دست پُرِ «ابتکار» برای مقابله با گرد و غبار «پوچ» بود
معضل گرد و خاک در ماه های گذشته برای چندین بار به بیش از 66 برابر حد مجاز رسید البته بنا بر اعلام مدیرکل محیط زیست خوزستان، دستگاه های سنجش آلودگی موجود در این استان نمی‌توانند بیش از این مقدار آلودگی را بسنجند.
این معضل سبب ورود مقام معظم رهبری به موضوع شد؛ پس از دستور مقام معظم رهبری، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به عنوان نماینده دولت به خوزستان سفر کرد که در این سفر مصوباتی همچون توزیع ماسک بین شهروندان به تصویب رسید.
بالاخره پس از 2 هفته خاکستری در خوزستان و جند روز غبار آلود در کشور معصومه ابتکار، رئیس سازمان محیط زیست بهمن‌ماه سال گذشته به خوزستان سفر کرد تا به قول خودش با دست پر به خوزستان آمده باشد.
3 دیدگاه متفاوت درباره یک سفر
در ابتدا قرار بود رئیس سازمان محیط زیست به همراه وزیر بهداشت به خوزستان سفر کند اما مدیرکل روابط عمومی استانداری خوزستان در گفتگو با یکی از رسانه‌ها خبر لغو پرواز "ابتکار" به دلیل گرد و خاک اهواز را اعلام کرد.
اعتراض شهروندان و نمایندگان خوزستانی و غیر خوزستانی مجلس شورای اسلامی به دلیل عدم سفر رئیس سازمان محیط زیست در رسانه‌ها پیچیده بود که به ناگهان استاندار خوزستان روز 24 بهمن ماه در نشست خبری خود گفت: ضرورتی نمی‌بینم که مسئولان کشوری به خوزستان سفر کنند و خودم گفتم رئیس سازمان محیط زیست به خوزستان سفر نکند و باید با دست پر به این استان بیاید.
این گفته استاندار خوزستان سبب اعتراض برخی از خبرنگاران شد و معصومه ابتکار در سفر خود به خوزستان اعلام کرد: که می‌خواست با دست پر به خوزستان بیاید.
قبل از سفر به خوزستان
رئیس سازمان محیط زیست در گفتگویی گفته بود: جالب است بدانید تعدادی از همین نمایندگان که در این روزها سرسختانه درحال انتقاد از سازمان محیط زیست هستند، دقیقا سه‌روز قبل از وقوع نخستین موج گردوغبار در کمیسیون تلفیق مجلس در یک نوبت همه اعتبارات پیش‌بینی‌شده برای مقابله با پدیده گردوغبار در بودجه سال94 که از سوی سازمان محیط‌زیست در بودجه گنجانده شده بود را به‌صورت کامل حذف و آن را به یکی از مصارفی که مد‌نظر خودشان است منتقل کردند .
وی افزود: ما فریادمان از این کار درآمد، به‌شدت اعتراض کردیم، بخشی از آن اعتبار 60میلیاردی از محل عوارض آلایندگی بود که ما گفتیم برای پایش نظارت و مقابله با گردوغبار اختصاص دهیم، یک مورد هم ۵۵ میلیاردتومان به‌صورت مشخص ویژه بحث گردوغبار و احیای تالاب‌ها بود که این را هم به‌صورت کامل از بودجه حذف کردند .
بودجه سیاسی
این گفته‌های ابتکار سبب واکنش تند برخی از نمایندگان شد. شمس الله بهمئی در گفتگویی درباره بحث حذف اعتبارات مبارزه با ریزگردها توسط کمیسیون تلفیق در مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: 55 میلیارد تومان در بند 2 تبصره 19 به منظور مقابله با رشد فزاینده پدیده‌هایی مانند ریزگردها و خشکسالی به مجلس ارائه شد که به تصویب رسید .
وی درباره 60 میلیارد تومانی که حذف شد، گفت: این 60 میلیارد تومان برای توانمند سازی و آموزش گروه‌ها و سازمان‌های مردم نهاد بود و اگر می‌خواستند که این مبلغ را برای برطرف کردن معضل ریزگردها اختصاص دهند به 55 میلیارد تومان اضافه می‌کردند و صحبت‌های رئیس سازمان محیط زیست فرار به جلو است .
عضو کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی عنوان کرد: البته در بودجه سال 93 مبلغ 55 میلیارد تومان در بند 2 تبصره 20 به منظور مقابله با رشد فزاینده پدیده‌هایی مانند ریزگردها و خشکسالی اختصاص داده شده بود که معاون برنامه ریزی استاندار خوزستان در تماس تلفنی به بنده گفت یک ریال از این 55 میلیارد تومان به استانداری خوزستان تخصیص داده نشده است و شاید به اداره کل محیط زیست استان خوزستان تعلق گرفته است .
