یک مخترع نباید هم ایده بدهد و هم دغدغه ثبت ایده و بازار فروش محصولاتش را داشته باشد
به گزارش خبرگزاری بسیج از لرستان ؛ افشین چگنی یکی از هزاران جوان نخبه و تلاشگر لرستانی است که با عزمی راسخ و تلاش جدی هم در عرصه نوآوری و فناوری و هم در عرصه علم و آموزش خوش درخشیده و باوجود مشکلات فراوان توانسته نمونه یک جوان موفق ایرانی باشد. برای آشنایی با این جوان خوش‌فکر و خوش‌صحبت گفتگوی گرم و صمیمانه ما با او را تا پایان دنبال کنید.
لطفاً خودتان را به‌طور کامل برای ما معرفی کنید؟
این‌جانب افشین چگنی متولد دوم آذرماه ۱۳۶۴ در شهرستان خرم‌آباد و دارای مدرک کارشناسی ارشد مهندسی کشاورزی هستم. در حال حاضر به‌عنوان کارشناس شرکت کشت و صنعت و گردشگری فجر صفا لرستان مشغول به خدمتگزاری به‌عنوان عضوی کوچک از این مجموعه عظیم هستم و همچنین در مرکز آموزش عالی سازمان آموزش و تحقیقات کشاورزی زیر نظر دانشگاه علمی کاربردی واحد الغدیر استان لرستان نیز به‌صورت حق‌التدریسی به تدریس مشغول هستم.
از دوران تحصیلتان بگویید، آیا رشته تحصیلی شما با اختراعاتی که دارید مرتبط است؟
این‌جانب دوران تحصیلی خود را در دانشگاه‌های خرم‌آباد و بروجرد و ساوه در استان مرکزی گذرانده‌ام در این دوران موفق به چاپ چند مقاله علمی پژوهشی و ثبت چند اختراع در زمینه‌های کشاورزی گردیده‌ام. بله تحصیلات این‌جانب در راستای اختراع نیز است ولی باید عرض کنم که کلمه اختراع در معنای واقعی‌اش کلمه‌ای بسیار گسترده است چون هر اختراعی تنها با یک علمی که از طریق یک‌رشته به‌دست‌آمده مسلماً کامل نمی‌تواند باشد درنتیجه نیاز به همفکری در مورد هر اختراعی با دیگر رشته‌ها نیز هستیم به‌طور مثال در اولین ایده‌ای که به نظر بنده رسید (که بعداً نام دستگاه اختراعی را دستگاه کانال کن افقی الحاقی به تراکتور نهادم) این بود که با تلفیق چند دستگاه می‌توان بازده بهتری برای ایجاد کانال‌هایی برای لوله‌کشی آبیاری تحت‌فشار در صنعت کشاورزی مورداستفاده قرارداد این ذهنیت شاید در ابتدا کار بسیار مشکلی بود و در هر جهت که به آن نگاه می‌کردم مشکلات عدیده روبروی خود می‌دیدم مثلاً برای این کار نیاز به علم مکانیک نیز داشتم که یا مجبور بودم خود این علم را فرابگیرم یا اینکه از یک دوست یا آشنایی که به علم مکانیک مسلط بود کمک بگیرم، درنتیجه بنده راه دوم را برگزیدم که به فضل الهی با شخصی به نام مهندس محمد مسلمی از دیگر مخترعین بزرگ کشور آشنا شدم و توانستیم با تلفیق ایده‌های بنده و با علم مکانیک ایشان دستگاهی را بسازیم که به‌راحتی می‌تواند حفر کانال‌هایی به عمق یک متر و شعاع ۵۰ سانتیمتر با نیروی شفت P.T.O تراکتور را به انجام برسانیم. پس مطمئناً تنها با داشتن یک علم نمی‌توان عملاً کاری از پیش برد.
