نظرات منتشر نشده شهید بهشتی درباره حجاب: چادر مناسب‌تر است یا مانتو و روسری؟

کد خبر: ۹۰۲۸۸۳۰
|
۰۲ تير ۱۳۹۷ - ۱۳:۵۴
به گزارش خبرگزاری بسیج از یزد؛ حجت الاسلام پوربابایی، مسئول دفتر نمایندگی ولی فقیه در ناحیه مرکزی یزد در گفتگو با خبرنگار بسیج یزد با عرض تبریک وتسلیت به مناسبت فرارسیدن سالروز شهادت شهید بهشتی(ره) وشهدای هفتم تیر گفت:مساله حجاب زنان در اسلام یکی از موضوعات مبتلا به جوامع اسلامی و یکی از چالش‌های جدی حکومت در اسلام در سالیان اخیر است. آرای اسلام‌شناسان و فقیهان مسلمان در این‌ باره حکایت از آن دارد که با گسترش وسایل ارتباطی و پیچیدگی روابط اجتماعی و مشاغل متنوع و افزایش جمعیت، مساله حجاب اسلامی برای زنان صورت جدید و تعاریف تازه‌ای به خود می‌گیرد که مقوله‌ای مفصل و در حوزه مباحث رفتار‌شناسی و قواعد فقهی است. آنچه در این میان راه‌گشاست توجه به آرای آن دسته اسلام‌شناسانی است که توان جمع میان احکام اسلامی با دگرگونی‌ها و نیاز‌ها و مسائل جدید را دارند و به این باور متکی‌اند که اسلام راهی برای زندگی و برداشتن موانع زیست اجتماعی است.
وی در ادامه عنوان نمود:
شهید آیت‌الله دکتر بهشتی از جمله اسلام‌شناسانی بود که در کنار ویژگی‌هایی چون دنیادیدگی، غور فراوان در منابع و متون اسلامی، مطالعه جدی در مکاتب و فلسفه غرب و متون روان‌شناسی و سیاسی و اجتماعی و توان بالای مدیریت، نیاز‌ها و تغییرات روز را می‌شناخت و روزآمد کردن و تسهیل اجرای احکام اسلامی را برای مردم از اهم وظایف حکومت در اسلام می‌دانست. باور شهید بهشتی به اسلام به عنوان یک مکتب بسترساز زندگی و بردارنده موانع زیست اجتماعی و شکوفاکننده خلاقیت‌ها و ابتکارات انسان، ذهن او را در تدوین احکام اسلامی بدین جا سوق می‌داد که از اسلام الگویی برای زیست اجتماعی استخراج کند نه اینکه قالب‌های متنوع زندگی اجتماعی را بر اساس یک دیدگاه اسلامی به یک شکل واحد طراحی کند و تنوع و تکثر موجود در زندگی اجتماعی را نادیده بگیرد. آرای شهید بهشتی پیرامون حجاب زن مسلمان برگرفته از همین دیدگاه او در باب نوع نگرش به اسلام و به ویژه با هدف اقناع مخاطب نه اسکات خصم پدید آمده است. اقناع مخاطب و توجه به ارزش فی‌نفسه آنکه ریشه در انسان‌شناسی مختار و انتخابگر و جستجوگر او دارد، روشی است که دکتر بهشتی همواره برای فهم و انتقال مفاهیم و آموزه‌های اسلامی به جامعه به کار می‌گرفت و اغلب در آن توفیق داشت. با توجه به چالش‌هایی که امروز در ایران معاصر پیرامون بحث حجاب درگرفته و به ویژه توجه به این مساله که کارگزار حکومتی و عالم دینی مبلغ رسمی مذهب از اقناع مخاطبان پرشمار خود، به ویژه در میان زنان ناتوان بوده‌اند و اغلب پس از عدم توفیق در اقناع و فهم، اجرای بخشنامه‌ای و دستوری طرح‌های گشت ارشاد را به شیوه‌ای اجباری و سلیقه‌ای در پیش گرفته‌اند و این‌گونه بر مشکلات موجود، مصائبی افزوده‌اند، توجه دوباره و بازخوانی آرای شهید دکتر بهشتی در زمینه حجاب زن مسلمان، به عنوان فقیهی اسلام‌شناس و سیاستمداری مدیر و نیز یکی از مهم‌ترین معماران اسکلت‌بندی اولیه انقلاب اسلامی اهمیتی بیشتر یافته است.
آخرین نظر ایشان در باب حجاب زن مسلمان حدود ۱۰ روز پیش از شهادت در جلسه توصیه‌های اخلاقی حزب جمهوری اسلامی بیان شده و میان این رأی و آرای پیشین تفاوتی وجود ندارد. نکته جالب اینکه بر خلاف نظر برخی از روحانیون که نظرات مترقی شهید بهشتی در باب حجاب را مربوط به دوره زندگی ایشان در آلمان می‌دانند و معتقدند نظر ایشان پس از انقلاب و در آخرین لحظات عمر تغییر کرده بود، رأی آخر شهید بهشتی در باب حجاب زن مسلمان آنقدر صریح و گویاست که راه را بر تفاسیر دلبخواه و من عندی از آرای ایشان می‌بندد.
آرای شهید بهشتی در بیان حکم حجاب زن در اسلام شش مساله را توضیح می‌دهد:
۱- حجاب برای احترام به زن و بالا بردن شخصیت وی وضع شده است.
۲- حجاب نباید محدودیتی برای کار و فعالیت اجتماعی زن ایجاد کند.
۳- حجاب برای جلوگیری از هوس‌انگیزی و شهوت‌رانی است.
۴- نباید سخت‌گیری اعراب با زنان را جزئی از احکام اسلامی به حساب آورد.
۵- حجاب منحصر در چادر نیست و بلکه روسری و مانتو برای پوشیدگی و فعال بودن زن مناسب‌تر است.
۶- کسی نباید متعرض پوشش غیر چادر زنان در اماکن و نهادهای حکومتی و اسلامی شود.

