهوساوی، خالد الحطابی و مشعل سعدالبستانی در تاریخ دوم اکتبر رأس ساعت ۱:۵۲ بامداد وارد فرودگاه شده‌اند. از سوی دیگر، روزنامه ینی‌شفق ترکیه اعلام کرد مشعل سعدالبستانی، از اعضای تیم 15 نفره ترور، چند روز پیش در یک تصادف ساختگی کشته شد.
وقت‌کشی آمریکا در پرونده خاشقجی
رئیس‌جمهوری آمریکا تاکنون واکنش‌های ضد و نقیضی به پرونده ناپدید شدن روزنامهنگار منتقد بن‌سلمان داشته است. همان روزی که ترامپ، عربستان را در قبال پرونده خاشقجی به مجازات سخت و سنگین تهدید کرد، مشخص بود که این تهدید در حد حرف و شعار باقی خواهد ماند. هرچند ترامپ گفت اگر مشخص شود خاشقجی در کنسولگری به قتل رسیده عوامل این قتل را «مجازات سختی» خواهد کرد اما قبل و بعد از این اظهارنظر، واکنشی مسالمت‌آمیز به این قضیه از خود نشان داد. او حتی تا آنجا پیش رفت که از کسانی که عربستان را در مفقود شدن جمال خاشقجی محکوم می‌کنند، انتقاد کرد: «با ولیعهد عربستان سعودی صحبت کردم. او به کلی داشتن هر گونه اطلاعی درباره آنچه در کنسولگری‌شان در ترکیه رخ داده را تکذیب می‌کند». از این رو عجیب و غیرمنتظره نیست که ترامپ عامل و مسبب پرونده خاشقجی را نه سعودی‌ها، بلکه «عناصر خودسر» معرفی کرد. تا اینکه بالاخره ترامپ پنجشنبه تایید کرد که احتمالا روزنامهنگار منتقد عربستان کشته شده است. ترامپ در پاسخ به سوال خبرنگاران درباره اینکه اگر مشخص شود سعودی‌ها در قتل خاشقجی دست داشته‌اند با چه تبعاتی روبه‌رو می‌شوند، گفت: «باید شدید باشد. منظورم این است که این چیز بسیار بدی است. باید ببینم چه می‌شود». رسانه‌های آمریکایی نیز گزارش دادند بیش از 40 عضو مجلس نمایندگان آمریکا از ترامپ خواسته‌اند در صورتی که دست داشتن عربستان در قتل خاشقجی به اثبات برسد، تحریم‌های سختی علیه این کشور اعمال کند. این در حالی است که مایک پمپئو، وزیر خارجه دولت ترامپ پس از سفر به عربستان و ترکیه پیرامون ناپدید شدن «جمال خاشقجی» روزنامهنگار سعودی، خواستار ارائه فرصت بیشتری به مقام‌های سعودی شد. پمپئو گفت از دونالد ترامپ خواسته است چند روز دیگر به عربستان فرصت دهند تا تحقیقات پیرامون خاشقجی را تکمیل کرده و کاخ سفید نیز درک کاملی از اوضاع به دست آورد. شبکه خبری ای‌بی‌سی آمریکا هم اعلام کرده است مقام‌های ترکیه فایل‌های صوتی و تصویری تایید‌کننده قتل خاشقجی را در دسترس پمپئو قرار داده‌اند. با این تفاسیر باید گفت مواضع ضد و نقیض کاخ سفید درباره ماجرای خاشقجی حکایت از آن دارد که از یک‌سو هیات حاکمه آمریکا می‌خواهد از متهم شدن در دادگاه افکار عمومی به‌دلیل حمایت از یک رژیم تروریستی جلوگیری کند و از دیگر سو منافع بلندمدت والبته بی‌شمار همکاری با این رژیم را در سایه حمایت از آن از دست ندهد.
