به گزارش خبرگزاری بسیج،«شکاف» نخستین نمایشگاه انفرادی هنرجوی ایرانی - آمریکایی «شهرزاد کامل» بوده که این نمایشگاه در گالری آبانبار واقع در مرکز شهر تهران برگزار شده است.
در ابتدای ورود به نمایشگاه، قابی دیده میشود که فقط یک کاغذ روی آن نصب شده است؛ کاغذی با خطهای لانهزنبوری؛ آن فقط یک کاغذ عکاسی است که در یک قاب بزرگ روی دیوار نصب شده است!
کاغذ عکاسی؛ در این قاب فقط تکه کاغذ وجود دارد، طرحی هم روی آن نیست.
مسئول این نمایشگاه درباره این قاب گفت: «کاغذ عکاسی معمولی است؛ اینها تکنسخه هستند. آدم یا با دوربین دیجیتال عکس میگیرد یا آنالوگ؛ اینها توری واقعی است و در تاریکخانه وقتی قرار داشته، نور خورده و آن طرف عکسها روی کاغذ چاپ شده است!»
در شرح مکتوب این مجموعه قابها آمده است: «اشیاء مرجع در اینجا تکههای ساده توری هستند. همان توریهایی که در عملیات تخریب مورد استفاده قرار گرفتند. این فتوگرامها با قرار دادن یک ورق مشبک فلزی روی کاغذ عکاسی و نوردهی، طوری که هم اثر مچاله شدن کاغذ نرم و هم راهراه ناشی از قطعه فلز در این تصاویر وجود دارد، خلق شدهاند. یک تنش اساسی، که تمامی بدنه کارهای کامل را شکافته است و تنها پس از ملاحظه نزدیکتر قابل ادراک است، نوعی همراستایی مابین آرشیو سنتی تصویری و عدم قطعیت و پارادوکس حافظه انسان ایجاد میکند.»
نگاتیوهای آسیبدیده
در ادامه به سراغ قابهای دیگری میرویم که چیزی از این قابها مفهوم به نظر نمیرسد؛ این قابها عکسی از نگاتیوهای صدمهدیده است.
مسئول نمایشگاه در باره این کارها افزود: «در این اثر از یک نگاتیو که به آن صدمه زده شده است، در حین صدمه زدن به نگاتیوها عکس گرفته است؛ اشاره دارد به حافظه و خاطرات که ما در ذهنمان داریم و کمرنگ میشود و ممکن است صدمه ببیند و دیگر هیچ وقت نباشد.»
عکسی از نگاتیوهای آسیبدیده
وی درباره مفهوم این نگاتیوها گفت: «شهرزاد کامل، نگاتیوهایی داشت و هر چه نگاه میکرد یادش نمیآمد که این عکسها را کجا گرفته است. لذا از این نگاتیوهای صدمه دیده از آن عکس گرفته است. در واقع در اینجا مجموعهای از نگاتیوهای نابود شده است که از آن عکس گرفته شده است.»
نگاتیوهای صدمه دیده که از آن عکاسی شده است.
در بیانیه این نمایشگاه این گونه آمده است: «کار هنرمند - که بیشتر به پست مینیمالیسم نزدیک است تا عکاسی معاصر - در عمل به جای مشاهده صرفِ جهانِ بیرونی به پرداختن به مواد و فرایندهای وابسته به عکاسی تبدیل میشود. شهرزاد کامل با به کارگیری فتوگرام به عنوان یک شیء با آثار فیزیکی گذر زمان، و نه به عنوان یک رسانه بیطرف بازنمایانه، به ابتداییترین اجزای عکاسی آنالوگ به مثابه یک اثر هنری باز میگردد. در واقع او با یک تخطی ظریف از واقعیتای دیجیتالی معاصر به خلق آثاری دست زده که در آن عکسها بخشی از دستور زبان دیرپای فرهنگ ما نیستند و با بافتی قابل مشاهده ادغام شدهاند. جهان فرمهای شهرزاد به نوعی کیمیاگری تصاویر شبیه است: دنیای کاغذ و مواد شیمیایی به جهانی تحت سلطه نور و ادراک غیر مستقیم تبدیل میشود.»
نگاتیوهای آسیبدیده
در ادامه این بیانیه آمده است: «فرایندی که از طریق آسیب رساندن مستمر به نگاتیو و چاپ هر باره آن به دست میآید بیدوامتر از آن است که بیننده را به باور برساند. چیزی شبیه نمایش دگرگونیهای آگاهانه در قالب کنایههای صامت بصری. ایجاد برش در نگاتیوها شبیه کارهای سینمایی است، استفاده از تیغه و ابزار تیز، گاهی سوزاندن در حدی که باعث ذوب شدن و باد کردن نگاتیو شود، و پس از آن، تعمیر مرحله به مرحله نگاتیو تصویری که قبلاً آسیب دیده، تکهتکه، شکسته، و به هم ریخته شده.»
یکی از اساتید عکاسی در نقد و بررسی این نمایشگاه در گفتوگو با فارس اظهار داشت: این قابها نکته خاصی برای مخاطب ندارد. به نظرم وقتی این افراد سوژههای پیدا نمیکنند و به پوچی میرسند، دست به انجام این کارها میزنند و اسمش را میگذارند نمایشگاه.
وی ادامه داد: بیانیه این نمایشگاه هم فقط با لغات بازی کرده است و میخواهد مخاطب را جذب کند؛ با دیدن این کارها این شعر در ذهن تداعی میشود، چون قافیه تنگ آید، شاعر به جفنگ آید.
بر اساس این گزارش، در شرح اهداف گالری آب انبار میخوانیم «این گالری نهادی مستقل و خصوصی است که دغدغهی پیشبرد هنر معاصر در ایران را در سر دارد. آب انبار که در سال 1393 تأسیس و ثبت شده و در بافت مرکزی شهر تهران واقع شده است. اکثر مخاطبان ما هنرمندان محلی، حامیان و علاقهمندان به هنر معاصر هستند. هدف ما آگاه کردن مخاطبان محلی و بینالمللیمان از طریق تولید و نمایش آثار تفکر برانگیزی میباشد که باعث ارتفاع هنر معاصر ایران و فعالیتهای بینالمللی هنرمندان است.»
دیدن آثار این نمایشگاه خلاف آن چیزی است که گالری خود را معرفی کرده است؛ به گفته یکی از هنرجویان «اگر این گالری، آبانبار باقیمیماند کارایی بیشتری داشت تا اینکه این کارهای پوچ و بیمحتوا را به نمایش بگذارد.»