«بحران» در مدیریت بحران استان

چند زمین لرزه با بزرگی ۵/۲ تا ۲/۵ ریشتر شهر‌های یاسوج، چیتاب، مارگون، سی سخت، و ماودان را ظرف چند روز اخیر لرزانده است و هر آن امکان دارد زلزله‌ای بزرگ این شهر‌ها و سایر مراکز جمعیتی به ویژه یاسوج را به ویرانه سرا و شهر ارواح و مامن جغد‌ها تبدیل کند. علیرغم این که بار‌ها و بار‌ها کارشناسان درباره آسیب پذیری شهر یاسوج در برابر بلایای طبیعی و غیر طبیعی به خاطر عدم برنامه ریزی برای کاهش خسارات جانی ومالی و ضعف در استاندارد‌های ساختمان سازی هشدار داده‌اند، ولی با توجه به این که مدیریت بحران در کشور و به ویژه در استان ما اغلب دقیقه نودی است و مولفه‌های مدیریت بحران تماماً و درست و به موقع اجرا نمی‌شود لذا تمام حرف‌ها و توصیه‌ها و هشدار‌ها تاکنون بی اثر بوده و در صورت وقوع یک زلزله به شدت ۷ ریشتر در یاسوج باید منظر فاجعه باشیم.

اگر چه که در برابر زلزله باید آمادگی فردی و اجتماعی وجود داشته باشد، ولی چون درمنطقه ما آمادگی فردی و آمادگی جمعی و اجتماعی در شرایط بحران وجود ندارد، لذا همشهریان برای مصون ماندن از خطرات پس لرزه‌ها که از چند روز تا چند ماه پس از زلزله اصلی رخ می‌دهد، اغلب ترجیح می‌دهند، در فضای باز به سر ببرند و در دشت‌ها و پارک‌ها بیتوته نمایند و یا به مناطق گرمسیری استان و شهرستان‌های همجوار پناه ببرند.

و، اما علیرغم این که محدوده پارک چشمه نباتی و بلوار و خیابان‌های کاشانی در سالم آباد و خیابان جمهوری اسلامی در حریم گسل یاسوج قرار دارد و نباید در این محدوده ساختمان‌های مهم و مکان‌های خطر زا وجود داشته باشد، ولی در مسیر خیابان جمهوری اسلامی یک پمپ بنزین قدیمی قرار دارد که در صورت وقوع زمین لرزه و فعال شدن گسل مزبور، آتش این محدوده را به جهنم تبدیل می‌کند. مدرسه‌ها و فضای آموزشی که در این محدوده وجود دارد بایستی توسط سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس استان در برابر زلزله کاملاً ایمن سازی شود.

شریان‌های حیاتی نظیر لوله‌های گاز، آب، مخابرات و برق و… در محل تقاطع با حریم گسل یاسوج باید به وسیله شرکت‌های خدمات رسان مورد بازبینی قرار گیرد و اقدمات لازم برای مقاومت تاسیسات و شبکه‌ها انجام شود چرا که تجربه نشان داده است، تلفات ناشی از آتش سوزی‌ها و خسارات سنگینی که به ساختمان‌ها و خطوط تدارکات در مناطقی که سازه‌هایشان فاقد ایمنی لازم می‌باشد به مراتب سنگین‌تر از هزینه مقاوم نمودن در مقابل زلزله می‌باشد.

ناگفته نماند که هیچ یک از مناطق شهر یاسوج و سایر مناطق استان در مقابل زلزله مصون نیست و باید به طور جدی وعملی در سطح استان مهیای مقابله زلزله باشیم.

در شرایطی که اغلب خانواده‌ها از ترس زلزله خانه و کاشانه خود را رها کرده‌اند و در پارک‌ها و میادین و در فضای باز به سر می‌برندتامین امنیت عمومی به وسیله نهاد‌های ذیربط در پرتو مدیریت بحران و در مرحله پاسخ به بحران باید بیش از پیش در سرلوحه کار قرار گیرد. رسانه‌ها به عنوان منبع کلیدی اطلاعات، بایستی اخبار را به طور دقیق به اطلاع مخاطبین خود برسانند و اجازه ندهند در سایه خلااطلاعتی، شایعه دامن گیر شود و به بحران دامن زده شود و احساس نا امنی با شایعاتی مثل حتمی بودن و قریب الوقوع بودن زلزله ۷ ریشتری، داغ شدن آب چشمه‌های دنا و امکان فوران آتشفشان تشدید شود. لازم به یاد آوری است که همه افراد حتی اشخاص عادی و رسانه‌های گروهی نیز در مدیریت بحران سهیمند و نوک پیکان انتقاد متوجه مسولین و مردم می‌باشد.

و، اما رصد اخبار و مصاحبه‌های مسولان با رسانه‌ها در رابطه با زلزله ۵ ریشتری که کانون اصلی آن در ۱۰ کیلومتری سی سخت و ۱۹ کیلومتری یاسوج اعلام شده است، گویای این واقعیت است که ۵ هزار واحد مسکونی در شهرستان‌های بویراحمد و دنا بر اثر زلزله آسیب دیده‌اند که عملیات میدانی برای برآورد خسارت واحد‌های مسکونی مزبور در حال انجام است. شکسته شدن خط انتقال آب کلان روستای مهریان و شهر مادوان یکی از معضلات بزرگ ساکنین این مناطق با جمعیتی حدود ۳۰ هزار نفر بود که تا چند روز این مشکل ادامه داشت تا این که نهایتاً شکستگی خط انتقال آب مرمت شد. فرماندار محترم بویراحمد در گفتگو با اصحاب رسانه‌ها اعلام کرده بود: مناطقی که بر اثر زلزله دچار قطعی آب آشامیدنی شده‌اند با تانکر سیار آب رسانی خواهند شد، ولی بنده به عنوان راقم این سطور که ساکن روستای مهریان هستیم به هیچ وجه ندیدم که تانکر سیار به این منطقه آبرسانی کند و برخی از اهالی مهریان و مادوان نیز با بنده تماس گرفتند و نسبت به این موضوع اعتراض کردند.

سید سعید مهریان