یادمان های دفاع مقدس، یادآور حماسه آفرینی های شهدای جنگ تحمیلی

دوکوهه:

نام منطقه و پادگانی است که در 4 کیلیومتری شمال غربی شهر اندیمشک و در مجاورت جاده اندیمشک- خرم آباد قرار دارد.

پادگان دوکوهه قبل از انقلاب یک پادگان پشتیبانی برای لشکر 92 زرهی اهواز و مقرهای نظامی جنوب غربی کشور در نظر گرفته شده بود که در بهمن 1360 در اختیار تیپ تازه تاسیس محمد رسول الله(ص) به فرماندهی جاوید الاثر حاج احمد متوسلیان قرار گرفت؛ این پادگان عقبه یگان های عمل کننده در عملیات فتح المبین بود.

لشکر 10 سیدالشهدا(ع) نیز در همین پادگان تشکیل و راه اندازی شد و امروز نام زیبای سردار بی نشان حاج احمد متوسلیان بر تارک دوکوهه می درخشد، حسینیه اش هنوز بوی عطر یاران آخر الزمانی امام حسین(ع) را دارد و صدای همت که تو را به اخلاص می خواند از آن به گوش می رسد، حسینیه گردان تخریب و قبرهای خالی محل مناجات و استغاثه، یادآور اخلاص تخریب چی هاست.

در دوکوهه مردانی آسمانی همچون متوسلیان، شهبازی، همت، چراغی، کریمی، دستواره، وزوایی، موحد دانش، مهتدی، سعید سلیمانی و بسیاری دیگر از یاران امام روح الله زیسته اند؛ در طرفین حسینیه شهید همت دوکوهه چهار شهید گمنام آرمیده اند که زیارتگاه زائران سرزمین نور شده اند.

امامزاده عباس(ع):

دشت عباس در مسیر دهلران- اندیمشک و در غرب عین خوش قرار دارد. این دشت منطقه وسیعی از غرب رودخانه کرخه تا حوالی سه راهی ابوغریب را شامل می شود و به دلیل وجود مدفن امامزاده عباس از نوادگان حضرت عباس(ع) در آن به این نام معروف شده است.

ارتش عراق پس از اشغال عین خوش به سوی دشت عباس حرکت کرد و تیپ 42 لسکر 10 زرهی عراق در 4 مهر 1359 در دشت عباس مستقر شد. دشت عباش حدود 18 ماه در اشغال دشمن ماند و رزمندگان اسلام به ویژه گردان انصار لشگر 27 محمد رسول الله(ص) به فماندهی شهید اسماعیل قهرمانی در عملیات فتح المبین نبرد سختی در اطراف امامزاده عبتس داشتند که موفق شدند بسیاری از تانک ها و نفربرهای دشمن بعثی را منهدم و اراضی اطراف مرقد امامزاده را آزاد کنند.

در سال 1364، شش شهید گمنام عملیات فتح المبین توسط رزمندگان لشکر 58 ذوالفقار ارتش کشف و در قبرستان کنار امامزاده به خاک سپرده شدند که امروز زیارتگاه اهالی منطقه و زائران راهیان نور است.

شرهانی:

در کیلومتر 45 جاده دهلران-اندیمشک در منتهی الیه عین خوش-چم سری(جاده شهید خرازی) و در نزدیکی پاسگاه چم سری، منطقه شرهانی و یادمان عملیات محرم قرار دارد.

این یادمان در واقع مقر گروه تفحص لشکر 14 امام حسین(ع) اصفهان بود که در این منطقه و در محدوده فکه شمالی و زبیدات عراق به تفحص شهدا می پرداختند و شهدای تفحص شده را در معراج شهدایآن نگهداری کرده و سپس به معراج شهدای اهواز منتقل می کردند.

