زندگی سالم شهری در گروی رعایت اخلاق است

 به گزارش سرویس بسیج جامعه زنان خبرگزاری بسیج، فرد و جامعه با هم در ارتباط متقابل هستند و هر رفتار و کار اشتباه در حیطه های مختلف فردی بر جمع اثرگذار است، برعکس آن نیز صادق است و بر این اساس است که دین اسلام دینی جامع نگر است قاعده امر به معروف و نهی از منکر را یکی از اصول اعتقادی مسلمانان قرار داده است.

نوع رابطه با همسایه، ایجاد ارتباط صحیح و حسنه در برخوردهای اجتماعی، رعایت قوانین کسب و کار، توجه به نظافت محیط زندگی و... از مواردی است که در آیات و روایات دین اسلام بسیار بر آن تاکید شده است، آنچه که متاسفانه کمتر در شهرها نادیده گرفته می شود.

حقوق همسایه بر همسایه

یکی از مواردی که در دین اسلام بر آن تاکید فراوان شده، حق همسایه است. به طوری که حضرت فاطمه(س) آنچنان بر حق همسایه اهمیت می نهد که حتی در دعا کردن و طلب رحمت، همسایه را بر اعضای خانواده مقدم می داند. همچنین رسول اکرم(ص) در حدیث گرانقدری فرموده اند هر چهل خانه از پیش رو و از پشت سر و از راست و چپ همسایه اند.

اما اکنون در زندگی شهری توجه چندانی به این مساله نمی‌شود، بسیاری از مردم حق خود می دانند که اگر مراسم شادی یا عزادار دارند، ملاحظه ای در ایجاد سر و صدا ندارند و صدای این مراسم ها گاهی همسایه ها را اذیت می کند.

مهتاب، از مراسم های عروسی همسایه هایش می گوید و این چنین تعریف می‌کند که همسر من سکته قلبی کرده و باید استراحت مطلق در خانه داشته باشد. هرگونه سرو صدایی برای او سم به شمار می آید، متاسفانه ما در آپارتمان زندگی می کنیم و این دردسر شده است. همسایه ها با آنکه از وضعیت همسر من آگاهی دارند در برپایی جشن و مراسم های عروسی مراعات حال ما را نمی کنند و ما مجبور هستیم که هر وقت قرار است مراسمی در آپارتمان ما برگزار شود، همسرم را به خانه یکی از اقوام ببرم.

مجتبی، پدر یک دختر 25 ساله است که ناراحتی اعصاب دارد و هر گونه سروصدایی باعث بر هم خوردن آرامش او می شود. او از مراسم های عزاداری که در شب های شهادت و احیا گرفته می شود می گوید که ما شیعه هستیم و تا جایی که بتوانیم در این مراسم ها شرکت می کنیم اما همسایه ما زمانی که مراسمی بر پا می کند تا نیمه های شب صدای مداح در کوچه پخش می شود و دخترم تا صبح نمی تواند استراحت کند.

ناسزاگویی در حیطه عمومی

گفتگو و برقراری ارتباط کلامی و رفتاری از ابزارهای اجتماعی شدن است. از سوی ائمه و معصومین(ع) بر نحوه ارتباط کلامی تاکید فراوانی شده است. مانند تقدم در سلام کردن، عدم استفاده از حرف های ناشایست و ناروا در کلام و...

هستی، می‌گوید من پسر بچه ای 5 ساله دارم، وقتی به بیرون می رویم در بازگشت دایره لغات زشت فرزندم افزایش می‌یابد و من مرتب باید او را توجیه کنم که این لغات نادرست است.

او ادامه می دهد: وقتی در خیابان هستیم، بعضی وقت ها افرادی که با تلفن همراهشان صحبت می‌کنند، به خود اجازه می‌دهند لغاتی را به کار ببرد که در حیطه خصوصی به راحتی نمی‌شود به کار برد، چه برسد به در حیطه عمومی!  و یک کودک آن را می شنود، یاد می گیرد و به کار می برد بدون آنکه بداند معنی این کلمه چیست!

نسیم که تازه پا به 45 سالگی گذاشته است می‌گوید که همیشه در حال رانندگی نگران برخورد دیگران است، اگر جایی به آرامی حرکت کنم یا توقف کوتاهی داشته باشم، رانندگان دیگر به خود اجازه می‌دهند هر نوع بی احترامی ای داشته باشند که این باعث می شود همواره در رانندگی استرس داشته باشم، با آنکه در طی 5 سال رانندگی تا کنون تصادفی نداشتم گاهی ترجیح می‌دهم که رانندگی نکنم

دروغ گویی و تملق برای کسب وجهه

در اسلام دروغ گویی و بزرگ جلوه دادن از اخلاقیان ناشایستی می باشد که بسیار مورد نکوهش قرار گرفته است. اما آنچه که به عنوان شیوه های کسب سود و درامد، ارتقاء شغلی، خوب جلوه دادن خویش یا به نوعی غلو شخصیت و... مورد استفاده قرار می‌گیرد.