وی بیان کرد: با مدیرکل محیط زیست خوزستان نیز تماس گرفتم و بعد از بررسی مشخص شد که یک ریال هم از این 55 میلیارد تومان در سال 93 به استان خوزستان تخصیص داده نشده است .
بهمئی گفت: رفع معضل گرد و خاک در خوزستان حداقل به 2 هزار میلیارد تومان نیاز دارد و با همراهی که دیگر نمایندگان مجلس با ما دارند هر بودجه‌ای برای مقابله با ریزگرد به مجلس ارائه می‌شد به تصویب می‌رسید .
امکان حذف بودجه مقابله با ریزگرد وجود ندارد
موید صدر حسینی، سخنگوی فراکسیون محیط زیست مجلس نیز در واکنش به اظهارات رئیس سازمان محیط زیست مبنی بر حذف بودجه کنترل ریزگردها در کمیسیون تلفیق، گفت: امکان ندارد مجلس بودجه مربوط به آلودگی هوا را حذف کند .
وی افزود: البته من از جزییات کمیسیون تلفیق اطلاع دقیقی ندارم اما مطمئنم در هیچ یک از کمیسیون های مجلس بودجه های پیشنهادی برای رفع معضلات مربوط به آلودگی هوا و مقابله با ریزگردها که از طرف دولت پیشنهاد داده شود، حذف نمی‌شود .
ارائه گزارش 55 میلیارد تومان سال 93
سید شریف حسینی با بیان اینکه نگاه حزبی به موضوع ریزگردهای اهواز دور از انسانیت است، گفت: در بودجه ۹۳ مبلغ ۵۵ میلیارد تومان برای مقابله با ریزگردها اختصاص داده شد که از این میزان یک ریال هم به خوزستان اختصاص نیافت و سازمان محیط زیست گزارش هزینه‌کرد این اعتبار را ارائه بدهد.
عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی بیان کرد: حذف اعتبار 60 میلیارد تومانی از بودجه 94 ارتباطی با موضوع ریزگردها ندارد، این 60 میلیارد تومان برای آموزش و توانمندسازی جوامع محلی و سازمان‌های مردم‌نهاد برای مشارکت در محیط‌زیست بود، یعنی همایش و سمینار.
نماینده مردم اهواز در مجلس گفت: نظر مقام معظم رهبری درباره همایش‌ها و سمینارها را همه می‌دانند، سمینار و همایش خوب است، اما اگر خروجی اجرایی نداشته باشد، مفید نیست .
ابتکارِ "ابتکار" در خوزستان
رئیس سازمان محیط زیست با بیان اینکه هدف از سفر یک روزه به خوزستان شنیدن صدای مردم است، گفت: پیشنهاد ما این است که برای بررسی این پدیده از نکات علمی استفاده شود و رفع این معضل باید یک پشتوانه اجتماعی داشته باشد و دانشگاه‌ها باید در این باره کمک کنند .
وی در نشست خبری خود در اهواز درباره منشا گرد وخاک‌ها اظهار داشت: بررسی‌ها نشان می‌دهد کانون عمده ریزگردها خارج از کشور است ولی کانونهای داخلی نیز در تشدید این مسئله دخیل هستند .
ابتکار در پاسخ به اینکه نمایندگان مردم خوزستان در مجلس اعلام کردند که اعتباری برای مقابله با ریزگردها در سال 93 در خوزستان هزینه نشده است، افزود: نمایندگان بی‌اطلاع هستند چرا که امسال حدود 15 میلیارد تومان در خوزستان صرف دستگاه‌های سنجش آلودگی شده است .
وی در آخرین برنامه خود در خوزستان در برنامه تلویزیونی شبکه خوزستان حضور پیدا کرد تا از بسته دولت برای رفع ریزگردها رونمایی کند. در این برنامه رئیس سازمان محیط زیست سیاست‌های غلط گذشته را عامل تشدید بحران در خوزستان عنوان کرد.
رئیس سازمان محیط زیست بیان کرد: بخش اول شامل پیش بینی، پایش و اطلاع رسانی توسط سازمان هواشناسی است و این سازمان مکلف به شناسایی و اطلاع رسانی به روز این پدیده است، وظیفه محیط زیست نیز در مقابل این پدیده، تکمیل مطالعات و شبکه سنجش داده ها و ارایه آنها به سازمان هواشناسی است .