از ثبت رسمی 10 اختراع به نام افشین تا کسب مقام دوم جشنواره خوارزمی
تاکنون چه تعداد اختراع داشته‌اید؟ چند نمونه از آن‌ها را به مخاطبان ما معرفی کنید؟
تاکنون باهمت دیگر دوستان که به‌صورت تیمی کار می‌کنیم موفق به ثبت ۱۰ اختراع کاربردی در سازمان ثبت اختراعات کشور شده‌ایم که مهم‌ترین آن‌ها دستگاه کانال کن افقی الحاقی به تراکتور، دستگاه آبپاش توپی برای آبیاری مزارع با توانایی تولید برق برای مزرعه، دستگاه شن‌پاش و کودپاش که هم در صنعت راه و ترابری کاربرد دارد هم در صنعت کشاورزی و ایده آن نیز این است که دارای هیچ‌گونه نیروی موتوری و یا الکتریکی نیست، دستگاه جابجایی درختان برای جلوگیری از قطع درختان که جایزه دوم جشنواره خوارزمی کشور را نیز کسب نموده است، دستگاه تولید برق از طریق سیالات که می‌توان در مصارف خانگی نیز از آن استفاده کرد، دستگاه حفر سریع چاله در ۵ دقیقه تا عمق ۲ متری در تمام زمین‌ها که کاربرد آن در کشاورزی برای حفر چاله برای کاشتن درختان و همچنین در صنعت برق و مخابرات برای حفاری جایگاه‌های تیر چراغ‌برق و مخابرات نیز کاربرد دارد، دستگاه حفر چاه آب که تا عمق ۳۰ متر قابلت حفر با شعاع پلت ۴۵ سانتیمتری را دارد و برای صنعت کشاورزی مورداستفاده قرارگرفته و همچنین می‌توان برای پل‌سازی نیز مورداستفاده قرار گیرد، دستگاه جمع‌آوری و برداشت و بسته‌بندی سیب‌زمینی
نقش دوستان و خانواده در حمایت و تشویق شما برای نوآوری چقدر اهمیت داشته است؟
مطمئناً درروند پدید آمدن یک ایده نو تا شکل‌گیری اختراع هر دوست و آشنایی که بتواند نقشی اساسی را در به وجود آمدن این تفکرات بازی نماید تأثیرگذار بوده و هستند همچون دوستانی که هم‌اکنون باافتخار در کنارشان مشغول به خدمتگزاری هستم اما در این میان حتماً نقش خانواده از اهمیت بسزایی برخوردار بوده است و در اینجا جا دارد که از پدر و مادر و دیگر اعضای خانواده‌ام که در این راه همیشه پشتیبان بنده بوده‌اند کمال تشکر و قدردانی را داشته باشم و به این نیز اعتقاددارم که مهم‌ترین نقش در پیشرفت فرزندان ایران را پدر و مادر می‌توانند اجرا کنند چون بیشترین تأثیر را بر بنده داشته‌اند که هم‌اکنون توانسته‌ام با یاری آن‌ها گامی هرچند کوچک در پیشبرد مهین عزیز اسلامی‌مان بردارم.
شکست‌های فراوانی داشتم اما مانع رسیدن من به هدف نشدند
نخستین ایده برای اختراع چه زمانی به ذهن شما خطور کرد؟
نخستین ایده در سال ۸۸ زمانی که برای بازدید از یک طرح آبیاری کشاورزی از طرف دانشگاه عازم محل طرح شدیم به ذهنم رسید چون واقعاً می‌دیدم کشاورزان با چه زحمتی باید کانال‌هایی تا عمق خاصی حفر کنند تا بتوانند لوله‌های تحت‌فشار برای آبیاری بارانی را در زیرزمین جایگذاری نمایند که معمولاً تمام زمین کشاورزی را باید با بیل و کلنگ حفر می‌کردند، و آنجا بود که این فکر به ذهن من خطور کرد که: چی می‌شد یک دستگاهی باشه که به‌راحتی این کانال‌ها را حفر کند که کشاورز این‌همه سختی برای این کار نکشد. درنتیجه به دنبال حل این مشکل رفتم. شاید در بعضی از زمان‌ها هم احساس شکست درراه رسیدن به هدف می‌کردم ولی این سبب نشد که تلاش‌هایم را کم کنم تا اینکه بالاخره در سال ۸۹ موفق به پیدا کردن راهی آسان و راحت شدم که بعد از مدتی توانستم با گذر از مشکلات آن ایده را به اختراع تبدیل کنم.
اختراع کردم ولی چه اختراعی...؟!