جواد مرد جوان 30 ساله‌ از تغییر شغلش می‌گوید: وقتی وارد کار تجارت شدم سعی کردم تمام مکاسب و اخلاقیات را در آن رعایت کنم اما همیشه می‌دیدم که مشتریان کمتر این شیوه را می پسندند، شریکی داشتم که او همیشه شیوه رفتار کردن من را مسخره می‌کرد، هر موقع مشتری به مغازه مان می آمد و لباسی انتخاب می کرد، شریک من با چنان تملقی چیزهایی می‌گفت که من حتی نمی‏دانستم آنها را از کجا می‏آورد و با این دروغ ها لباس‌ها را به خوبی می‌فروخت. مدتی گذشت و من دیدم واقعا نمی توانم به این شیوه کار کنم در نتیجه ترجیح دادم کارم را با او برهم بزنم و به زیر پله ای با درآمد کم اکتفا کنم ولی دروغ نگویم.

مینا خانم میانسالی است که از وضعیت تملق گویی در کارها می‌گوید که بسیاری از کارمندان(زن و مرد) برای آنکه سطح کاری و درامدی خود را در کار بالا ببرند حاضر هستند دست به هر نوع تملق گویی و حتی دروغ گویی بزنند. حتی با این رفتار خود گاهی باعث می شوند که فرد بیگناهی کارش را از دست بدهد. من در یک شرکت خصوصی تجاری کار می کردم در این شرکت دو آبدارچی کار می کردند، یکی از آنها وقتی رئیس را می دید هر نوع تملقی و دروغی را می خواست تعریف می کرد ولی دیگری تنها به نظافت کردن و چایی آوردن اکتفا کرده بود. من خودم شاهد هستم بر سر یک تعریف و تعبیر رئیس از رفتار دومی او را از کار برکنار کردند و هنوز که هنوز است به دنبال کار می‌گردد.

عدم رعایت نظافت در شهرها و محیط زیست

همه ما حدیث«النظافت من الایمان» را بارها شنیده ایم. احادیثی از این دست بر توجه اسلام به نظافت و رعایت آن در جامعه (فردی و اجتماعی) تاکید دارد، آنچه که از نظر محیط زیستی کمتر در شهرها و فضاهای سبز بیرون از شهر دیده می شود.

بابا رحمت از رفتگران شهر تهران است که در مورد نظافت شهری می گوید که هر روز قبل از طلوع صبح، و نیمه شب ها، به نظافت و جمع آوری زباله های خیابان های شهر می پردازیم، اما شاید بیشتر از 5 ساعت نمی گذرد که باز همان وضعیت همیشگی است و زباله هایی به فراوانی در سطح خیابان پراکنده شده است. خیلی از افراد با آنکه تحصیل کرده هم هستند خود را موظف به رعایت نظافت شهری نمی دانند. و وقتی زباله ای که در خیابان می اندازند و به انها اعتراض می کنیم، به ما می گویند وظیفه شماست تا خیابان ها را نظافت کنید و بی توجه زباله های را بر روی سطح زمین می اندازند.

مریم از تنگه زیبای واشی در فیروز کوه می گوید و اینکه در اوایل رفت و آمد به آنجا، آنچنان فضای بکری دیده می شد که لذت می بردید اما اکنون وقتی به آنجا می روی بیشتر از فضای سبز، زباله و بطری های آب خالی که در محیط پراکنده شده، می بینید که اینها زیبایی این تنگه را از بین برده است.

اخلاقیات اصل زندگی مطمئن شهری

همانگونه که گفته شد، در دین اسلام هر دو حیطه فردی و اجتماعی اهمیت دارد. بر اساس جهان بینی و دیدگاه وسیع فرستاده قوانین این دین، هر چه به عنوان ضوابط اخلاقی و احکامی تعیین شده است در جهت سود، پیشرفت، آسایش و زندگی بهتر پیروان آن آیین می باشد.

بر خلاف این مساله نیز صادق است، اگر یکی از این احکام و اخلاقیات در جامعه رعایت نشود، نوعی نگرانی، اضطراب و استرس که منجر به بی اعتمادی میان افراد جامعه شکل می‌گیرد. اگر خریدار نگران از دروغ گویی و تملق فروشنده باشد، اگر مادری نگران نوع کلمات ناشایست به عنوان معلمان پنهان برای فرزندش باشد، اگر نظافت در سطح شهر رعایت نشود و آلودگی ها به راحتی افزایش یابند، اگر همسایه ها خصوصا در خانه های آپارتمانی آسایش نداشته باشند و... وجود داشته باشد، دیگر زندگی با آسایش و آرامش راهش را طی نخواهد کرد و همواره نگرانی های روانی در برخورد اجتماعی وجود دارد.