انواع چالش‌های حقوقی خانواده‌های زندانیان

 به گزارش سرویس بسیج جامعه زنان کشور خبرگزاری بسیج، مشاور حقوقی انجمن حمایت از زندانیان گفت: یکی از خدمات انجمن حمایت از زندانیان، مشاوره رایگان حقوقی است که سه‌شنبه‌ها در دفتر انجمن و هفته‌ای یک روز در زندان اوین به ملاقات‌کننده‌ها ارایه می‌شود. ما حتی برای بعد از آزاد شدن زندانی هم مشاوره‌های حقوقی داریم.

دکتر محمدرضا علیزاده ثابت، وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی انجمن حمایت از زندانیان  در رابطه با مشکلات حقوقی که برای خانواده زندانیان ایجاد می‌شود گفت: وقتی یک نفر زندانی می‌شود مشکلات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و حقوقی برای خودش پیش می‌آید و سلسله‌ای از مشکلات هم گریبان‌گیر خانواده او می‌شود. این مسأله برای هر عضو خانواده اعم از همسر، فرزندان، پدر و مادر و حتی خواهر و برادر شکل متفاوتی دارد.

انواع چالش‌های حقوقی خانواده‌های زندانیان
به گزارش مهر خانه، او با اشاره به چالش‌های حقوقی خانواده‌های زندانیان بیان داشت: اولین چالش حقوقی خانواده زندانیان این است که آنها از حقوق خود اطلاع ندارند. یعنی یک خانواده نمی‌داند برای پیگیری مسأله حقوقی زندانی خود باید به کجا مراجعه کند و چقدر حق و حقوق دارد.

علیزاده خاطرنشان کرد: چالش حقوقی بعدی که خانواده زندانیان با آن روبه‌رو هستند، شیوه پیگیری است. برخی از این خانواده‌ها از طریق مشورت‌هایی که انجام داده‌اند یا کتاب‌های حقوقی که مطالعه‌ کرده‌اند، می‌دانند چه حقوقی دارند اما شیوه پیگیری و مراجع مرتبط با آن را نمی‌شناسند. درواقع، این افراد از شیوه احقاق حق خود اطلاع ندارند. این مشکلات بعداً به مجموعه قضایی، زندان و نهادهای مرتبط بار می‌شود؛ چون ورود افراد ناآگاه یا با اطلاعات غلط به مجموعه باعث آشفتگی روال می‌شود.

مشاور حقوقی انجمن حمایت از زندانیان در ادامه بیان داشت: چالش سوم این است که متأسفانه خانواده زندانی به دلیل مشکلات اقتصادی عمدتاً نمی‌تواند نزد یک وکیل یا مشاور برود، هزینه پرداخت کند و پاسخ صحیح بگیرد. اولین و کم‌هزینه‌ترین راهی که دردسترس این خانواده قرار دارد، اینترنت است. در اینترنت هم سایت‌های مختلفی وجود دارد مثلاً یک دانشجوی حقوق یا کسی که اطلاعات جامعی ندارد، وب‌سایتی ایجاد کرده و خانواده زندانی به آن مراجعه و اطلاعات قدیمی به‌روز نشده و بعضاً غلط را دریافت می‌کند و با این اطلاعات غلط، به دنبال احقاق حق خود یا زندانی در مراجع قضایی می‌رود.

ارایه مشاوره‌های حقوقی رایگان به خانواده‌های زندانیان
او با اشاره به مشاوره‌های حقوقی انجمن حمایت از زندانیان برای خانواده‌های زندانیان اظهار داشت: انجمن در کنار خدمات گسترده‌ای که در ابعاد مختلف به خانواده‌های زندانیان ارایه می‌دهد، بیش از یک سال است که از حضور مشاور حقوقی بهره‌مند شده و خانواده‌های زندانیان می‌توانند از مشاوره‌های حقوقی رایگان انجمن استفاده کنند. کلیات پرونده و سوابق زندانی در اختیار انجمن قرار دارد و مشاور حقوقی اطلاعات دقیق‌تر را از خود زندانی و خانواده او می‌گیرد و راهکار صحیح برای مراجعه به مرجع صحیح و با شیوه صحیح را ارایه می‌دهد. این بزرگ‌ترین خدمتی است که انجمن در بعد حقوقی به خانواده‌های زندانیان ارایه می‌دهد.

