اغلب کشورهای اروپایی که سابقه پیدایش آنها به چند صد سال هم نمی رسد، با گردآوری آثار تاریخی ، فرهنگی و کهن به دنبال ایجاد تاریخچه و تمدن برای خود هستند اما متاسفانه در کشور ما به قدری آثار تاریخی و تمدن کهن داریم که نگهداری از آنها برایمان بی اهمیت شده بویژه درنظر افرادی که هویت، تاریخ و گذشته مان برایشان مهم نیست نسبت به نگهداری یا تخریب آنها بی تفاوت بوده و احساس مسئولیت نمی کنند.
شهرری که سابقه سه دوره پایتختی را در کارنامه خود دارد، حداقل بیش از 200 اثر تاریخی با قدمت 400 تا 8000 ساله را در سینه خود جای داده اما اکثر این آثار بر اثر بی توجهی و اهمال مردم و در راس آن مسئولانی که متولی نگهداری آنها هستند، در حال انقراض هستند.
کتیبه فتحعلیشاه قاجار در محله چشمه علی یکی از این آثار تاریخی است که سالها پیش شهرداری منطقه 20 برای زیبا سازی آن با یک حرکت غیرکارشناسانه اقدام به نصب فواره در محیط این اثر تاریخی کرد که بعد از مدتی کارشناسان میراث فرهنگی با این کار مخالفت و اعلام کردند که با فعالیت آب نما و فواره در این محدوده ، براثر بالا رفتن رطوبت و نفوذ آب به داخل شیارهای کوه و کتیبه ، سبزه ها، خزه ها و دانه های گیاهان مختلف که در داخل منفذها و شیارها هستند رشد کرده و در نتیجه موجب تخریب اثر تاریخی می شود. مشکل دیگر این کتیبه فرسودگی و هوازدگی آن است که در دوره های مدیریت قبلی اداره میراث فرهنگی ری چند گزینه ی مرمت، قرار دادن در محفظه شیشه ای و موارد دیگر برای نگهداری و جلوگیری از تخریب سریع تر این اثر تاریخی مطرح شد که تاکنون هیچکدام جامه عمل نپوشیده است.
نگرانی دیگر در خصوص آثار تاریخی ری مربوط به کتیبه قاجاری در کوه بی بی شهربانو است که براثر آتشباری کارخانه سیمان ری سابق ( دانشگاه آزاد فعلی) در محله صفائیه، شهرری به کلی تخریب شده است و تنها قسمت کوچکی از دم یک شیر و بخش کوچکی از نوشته های حاشیه این کتیبه در ابعاد حدود 60 در 40 سانتیمتر که بر روی نقاله انتقال قطعات سنگ به آسیاب کارخانه در حال حرکت بوده ، ظاهرا توسط یکی از کارگران که متوجه این موضوع شده از انتقال آن به آسیاب و تخریب این قطعه جلوگیری به عمل می آید ؛ اما از آن زمان تا کنون این قطعه سنگ نبشته در فضای باز گوشه ای از کارخانه رها شده و در اختیار مسئول تصفیه کارخانه سیمان ری است که با وجود پیگیری های مکرر خبرنگار ما، این فرد از سال ها پیش تا کنون نسبت به عودت دادن این اثر به میراث فرهنگی و سازمان های مربوط مقاومت می کند.
یکی دیگر از شناسنامه های فرهنگی شهرری که تا نابودی آن یک قدم بیشتر باقی نمانده، اولین کارخانه قند کشور و منطقه در حاشیه جاده قدیم قم در شهر کهریزک است که بخش بزرگی از سقف آن فروریخته و ظاهرا ترمیم ، بازسازی و نگهداری آن برای هیچکس مهم نیست.
و مورد دیگر هم، سرقت درِ آتشخوار ماشین دودی شهرری( قطاری که از شهرری به تهران« میدان قیام در نزدیکی میدان خراسان» حرکت می کرد و این خط آهن اولین خط آهن ایران بود که در سال ۱۲۶۱ میان تهران و شهر ری کشیده شده بود و امتیاز آن را یک مهندس فرانسوی به نمایندگی یک شرکت بلژیکی از ناصرالدین شاه گرفت.
هفته گذشته بخشی از این قطار تاریخی از سوی معتادان به سرقت رفت و در سایه بی توجهی مسئولان میراث فرهنگی شهرستان و سایر ارگان های مسئول، منتظر می مانیم تا بقیه قطعات ماشین دودی شهرری هم درون لوله های پایپ معتادان دود شود و دیگر از اولین وسیله حمل و نقل و ترافیک کشور اثری بر جای نماند.
علی اشرف خانلری