این شش مساله در مواضع و سخنان متعدد شهید دکتر بهشتی توضیح داده شده است. وی در سخنرانی با عنوان «جایگاه زن در اسلام» که به زبان آلمانی در اروپا ایراد کرده از تجربه اعراب لبنان در خصوص حجاب زن در اسلام سخن می‌گوید. این متن از اولین اسناد آرای شهید دکتر بهشتی درباره بحث حجاب است. در این سخنرانی شهید بهشتی به سه نکتهٔ مهم توجه می‌دهد:
۱- نباید سخت‌گیری اعراب با زنان را جزئی از احکام اسلامی به حساب آورد.
۲- زن نمی‌تواند زیبایی‌هایش را در برابر چشم مردان ظاهر کند.
۳- حجاب مانع کار کردن زنان نیست.
شهید دکتر بهشتی در یکی از سخنرانی های خود با عنوان «آزادی در اجتماع» که به تاریخ ۱۱ آذر ۱۳۵۹ ایراد کرده ضمن تاکید بر نقش ایمان در حجاب زن در اسلام اشاره‌ای به نوع و اندازه پوشش زنان و تربیت صحیح اخلاقی کرده تا تربیت اجتماعی صورت صحیحی به خود گیرد؛ در این سخنرانی ایشان می گویند:یک نمونه نقش مؤثر تربیت عفّت نفس در زن و مرد در تنظیم و بهبود برخورد اجتماعی زن و مرد در صحنه حج دیده می‏شود یک آزمایشی که هر سال تکرار می‏شود درست است که باید به کمک بسیاری از نظامات اجتماعی دیگر جلوی طغیان جنسی را گرفت اما نقش ایمان، نقش عامل معنوی، نقش عفت متکی به ایمان را در این مورد نباید نادیده بگیریم و رفقا با کمال تأسف در جامعه دینی ما این نقش رو به ضعف است حجاب زن رو به ضعف است و بسیار بد است زن باید در جامعه طوری بیاید که لااقل هوس‏انگیزی او کم بشود و حالا ما نمی‌گوییم از بین برود اما کم بشود. خیلی فرق است بین یک زنی که اندامش پوشیده است (سرش) مو‌هایش پوشیده، دستش پوشیده، تنش پوشیده، پا‌هایش پوشیده حالا یا با چادر یا با روسری و پالتو و شلوار ولی بالاخره پوشیده و بین زنی که نیمه برهنه می‏آید بیرون. رعایت حجاب اسلامی در کم کردن فساد جنسی، فساد اخلاقی ناشی از بی‏بندوباری جنسی درست است و ما باید روی آن تکیه کنیم اما این فقط یک پایه مطلب است. یک پایه بزرگ مطلب تربیت زن و مرد مسلمان است به طوری که در برخورد با یکدیگر مواظب باشند چه می‏کنند کجا هستند. قرآن (یک جا به زن و مرد مسلمان می‏گوید) یک جا به زنان مسلمان می‏گوید پوشیده بیایید. بیش از یک جا به زن و مرد مسلمان می‏گوید در برخورد با یکدیگر چشم‏چرانی و هیزی نکنید. ای پیغمبر به مردان مسلمان بگو در برخورد با زنان چشمشان را به آن‌ها ندوزند و به زنان مسلمان بگو که در برخورد با مردان به آن‌ها چشم ندوزند. هیز به هم نگاه نکنند، برخوردشان برخوردی پاک و نگاه‌شان نگاهی پاک باشد.

ارسال نظرات