در سال 1388 پیکر یک شهید گمنام در این محل به خاک سپرده شد که امروز زیارتگاه زائران و کاروان های بازدید کننده از این منطقه است. عملیات محرم در تاریخ 8 دی 1361 توسط سپاه پاسداران با رمز«یا زینب» در این منطقه انجام گرفت، همچنین ارتش عراق در عملیات 21 تیر 1367 در این منطقه تعدادی از عزیزان ارتش جمهوری اسلامی ایران به شهادت رسیده و عده ای مفقود شدند.

پلدویریج: در مسیر جاده عین خوش به پاسگاه چم سری پلی به روی رودخانه دویریج قرار دارد که در شب عملیات محرم بر اثر بارندگی شدید و جاری شدن سیلابی سهمگین، رودخانه دویرج به طور غیر منتظره ای طغیان کرد و 30 تن از رزمندگان لشکر 14 امام حسین(ع) را که در کنار دویرج آماده عملیات شده بودند با خود برد؛ این پل اکنون به نام شهدای عملیات محرم نام گرفته است.

فتح المبین:

در شمال غربی شوش و در غرب رودخانه کرخه؛ دشت فتح المبین قرار دارد که یادآور حماسه و عملیات پیروزمندانه فتح المبین و شهدای والامقام این منطقه می باشد، این عملیات در تاریخ 2 فروردین 1361 با رمز «یا زهرا(س)» و فرماندهی مشترک ارتش و سپاه در این منطقه انجام شد؛ در این یادمان که 8 کیلومتری شهر شوش واقع شده، هشت شهید گمنام به خاک سپرده شده اند.

دشمن بعثی در روزهای اولین جنگ تا پشت رودخانه کرخه پیشروی کرد و بر شهر شوش و جاده اندیمشک- اهواز مسلط شد. رزمندگان اسلام در این جبهه یک خط دفاعی شکل داده و عملیات امام مهدی(عج) را در روزهای پایانی سال 1360 طرح ریزی و با فرماندهی شهید مجید بقایی به اجرا درآورند.

این رزمندگان که قصد رخنه به سنگرهای دشمن در منطقه را داشتند در این شیارها با سنگرهای کمین دشمن درگیر شده و تعدادی زیادی از آنها در این شیارها به شهادت رسیدند.

سایت های 4 و 5 رادار: این منطقه در 18 کیلومتری غرب شهر شوش و در دامنه ارتفاعات ابوصلیبی خات قرار دارد؛ با اشغال غرب شوش این منطقه به تصرف بعث در آمد؛ صدامیان برای حملات موشکی و توپخانه به شهرهای شمال خوزستان از این سایت ها استفاده می کردند.

رزمندگان اسلام برای آزاد سازی این سایت ها در عملیات فتح المبین نبرد جانانه ای انجام داده و مقاومت سرسختانه عراق را در هم شکستند و بعد از عملیات تعدادی از فرماندهان ارشد عراق که در این منطقه عقب نشینی کرده بودند به دستور صدام اعدام و زندانی شدند.

فکه:

منطقه ای است با تپه ماهورهای فراوان، یکی از محورهای اصلی تجاوز و حمله ارتش بعث عراق به شمال خوزستان بوده است، دشمن پس از اشغال فکه میادین مین و موانع فراوانی را در این منطقه ایجاد کرد.

عملیات والفجر مقدماتی در تاریخ 18 بهمن 1361 آغاز شد و به علت لو رفتن عملیات و تجهیزات فراوان دشمن و مسلح بودن زمین منجر به پیروزی و پیشروی شد. شهیدان حسن باقری و مجید بقایی که از فرماندهان بزرگ سپاه بودند قبل از عملیان والفجر مقدماتی در حین شناسایی منطقه فکه شمالی به شهادت رسیدند.

محل فعلی زیارتگاه فکه در عملیات والفجر مقدماتی محل نگه داشتن شهدا و مجروحان لشکر 27 رسول الله(ص) و لشکر 31 عاشورا بوده که در سال 1371 پیکر مطهر 120 تن از ایشان توسط گروهی از همرزمان شهدا کشف شد.