آیا اولین ایده شما منجر به اختراع شد یا خیر؟
خوب باید در جواب این پرسش گفت بله ولی به‌قول‌معروف چه بله‌ای ...؟! چون اولین کار جدی من در این حوزه بود، حتی در اول شاید فکرش را هم نمی‌کردم که این کاری که دارم انجام می‌دهم به چیزی به نام اختراع برسه چون واقعاً مشکلات عدیده‌ای در سر راه من بود. درراه انجام این کار مهم از علم ناقص خودم بگیرید تا به ثبت رسیدن اختراع واقعاً راه خیلی سخت و دشواری بود ولی به یاری دوستان و خصوصاً پدر و مادرم در این راه موفق شدم.
آیا تاکنون اختراعات شما از طریق نهاد یا سازمان خاصی موردحمایت قرارگرفته است؟ این حمایت‌ها از کجا و به چه صورتی شکل‌گرفته؟
بله اولین اختراع بنده در مسابقات اختراعات جز رتبه‌های برتر جشنواره اختراعات گردید و به همین دلیل در بنیاد ملی نخبگان به عضویت سطح ۳ مخترعین درآمدم و درنتیجه جایزه اختراعات نیز به این‌جانب اختصاص یافت و در ادامه با همکاری سازمان بسیج علمی پژوهشی موفق به ارائه اختراع به‌صورت تجاری شدم. باید متذکر شوم در این راه سازمان‌های دیگری مانند پارک علم و فناوری که زیر نظر معاونت ریاست جمهوری است نیز کمک شایان‌ذکری به من کرده‌اند.
کدام‌یک از اختراعاتتان تاکنون به‌صورت رسمی به ثبت رسیده است؟
تقریباً تمام اختراعاتی که تاکنون داشته‌ام به شکر خدا در سازمان ثبت اختراعات به‌صورت رسمی ثبت‌شده‌اند اما در این میان ایده‌هایی نیز داشته‌ام که هنوز موفق به ثبت آن‌ها نشده‌ام.
آیا اختراعات شما در جشنواره‌ها یا همایش‌های علمی موفق به کسب جایزه شده‌اند؟
بله. همچنان که عرض نمودم در حال حاضر در سطح ۳ مخترعین بنیاد نخبگان هستم و چندین اختراع بنده حائز رتبه برتر در مسابقات اختراعات و یا جشنواره‌های موجود در این زمینه شده است که از میان آن‌ها می‌توان به جشنواره اختراعات زاگرس، جشنواره خوارزمی، جشنواره اختراعات کوهرنگ، مسابقات اختراعات و نوآوری، جشنواره‌های تجاری‌سازی اشاره نمود.
یک مخترع نباید هم ایده بدهد و هم دغدغه ثبت ایده و بازار فروش محصولاتش را داشته باشد
آیا اختراعات شما تاکنون تجاری‌سازی شده یا به تولید انبوه رسیده است؟
بله بعضی از اختراعات را توانسته‌ام با همکاری شرکت‌های سرمایه‌گذاری به تولید برسانم شاید زود باشد در مورد تولید انبوه صحبت کنم ولی اگر حمایت از مخترعین جوان کشور بیشتر از حال باشد مطمئناً به همان فرمایش رهبر عظیم الشان انقلاب اسلامی خواهیم رسید که با حمایت از نخبگان علمی کشور شاهد اقتصادی پویا و مقاومتی با بنیانی دانش‌محور می‌گردیم. زمانی می‌توان از کلمه "تولید انبوه" به معنای واقعی استفاده کرد که یک مخترع دغدغه بازار فروش را نداشته باشد. یعنی یک مخترع در زبان عامیانه نباید هم ایده دهد هم به دنبال ثبت ایده باشد، چه برسد به اینکه بخواهد بازاری ایجاد نماید که محصولاتش را به‌صورت تولید انبوه به بازار تقاضا ارائه نماید. درواقع این‌یک پروسه عظیم و راهی طولانی است و نمی‌توان به همین زبان ساده در موردش صحبت کرد. فقط می‌توان گفت که باید سازوکاری فراهم شود که یک مخترع فقط به دنبال ایده و خلق کاری جدید برای رفع مشکلات عدیده جامعه باشد تا بتوان بهترین بازدهی را از یک فرد نخبه در جامعه گرفت.
