به گزارش خبرنگار خبرگزاری بسیج از اردکان؛ نهر خَیّن در غرب خرمشهر و جنوب نهر عرایض قرار دارد که عمق آن ۵/۲متر و عرض آن از بین ۸تا۳۰متر متغیر است. قبل از آغاز جنگ تحمیلی، ارتش عراق برای مسلح نمودن عوامل خود در خرمشهر، در حاشیه این نهر به تخلیه ی سلاح می پرداخت.
با آغاز جنگ، تیپ ۲۰لشکر ۵پیاده مکانیزه ارتش عراق در ۳۱شهریور ۱۳۵۹در کنار نهر خین آرایش تهاجمی به خود گرفت و این در حالی بود که از روز های قبل،پاسگاه خین زیر آتش دشمن قرار داشت. این نهر با موانعی چون نبشی های ضربدری و سیم خاردار ها حلقوی و انواع میادین مین و موانع خورشیدی محاصره شده بود که پیروزی عملیات کربلای ۴را از بین برد اما در عملیات کربلای ۵ این منطقه آزاد سازی شد.
خَیّن نهری است در نزدیکی روستای خین در غرب خرمشهر و جنوب نهر عرایض که جزیره بوارین عراق را از شلمچه ایران جدا میکند.نهر خین در مجاورت پاسگاه مرزی خین قرار دارد و ۵/۲عمق و بین ۸تا ۳۰متر عرض آن متغیر است.
شهرکی به نام ولی عصر(ع)و روستایی به نام خیّن پیش از جنگ تحمیلی در کنار نهر خین وجود داشت که دارای بازار و نخلستان بود، ولی اکنون فقط مسجد ولی عصر (ع) که مرکز و سنگر مقاومت در جنگ تحمیلی بود، از این شهرک و روستا باقی مانده است.از آن جا که شلمچه یکی از نقاط حساس مرزی به شمار میرفت، چند پاسگاه وظیفه حراست از منطقه را بر عهده داشتند که مهمترین آن ها عبارتند از پاسگاه های شلمچه، مؤمنی وخین.
قبل از آغاز جنگ تحمیلی، ارتش عراق برای مسلح نمودن عوامل خود در خرمشهر، در حاشیه این نهر به تخلیه ی سلاح می پرداخت.با آغاز جنگ، تیپ ۲۰لشکر ۵پیاده مکانیزه ارتش عراق در ۳۱شهریور ۱۳۵۹در کنار نهر خین آرایش تهاجمی به خود گرفت و این در حالی بود که از روز های قبل،پاسگاه خین زیر آتش دشمن قرار داشت و نیروهای ژاندارمری به کمک نیروهای مردمی، در این پاسگاه مقاومت میکردند.
در سومین روز جنگ، پاسگاه خیّن تخلیه شد و مدافعین در محدوده پل نو موضع گرفتند. در جریان آزادسازی خرمشهر، خین یکی از محور های ورود به شهر بود.در عملیات والفجر ۸ نیز تلاش پشتیبانی قرارگاه خاتم الانبیاء در محدوده آن صورت گرفت. در عملیات کربلای چهار این منطقه شاهد سنگین ترین درگیری بود؛ به طوری که رزمندگان بسیار در آن به شهادت رسیدند.
نهر خین با انواع موانع از جمله نبشی های ضربدری و سیم
خاردار ها حلقوی و انواع میادین مین و موانع خورشیدی، مانع جدی برای عبور رزمندگان
در عملیات های کربلای ۴و۵ محسوب میشد .
عبور از منطقه باتلاقی و لجن زارو نفوذ به دژ جنوبی نهر خین با ارتفاع ۵/۲متر و عرض ۶متر که در وسط ان کانالی بتونی با مهندسی پیچیده ساخته شده بود و اطراف ان سنگر خای نگهبان و کمین تعبیه شده بود که آر.پی. جی هم قدرت تخریب ان را نداشت و انواع جنگ افزار ها از قبیل توپ ۱۰۶،آر. پی. جی ۱۱و۴ چهار لول ضد هوایی از آن محافظت میکردند، عملاً کاری غیر ممکن بود.
با این حال رزمندگان در عملیات کربلای ۴در نبردی شجاعانه به دشمن خسارات و تلفات فراوانی وارد نموده و حتی عده ای از رزمندگان از نهر خین گذشتند.اما در نهایت، به دلیل لو رفتن عملیات و حجم سنگین آتش دشمن، فرماندهان دستور توقف عملیات را صادر کردند با اطلاعات و تجارب به دست آمده در این عملیات، این منطقه در عملیات کربلای ۵آزاد شد.