علیزاده با بیان این‌که مشکل اصلی خانواده‌های زندانیان مسایل اقتصادی است، عنوان داشت: مشکل اصلی این خانواده‌ها این است که چگونه هزینه‌های مالی پیگیری کار زندانی خود را تأمین کنند. البته، این بعد به ما مربوط نمی‌شود و آن را به مسؤول مربوطه در انجمن ارجاع می‌دهیم. مسأله دیگری که بسیار با آن مواجه می‌شویم مشکلات خانواده زندانیان در جامعه است مثلاً به آنها شغل نمی‌دهند، بچه‌هایشان در مدرسه اذیت می‌شوند، زندانی بودن پدر دختر چندان برای خانواده خواستگار خوشایند نیست و ممکن است دخترخانم موقعیت ازدواج خود را از دست بدهد. پس مشکلات اجتماعی بعد از مشکلات اقتصادی، دومین مشکل بزرگ این افراد است. سومین مسأله‌ای که بیشترین مراجعه‌ها را شامل می‌شود این است که خانواده می‌خواهند بدانند آینده زندانی چه می‌شود، چه روندی در انتظار اوست و چگونه می‌توانند از مشکلی که درگیر آن هستند خلاص شوند.

ولایت زندانی بر فرزند از او سلب نمی‌شود
وکیل پایه یک دادگستری در خصوص مشکلاتی که ممکن است در اجازه پدر زندانی برای ازدواج دخترش ایجاد شود، گفت: کسی که زندانی است حقوق فردی و ولایتش بر فرزندش از او سلب نشده است و این مساله، مشکلی ایجاد نمی‌کند. مشکلی که پیش می‌آید بیشتر اجتماعی است و ذهنیت‌ها و باورهایی که وجود دارد دختر و پسر زندانی را که می‌خواهند ازدواج کنند، اذیت می‌کند. درواقع، از نظر حقوقی مشکلی وجود ندارد، فقط دید اجتماعی است که تأثیر منفی دارد.

او در رابطه با مشکلاتی که ممکن است در رابطه با سلامت و مثلاً عمل جراحی خانواده زندانیان و اذن زندانی وجود داشته باشد، اظهار داشت: ممکن است در صورت نبودن پدر، پدربزرگ این اجازه را بدهد و حتی وقتی عمل اورژانسی باشد بیمارستان‌ها از همراه بیمار رضایت‌نامه می‌گیرند و چندان مسأله اجازه پدر مطرح نیست.

ابعاد طلاق همسران زندانیان
علیزاده در خصوص طلاق همسران زندانی‌ها گفت: در تمام مدتی که مشاوره حقوقی به خانواده‌های زندانیان ارایه می‌دهم تنها با یک مورد مواجه شدم که همسر یک زندانی که زیر 5 سال محکومیت داشت به بهانه زندانی بودن همسرش دادخواست طلاق داد. اما نمی‌شود این مسأله را انکار کرد که آمار طلاق در میان خانواده زندانیان بیشتر است. البته، من آمار رسمی ندارم اما تجربه‌ام این را نشان می‌دهد. گاهی اوقات همسر زندانی وقتی می‌بیند زندانی طولانی‌مدت برای همسرش بریده شده، فکر می‌کند که اگر طلاق بگیرد تنش را از زندگی خود خارج کرده است.

مشاور حقوقی انجمن حمایت از زندانیان افزود: نمی‌شود انکار کرد که احکام زندان انگیزه‌ای برای زنانی است که دنبال طلاق بودند تا بتوانند موضوع را پیگیری کنند. اما اعتقاد شخصی من این است که صرف زندانی شدن شوهر انگیزه طلاق ایجاد نکرده بلکه عوامل دیگری در این زمینه دخیل بوده‌اند. مثلاً شاید خانم از قبل از زندگی خود ناراضی بوده و مشکلات مختلفی داشته و حالا زندانی شدن همسر هم به مشکلات قبلی اضافه شده و دلایل او برای جدایی کامل شده است.

او خاطرنشان کرد: طبق قانون یکی از دلایلی که زن می‌تواند برای طلاق اقدام کند، محکومیت بیش از 5 سال همسر او به زندان است اما صرف‌نظر از این نص صریح قانونی، زندانی شدن به سایر عوامل اضافه می‌شود و طلاق را راحت‌تر می‌کند.

علیزاده در پایان اظهار داشت: یکی از خدمات بسیار گسترده انجمن حمایت از زندانیان، مشاوره رایگان حقوقی است که سه‌شنبه‌ها در دفتر انجمن و هفته‌ای یک روز در زندان اوین به ملاقات‌کننده‌ها ارایه می‌شود. ما حتی برای بعد از آزاد شدن زندانی هم مشاوره‌های حقوقی داریم. مثلاً یک زندانی که آزاد شده به محض این‌که کار پیدا می‌کند می‌خواهد بدون هیچ فکر دیگری سراغ آن کار برود اما ما او را راهنمایی می‌کنیم که چگونه قرارداد ببندد و حقوق صنفی خود را لحاظ کند.