چرا برخی از اختراعاتتان تاکنون تجاری‌سازی و وارد بازار نشده است؟
در مورد علل اینکه چرا هنوز این اختراعات بنده به‌صورت انبوه تجاری نشده خیلی بحث وجود دارد که به تعدادی از این علل عبارت‌اند از: نبود علم کافی در مورد بازار اختراع و یا کاربرد دستگاه‌های که به اختراع تبدیل‌شده است، نبود قوانین محکم قضایی در مورد حق کپی‌رایت، عدم‌حمایت مالی مراجع ذیصلاح به علت کمبود بودجه‌های اختصاص‌یافته در این راه، نبود علم کافی کارشناسانی که به بررسی اختراعات مخترعین می‌پردازند، عدم وجود کارگروه‌هایی برای معرفی محصولی که به ثبت اختراع رسیده به جامعه هدف، وجود قوانین دست‌وپا گیر برای معرفی اختراع به‌صورت تجاری، عدم وجود روحیه کار تیمی در بین مخترعین کشور، عدم توجه به محصول دانش‌بنیان ایرانی فقط به‌صرف اینکه یک شخص ایرانی آن را طراحی و ساخته است، سو مدیریت تبلیغ محصولات ایرانی در کشور و ده‌ها مشکل بزرگ دیگری که یک مخترع باید با آن‌ها به‌قول‌معروف دست‌وپنجه نرم کند.
بیکارم / مجبورم در یک شرکت خصوصی کارکنم که ارتباطی با تخصصم ندارد
مانند خیلی از دوستان و همکارانم نتوانسته‌ایم شغلی ثابت در این راه برای خودم ایجاد کنم که هم بتوانم امرارمعاش خود را از طریق فروش اختراعات داشته باشم هم بتوانم دست چندین نفر را به‌عنوان همکار در طرح ایجاد اختراعات بگیرم. لذا با توجه به مشکلاتی که عرض کردم برای امرارمعاش خود دست به دامن کار در شرکت‌های خصوصی شدم و هم‌اکنون به‌عنوان کارشناس شرکت کشت و صنعت و گردشگری فجر صفا لرستان مشغول بکار هستم. این شغل شاید ارتباط چندانی با اختراعات بنده نداشته باشد ولی فقط به‌صرف اینکه هزینه مخارج زندگی را تأمین کنم، بیشتر وقتم را در این شرکت می‌گذرانم. همچنین در کنار این کار و برای اینکه از علم دانشگاهی که با سرعت واقعاً زیادی روبه‌پیشرفت است عقب نیافتم و اطلاعات خود را به‌روز نگه‌دارم به‌عنوان مدرس حق‌التدریسی در دانشگاه علمی کاربردی استان لرستان مشغول به امر مقدس تدریس هستم چراکه به فرمایش امام علی (ع): ذکات علم ترویج آن است. و امیدوارم بتوانم این وظیفه خطیر را به شکل کامل و درستی به نسل‌های آینده انتقال دهم تا با نقش ناچیزی که در آن بازی می‌کنم به کشور عزیزم به‌عنوان یک سرباز خدمت هرچند کوچکی کرده باشم.