وی افزود: مچنین وزارت نیرو مکلف به پیشگیری و پایش کانونهای گرد و خاک از طریق اطلاع رسانی و جلب مشارکتهای مردمی است. وزارت خارجه نیز مکلف شده با هماهنگی دستگاه های مربوطه، برای مقابله با این پدیده، همکاری های دوجانبه و رایزنی های لازم را با کشورهای همجوار انجام دهد. از سوی دیگر سازمان جنگلها و آبخیزداری مکلف شده نسبت به پایداری کانونهای بحران و اولویت دار از طریق روشهای علمی در سطح 300 هزار هکتار، عملیات تلفیقی مالچ پاشی و درختکاری را انجام دهد .
ابتکار با اشاره به اقدامات تکمیلی ارائه شده در این بسته عنوان کرد: در این خصوص وزارت بهداشت مکلف به تجهیز آزمایشگاهها و مراکز مراقبتی از بیماریهای تنفسی شده است. بانک مرکزی نیز ملزم به تامین تسهیلات ارزان قیمت به مردم خوزستان جهت عایق بندی منازل است.
طرح‌های مصوب هیئت وزیران
امید حاجتی درباره طرح‌هایی که به منظور پیشگیری و مقابله با آثار زیان بار ریزگردها تصویب شد، اظهار داشت: این اقدامات به پیشنهاد مشترک وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، نیرو و نیز سازمان‌های مدیریت و برنامه ریزی کشور و حفاظت محیط زیست ارائه شد که در هشت بند به تصویب هیئت دولت رسید.
وی افزود: به منظور هماهنگی و نظارت بر بهتر اجرا شدن این مصوبات و بررسی و تدوین برنامه‌های میان مدت و نیز بلندمدت پیشگیری و مقابله با آثار ریزگردها، کارگروهی متشکل از وزارت و سازمان‌های مختلف ایجاد شده که دستگاه‌های اجرایی مربوطه موظف به ارائه گزارش عملکرد در مقاطع سه ماهه به این کارگروه هستند.
معاون برنامه ریزی استاندار خوزستان افزود: البته این اقدامات با پیشنهاد کارگروه در نظرگرفته شده و نیز تأئید سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور قابل اصلاح است.
وی تصریح کرد: اقداماتی که سازمان حفاظت محیط زیست ملزم به تکمیل شبکه سنجش آلودگی هوا، احیای تالاب‌های منتخب و آموزش و اطلاع رسانی به منظور افزایش مشارکت جوامع محلی است، که برآورد کل اعتبار مورد نیاز برای اجرای این اقدامات مبلغی معادل 323 میلیارد ریال است.
حاجتی بیان کرد: همچنین سازمان هواشناسی کشور موظف به اجرای عملیات توسعه و تجهیز شبکه دیده بانی ریزگردها در سطح زمین و جو بالا، توسعه سامانه پردازش، پیش آگاهی و هشدار پدیده ریزگردها و اطلاع رسانی سریع، تعیین الگوهای جوی موثر بر تولید ریزگردها در فصول مختلف و نیز شناسایی و تعیین کانونهای تولید ریزگردها، اولویت بندی کانونهای موثر و اعلام آن به دستگاه‌های مربوطه است و برآورد کل اعتبار مورد نیاز اجرای این برنامه‌ها حدود یکصد و 48 میلیارد ریال است.
وی درباره وظایف سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور در این مصوبه، خاطرنشان کرد: این سازمان اجرای عملیات بیابان زدایی و کنترل کانونهای بحرانی مانند مالچ پاشی توام با نهال کاری، پخش سیلاب و آبخوان داری و نیز توسعه نهال کاری و ایجاد جنگل‌های دست کاشت بیابانی را بر عهده دارد که تخمین کل اعتبار مورد نیاز اجرای آنها مبلغی معادل 150 میلیارد ریال است.
وی عنوان کرد: همچنین وزارت نفت موظف به کمک به تثبیت کانونهای تولید گرد و غبار داخلی ناشی از فعالیت‌های نفتی، رهاسازی آب در هورالعظیم و نیز ایجاد کالورت‌های مناسب در جاده‌های آنتنی میدان‌های نفتی توزیع مناسب جریان آب غرب کارون شده است.
معاون استاندار درباره اقدامات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ملزم به اجرای آنها است، گفت: برای این وزارت برآورد کل اعتبار معادل 500 میلیارد ریال بوده تا بتواند به تجهیز مراکز خدمات تشخیصی و مراقبتی بیماریهای ناشی از استنشاق ریزگرد، بپردازد.
