مرتضوی: بانکداری اسلامی با بانکداری بدون ربا متفاوت است

مرتضی مرتضوی کاخکی اقتصاددان در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری بسیج، اظهار داشت: اصلاح ساختار نظام بانکی یکی از مباحث ضروری در اقتصاد کشورمان است. باید کشورمان اصول نظام بانکداری در مدار اسلامی را مورد توجه قرار دهد.

وی با بیان اینکه بانکداری اسلامی با بانکداری بدون ربا متفاوت است افزود: متاسفانه مشاهده می‌شود که افراد نظرات یکسان و مشابهی نسبت به دو نظام بانکداری اسلامی و بانکداری بدون ربا دارند و این برداشت غیر صحیح است. شهید صدر سطح مطلوب بانکداری بدون ربا را در چارچوب نظام اسلامی می‌داند معتقد است که بانکداری بدون ربا در غیر آن نظام نیز قابل اجرا است و شهید صدر یک بانک را بر اساس قوانین اسلامی جامعه بر مدار اسلام مد نظر قرار داده‌اند.

وی در ادامه گفت: یکی از اهداف تجدید منابع بانکی این است که سیستم پولی و مالی بر اساس قوانین به سیستم مالی ربوی تبدیل نشود چراکه تامین اهداف اجتماعی باید در مدار عادلانه قرار بگیرد، در سیستم بانکداری بدون ربا ممکن است در جوامع اسلامی شکل بگیرد ؛ احتمال این می‌رود که در جامعه اسلامی هم سیستم مالی ربوی باشد که با خطرات بسیاری زیادی مواجه است.

وی در ادامه بیان داشت: جهاد اسلامی در این است که نظام بانکداری بدون ربوی را در ساختار مالی خود قرار داده و صرفنظر از این که در جوامع اسلامی شاهد هستیم که اختلاف زیادی در شیوه بانکداری اسلامی وجود دارد که این با جامعیت اسلام همخوانی ندارد و شاید بتوان گفت که در کشورمان به افق بانکداری اسلامی غیر ربوی کامل نرسیده ایم.

این اقتصاددان خاطر نشان کرد: انتظار می رود که مسوولین و دولتمردان پیگیری لازم را داشته باشند تا سطح انتظارات حداقلی از بانکداری بدون ربا را پایه گذاری کنند. لذا بین بانکداری اسلامی و ربوی تفاوت آشکاری وجود دارد .

مرتضوی کاخکی اشاره کرد: یکی از مولفه های ضروری در بانکداری اسلامی، محاسبه نرح سود بانکی  با بخش حقیقی اقتصاد در نظر گرفته می‌شود و نرخ سود بانکی براساس میزان تورم محاسبه نمی‌شود. قراردادهای بانکی نباید شکلی صوری  و غیر شرعی داشته باشد، بسیاری از مراجع هم هشدارهای جدی در مورد نظام بانکداری ربوی ارائه داده‌اند و عملکرد ربوی در بانک‌ها را نفی و مورد مذمت قرار داده‌اند. نظام بانکی باید سود و زیان را برای مشتریان و سپرده گذاران را در نظر داشته باشد متاسفانه آنچه در شرایط کنونی دیده می‌شود نظام بانکی تنها به زیان دهی قراردادها توجه داشته است.

این اقتصادددان خاطر نشان کرد:  اصلاح قانون بانکداری در کشورمان ضروری است باید نظارت بانک مرکزی در وجوه مختلف فقهی و اقتصادی نسبت به بانک‌ها انجام بگیرد؛ تا از این طریق نظام مبتنی به سود و زیان بخش پولی را به بخش حقیقی اقتصادی کشورمان ارتباط دهد.

به گزارش خبرگزاری بسیج، گفتنی است شهید صدر در کتاب البنک الاربوی را اوایل دهه 1960 میلادی در پاسخ به وزارت اوقاف کویت که در زمینه بانکداری بدون ربا از علمای اسلام سوال کرده تحریر کرد.شهید صدر بانکداری بدون ربا را در دو سطح متفاوت قابل  طراحی می دانست. بانکداری بدون ربا در چارچوب نظام اسلامی یعنی بانکداری بدون ربا در جامعه ای حضور یابد که همه اجزا و عناصر آن بر اساس آموزه های اسلام برنامه ریزی شده اند.

در ضمن شهید صدر در مورد دوم هم اشاره داشته که بانکداری بدون ربا در چارچوب غیر نظام اسلامی یعنی بانکداری بدون ربا در جامعه ای تاسیس شود که اجزا و عناصر آن بر اساس آموزه های اسلام برنامه ریزی نشده اند و بانکداری بدون ربا کنار بانک‌های ربوی و موسسه های پولی و اعتباری ربوی فعالیت کند . نباید به بهانه عدم هماهنگی سایر اجزا و عناصر از اجزای بانکداری بدون ربا غفلت کرد.