فرار مغزها باعث نابودی سرمایه انسانی و وابستگی به خارج می‌شود
وضعیت نخبگان کشور در مقایسه با نخبگان سایر کشورها را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در این مورد کاملاً واضح و مبرهن است که هنوز در کشور عزیزمان نتوانسته‌ایم آن مشوق‌هایی که یک فرد نخبه با اتکا به آن‌ها بتواند با خیال آسوده به امر ایده پردازی در زمینه‌های مختلف بپردازد را فراهم کنیم و از فرار مغزها به کشورهای توسعه‌یافته می‌توان به این امر پی برد. درنتیجه حتماً در کشورهای توسعه‌یافته توانسته‌اند این مشوق‌ها را برای نخبگان به سهولت ایجاد نمایند. البته منکر این نمی‌شوم که در کشور عزیزمان ایران تلاش‌های در این زمینه شده است بلکه می‌توان گفت که این تلاش‌ها برای نگه‌داشتن نخبگان در کشور شاید کافی و لازم نبوده است و نیاز به تلاش و توجه بیشتر احساس می‌شود. البته طبق گفته امام خامنه‌ای مدظله‌العالی این بد نیست که ایران به کشوری تبدیل‌شده است که نخبگانش چنان زیاد شده که حتی به کشورهای دیگر ارسال می‌کند ولی ای‌کاش هر چه‌بهتر و سریع‌تر راهکاری را فراهم کنیم که هر نخبه ایرانی بتواند به میهن عزیز اسلامی خودمان و به مردم جامعه‌ی شریف ایران یاری برساند نه اینکه ما با هزینه بسیار نخبه پروری کنیم و درزمانی که باید بازده اصلی از این نخبه پروری به دستمان برسد با خروجشان از کشور هم باعث شویم سرمایه نیروی انسانی را از دست بدهیم هم باعث وابستگی به کشورهای خارجی گردیم. به طبع در سطح استان بااینکه بزرگانی همچون پرفسور چگنی راداریم و مایه مسرت است که نخبگانی همچون ایشان با توجه به تمام مشکلات هنوز با عرق ایرانی خود حاضرند به این مملکت خدمت کنند تا نام و پرچم جمهوری اسلامی ایران در قله‌های افتخار جهانی بدرخشد.
بیکاری و عدم ثبات کاری نخبگان را دلسرد می‌کند
از نگاه شما مهم‌ترین مشکل و دغدغه مخترعان و مبتکران استان چیست؟
به نظر من از مهترین مشکلات نخبگان ایران عدم ثبات کاری برای گذران و امرارمعاش است که باعث دلسردی نخبگان جوان کشور نیز گردیده است امیدوارم که انشالله به‌زودی روزی برسد که تمام‌کارها و مسئولیت‌ها با توجه به تخصص علمی و لیاقت هر فرد به وی محول شود تا دیگر شاهد بیکار بودن و فرار نخبگان علمی کشور نباشیم. البته نظام مقدس جمهوری اسلامی تاکنون قدم‌های زیادی را برای رفع این مشکلات برداشته است ولی امیدوارم به این کار سرعت ببخشد تا شاهد کشوری پویا و قدرتمندتر از امروز باشیم چون به نظر بنده قدرت یک کشور را تنها نیروی نظامی و اسلحه و موشک و ... تعیین نمی‌کند بلکه نیروی انسانی متخصص و نخبه علمی نقش مهمی را در تأمین قدرت یک کشور دارد.
جایگاه مخترعان و مبتکران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
جایگاه مبتکران و مخترعان شاید هنوز با آن چیزی که درشان و سزاوارشان باشد فاصله دارد چون این جایگاه اگر در جای اصلی خود قرار می‌گرفت باید شاهد شکوفایی هر چه‌بهتر در تمامی صنایع باشیم و این یعنی اقتصادی پویا و مقاوم که دیگر با هیچ نوع تحریمی فرو نخواهد ریخت. برای رسیدن به چنین جایگاهی نیز باید تلاش فراوانی کرد که یک مخترع یا مبتکر از دغدغه‌های روزمره رهایی یابد و این‌یک همت بلند از طرف مسئولان کشوری را می‌طلبد. به نظرم باید این سؤال از اقشار مختلف جامعه پرسیده شود که واقعاً جایگاه یک مخترع و یک مبتکر الآن در جامعه کجاست؟ و این ارزش‌ها را باید در دل فرزندان ایران روشن نگه‌داریم تا در آینده شاهد بالا رفتن و بهتر شدن این جایگاه در بین فرزندان این مرزوبوم باشیم.
بودجه بنیاد نخبگان برای حمایت از مخترعین هرسال رو به کاهش است!
