به گزارش خبرگزاری بسیج، آیت الله سیدمحمدمهدی میرباقری رئیس فرهنگستان علوم اسلامی قم سخنرانی با موضوع «علم، محصول بسترهای اجتماعی» ایراد کرده است که در ادامه گزیده ای از آن از نظر می گذرد:
یکی از رویکردهای علم دینی که طرفدارانی دارد این است که علم در بستر جامعه تولید می‌شود. به عبارت دیگر وقتی، علم دینی تولید می‌شود که ما به عهد دینی برگردیم.
اگر جامعه ما بازگشت به عهد دینی کند، یک جامعه دینی پیدا بشود و فرهنگ دین بر این جامعه حاکم شود، طبیعتا در متن این جامعه، علم دینی هم تولید خواهد شد. و الا اگر جامعه، جامعه دینی نشد، صرفا از طریق استنباط مبانی علم و مثلا تولید مبانی مضاف به علم یا تولید مبانی حکمی و اجتهادی و… ما نمیتوانیم به علم دینی دست پیدا کنیم.
و صرفا با تهذیب علم نمیتوان به علم دینی دست یافت. علم محصول بسترهای اجتماعی است. باید بستر اجتماعی تغییر کند. اگر ما بازگشت به عهد دینی بکنیم و یک جامعه دینی پیدا شود، طبیعتا تحت تأثیر آن، علم دینی هم تولید خواهد شد.
این مطلب هم فی‌الجمله قابل دفاع است. علم در بستر تاریخ و جامعه تولید می‌شود. بسترهای تاریخی و اجتماعی در تولید علم دخیل‌اند. اگر بسترهای تاریخی و اجتماعی اصلاح نشوند، قاعدتا دستیابی به علم دینی هم مقدور نخواهد بود.
ولی این مانع این نیست که ما بحث از مباحث عقلی و مباحث نظری علم دینی هم داشته باشیم و نرمافزارهای تولید علم دینی را هم دنبال کنیم. به تعبیر دیگر اگر ما بپذیریم که تولید علم دینی در یک بستر تاریخی و اجتماعی خاص موفق خواهد بود، ما معتقدیم که این بستر در دوران بعد از انقلاب اسلامی اتفاق افتاده و همین بستر است که این تکاپوی علمی را برای تولید علم دینی ایجاد کرده است. در طول این بستر داریم بحث میکنیم.
در طول این بستر حتماً باید یک سلسله بحثهای جدی در حوزه نرمافزارهای علم دینی اتفاق بیفتد. چون به نسبت، جامعه ما به عهد دینی بازگشت کرده. این تعهد دینیزندگیکردن، او را به این سمت کشانده که باید حتماً نرمافزار متناسب زندگی دینی تولید شود.
بنابراین، تأثیر بسترهای اجتماعی بر تولید علم دینی، نافی بحث از نرمافزارهای لازم برای دستیابی به علم دینی نیست، لذا این نظریه هم فی‌الجمله قابل دفاع است ولی قابل جمع با رویکرد مبناگرا یا رویکرد تهذیبی است.