حاجتی همچنین اظهار داشت: اقدامات در نظر گرفته شده برای وزارت نیرو، تعیین حد بستر تالاب‌ها و آزادسازی حقابه زیست محیطی تالاب‌های استان خوزستان و نیز لایروبی رودخانه‌های منتهی به تالاب‌ها است که کل اعتبار تخمین زده شده برای آن حدود 92 میلیارد ریال است.
وی با اشاره به اینکه وزارت راه و شهرسازی موظف به تجهیز و بهسازی فرودگاه اهواز به منظور برقراری امکان پرواز در مواقع بحرانی است، عنوان کرد: کل اعتبار 20 میلیارد ریال به این منظور در نظر گرفته شده که معادل 50 درصد از کل اعتبار موردنیاز از محل منابع عمومی دولت و مابقی از محل منابع داخلی دستگاه مربوطه تامین می‌شود.
حاجتی عنوان کرد: بانک مرکزی موظف است از طریق بانک‌های عامل، مبلغ 240 میلیارد ریال به‌صورت تسهیلات ارزان قیمت با سود و کارمزد 7 درصد را به منظور کمک به عایق سازی منازل جهت جلوگیری از ورود گردوغبار و تجهیز سیستم حمل و نقل عمومی به سامانه‌های مناسب تهویه هوا در اختیار استانداری خوزستان قرار دهد تا با هماهنگی دستگاه‌های مربوطه به متقاضیان پرداخت شود.
معاون برنامه ریزی استاندار خوزستان درباره وظایف وزارت جهاد کشاورزی گفت: این وزارت خانه مکلف است نسبت به برنامه ریزی، توسعه و ترویج شورورزی و استفاده از آب‌های شور جهت کشت گیاهان مقاوم به شوری منطق مربوطه و نیز ترغیب کشاورزان بهره‌مند از کمک‌های بلاعوض طرح احیای اراضی کشاورزی خوزستان در ایجاد بادشکن زنده مانند کشت درختکاری در حاشیه مزارع اقدامات لازم را انجام دهد.
وی درباره وظایف استانداری خوزستان بیان کرد: کمک به پاکسازی معابر از طریق شهرداری و دهیاری‌های متاثر از پدیده ریزگردها با تخمین اعتباری معادل 45 میلیارد ریال اقدامی است که استانداری خوزستان ملزم به اجرای آن است.
یک ریال برای مقابله با ریزگردها در خوزستان پرداخت نشده است
هاشم بالدی در گفتگو با رهیاب با اشاره به تصویب بودجه مقابله با ریزگردها در هیئت وزیران اظهار داشت: بعد از تصویب این بودجه باید ابلاغ می‌شد ولی تاکنون مبلغ قابل توجهی در این باره واریز نشده است.
وی با بیان اینکه پرداختی‌ها چیز جزئی است، گفت: برخی اعتبارات به مراکز ابلاغ شده که تاکنون 60 میلیارد تومان به سازمان حفاظت از محیط زیست کشور جهت مقابله با گرد و غبار، احیای تالاب‌ها و دریاچه‌ها و فرهنگ سازی برای حفاظت از آنها اختصاص پیدا کرده است.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری خوزستان عنوان کرد: در حال حاضر از طریق مدیرکل محیط زیست خوزستان در حال پیگیری این موضوع هستیم که ببینیم سهم استان خوزستان از این بودجه 60 میلیاردی چقدر است.
وی بیان کرد: 24 میلیارد تومان هم برای عایق سازی در و پنجره‌ها جهت مقابله با گرد و غبار ابلاغ شده که تاکنون تکلیف ین اعتبارات برای روش هزینه کرد مشخص نیست.
بالدی افزود: این 24 میلیارد تومان به بانک‌ها ابلاغ شده ولی هنوز نوع هزینه کردن آنها مشخ نیست و بانک‌ها نمی‌دانند که این مبالغ باید به صورت وام‌های کم بهره یا رایگان در اختیار مردم قرار دهند و یا اینکه تعداد اقساط آنها چه تعداد است.
بنا بر این گزارش، 200 روز از وعده‌ای دولت و رئیس سازمان محیط زیست برای مقابله با ریزگردها در خوزستان گذشت و تاکنون بودجه این طرح به خوزستان اختصاص نیافته و باید منتظر ماند و دید که آیا این بودجه هم مانند بودجه سال گذشته در جاها دیگر صرف می‌شود یا خیر، گرچه اختصاص این مبالغ نمی‌تواند در کوتاه مدت برای مردم استان چاره ساز باشد اما ابلاغ این اعتبارات می‌تواند برای مردم مرهمی برای تحمل روزهای خاکستری خوزستان باشد.
منبع: رهیاب