از حمایت‌های دستگاه‌ها و سازمان‌های مربوطه از نخبگان در استان راضی هستید یا خیر؟
راستش این سؤال سختی است و در این زمینه باید بگویم که هر نهاد و سازمانی دارای بودجه از قبل تعیین‌شده‌ای برای امر پژوهش است و از سوی دیگر شاید بیشترین مشکل مبتکرین مشکلات مالی باشد زیرا برای اثبات ایده عملی و کاربردی خود نیازمند صرف هزینه است جدای از تمام زحمت و رنج‌هایی که در این زمینه می‌کشد. همچنان که مستحضر هستید این موضوع باعث خیلی از شکست‌ها و دلسردی از کار برای مبتکرین و مخترعین گردیده است لذا به نظر بنده هرقدر بیشتر بتوانیم ازلحاظ مالی باعث بهبود فضای کاری مبتکرین گردیم در پایان نتیجه خواهیم گرفت هرچند که یک مخترع با شکست‌های فراوانی مواجه شود. ادیسون بعد از ۱۰۰ بار شکست برای تولید برق گفت حال من می‌دانم که ۱۰۰ راه وجود دارد که به ساخت وسیله‌ای برای تولید برق منتهی نمی‌شود. پس ای‌کاش برای تمامی پژوهش‌های حتی شکست‌خورده هم ارزش قائل باشیم. در استان نیز حمایت‌هایی از طرف بنیاد ملی نخبگان صورت پذیرفته است اما جای بسی تأمل دارد که این بودجه سالانه رو به کاهش می‌رود. در این میان نیز سازمان‌هایی مانند بسیج علمی و فناوری پژوهشی و پارک علم و فناوری به کمک آمده‌اند که باعث خرسندی و مسرت مخترعین و مبتکرین است.
مسئولان محترم: نگذارید شرمنده شهدا شویم
به‌عنوان یک نخبه چه انتظاراتی از مسئولان دارید؟
انتظاراتی که بخواهم از زبان یک مخترع بیان کنم خیلی زیاد است ولی بالاترین انتظارم از مسئولین محترم نظام اسلامی این است که نگذارند خون شهیدان انقلاب اسلامی خدایی نکرده پایمال شود و شرمنده آن‌ها شویم چون واقعاً این انقلاب به این راحتی‌ها به دست نیامده که الآن به‌راحتی از دست رود. درنتیجه نه به‌عنوان یک مخترع بلکه به‌عنوان یک فرد ایرانی خواهشمندم که با تمام وجود از سرمایه‌های این کشور که نیروی انسانی جوان و نخبه این کشور است با برنامه‌ریزی دقیق و صحیح و منظم حراست و حمایت کنند و برای آینده این بزرگان هر چه سریع‌تر سازوکاری عملی و کاربردی ارائه نمایند.
برای شناسایی استعدادهای برتر در سطح دانش‌آموزی چه پیشنهادی دارید؟
می‌توان با برگزاری آزمون‌های نخبه یابی، کشف نخبگان دانش‌آموز و هدایت صحیح و راهنمایی درست آن‌ها به‌سوی هدف و همچنین آشنایی با نخبگان بزرگ ایران‌زمین و دادن ایده و ایده پردازی به آن‌ها راه درست را پیش پای آن‌ها گذاشت.
چقدر اعتقاددارید استعدادیابی نخبه‌های علمی در استان به‌درستی انجام می‌شود؟
راستش از این موضوع اطلاع کافی ندارم اما امیدوارم از این نخبگان درجاهای موردنیاز کشور مورداستفاده قرار گیرند.
آیا عضو سازمان یا انجمن علمی خاصی هستید؟
بله. در حال حاضر عضو بنیاد ملی نخبگان، پارک و علم و فناوری، فدراسیون مخترعین جمهوری اسلامی ایران، سازمان نظام‌مهندسی کشاورزی و سازمان بسیج علمی فناوری و پژوهشی سپاه حضرت ابوالفضل استان لرستان هستم.
منتظر نباشیم دیگران برای ما کاری بکنند؛ باید خودمان دست‌به‌کار شویم
حرف آخر؟
و اما سخن پایانی‌ام هم با نخبگان علمی کشور است که این را به عرضشان می‌رسانم که تنها و تنها یک ایرانی است که می‌تواند کشور عزیزمان را هر چه‌بهتر و بیشتر به‌سوی اهداف بلند و والا انقلاب اسلامی برساند و هیچ‌وقت منتظر نباشیم که دنیا کاری برای ما انجام دهد چون در آن صورت دیگر کشوری تسلیم‌شده با نخبگانی مرده خواهیم بود. روی دیگر سخنم با مسئولین کشور است که کاری نکنید که آیندگان با پشیمانی از گذشته ایران سخن بگویند که آن زمان است که شرمنده خون پاک تمام شهیدان این کشور خواهیم بود.
انتهای پیام/ز