در سال 72 هنگامی که شهید سیدمرتضی آوینی به قصد روایت مظلومیت شهدای قتلگاه فکه عازم این محل بود بر اثر برخورد با مین به شهادت رسید، سردار شهید علی محمودوند فرمانده سال 79 در این منطقه هنگام جستجوی پیکرهای شهدا به شهادت رسید.

کانال کمیل و حنظله:

در سال 1359 توسط دشمن به دست مهندسان فرانسوی کانال به طول 90 کیلومتر و عرض پنج متر و ارتفاع چهار متر کاملا حرفه ای و مهندسی شده حفر شد، این کانال در منطقه حمرین معروف به کانال حمرین و در منطقه شرهانی معروف به کانال شرهانی و کمیل و در خاک عراق معروف به کانال بجلیه است.

این کانال منحصر به فرد و دارای چند سه راهی و چهار راهی می باشد که برای موانع و پیشروی رزمندگان اسلام حفر شده بود که 300 نفر ا گردان حنظله در یکی از کانال ها محاصره شدند و اکثرا با آتش مستقیم دشمن یا تشنگی مفرط به شهادت رسیدند.

چزابه:
تنگه چزابه منطقه ای است در شمال غربی شهر بستان که به علت قرارگیری در بین هور و تپه های رملی یک گلوگاه محسوب شده و به دلیل قرار داشتن در مسیر دستیابی به شهرهای بستان و سوسنگرد از موقعیت ویژه ای برخوردار است.

چزابه یکی از پنج محور اصلی هجوم ارتش بعثی به خوزستان بود؛ در هجوم 31 شهریور 1359 به چزابه با وجود مقاومت مدافعان اندک آن، ارتش عراق نتوانست موقعیت خود را تا 2 مهر 1359 در چزابه تثبیت کند، دشمن سرانجام در 3 مهر 1359 با عبور از چزابه به طرف تپه های الله اکبر و پستان پیشروی کرد.

از آن زمان چزابه در اشغال بود تا اینکه در 8 آذر 1360 در جریان عملیات طریق القدس آزاد شد. این منطقه همچننی شاهد رشادت و شهادت رزمندگان تیپ 57 حضرت ابوالفضل(ع) در عملیات والفجر 6 در اسفند سال 62 نیز بوده است.

دهلاویه:

روستایی است در شمال غربی سوسنگرد که در روزهای اول جنگ مورد تهاجم رژیم بعث قرار گرفت. مدافعان دهلاویه 10 روز سرسختانه در برابر دشمن مقاومت کردند تا اینکه 24 آبان 1359 توان مقاومت بر ایشان نماند و دشمن ا اشغال دهلاویه خود را به سوسنگرد رساند.

در 26 خرداد 1360 نیروهای شهید چمران طی عملیاتی دهلاویه را آزاد کردند لیکن دشمن مجددا این روستا را اشغال کرد. در این عملیات ایرج رستمی فرمانده نیروهای خودی به شهادت رسید و هنگامی که دکتر مصطفی چمران برای معرفی فرمانده جدید عازم دهلاویه شده بود در این منطقه بر اثر اصابت گلوله خمپاره به شدت مجروح شد و هنگام انتقال به اهواز به شهادت رسید.

دهلاویه در 27 شهریور 1360 طی عملیات شهید آیت الله مدنی آزاد شد. بنای یادمان شهید چمران در سال 74 به دست آزاده مجاهد شهید حجت الاسلام سید علی اکبر ابوترابی افتتاح شد و در سال 1384 پیکر مطهر یک شهید گمنام در محوطه مرکزی آن به خاک سپرده شد.

 در فروردین 1385 رهبر معظم انقلاب اسلامی در این یادمان با مردم منطقه و زائران راهیان نور دیدار و برای آنها سخنرانی کرند.