بررسی مشکلات کشت محصول استراتژیک زیتون

به گزارش  سرویس خبری بسیج علمی  خبرگزاری بسیج، دکتر بابک مولایی در یادداشتی با موضوع بررسی فرصت ها و مشکلات کشت محصول استراتژیک زیتون، نوشت: زیتون یکی از مفیدترین و پردرآمدترین محصولاتی است که در اقلیم جغرافیایی کشورمان ایران کشت می گردد. هم‌اکنون در ۲۶ استان کشور زيتون توليد مي‌شود كه پنج استان گيلان، زنجان، قزوين، گلستان و فارس ۸۶ درصد از توليد و سطح زيركشت زيتون كشور را در اختيار دارند كه البته استان زنجان قطب توليد زيتون ايران محسوب مي‌شود.

متوسط عملكرد توليد اين محصول در واحد سطح هزار و۸۰۰ کيلوگرم است كه اخيرا وزارت جهاد كشاورزي اعلام كرده ميزان برداشت در واحد سطح به به سه تن در هکتار رسيده است.

سالانه سه ميليون تن روغن زيتون در دنيا توليد مي‌شود كه طبق اعلام وزارت جهاد كشاورزي اين ميزان توليد در كشور ما سالانه هفت هزار تن است كه بايد توسعه باغات زيتون با اولويت ارقام روغني صورت گيرد و ۸۵ درصد باغات زيتون براي توليد روغن کشت شود.

هم‌اكنون ۳۳ واحد روغن‌کشی با ظرفيت ۶۶ هزار تن در كشور موجود است و مصرف سرانه اين محصول در كشورمان ۱۶۰ گرم است كه تا پايان برنامه پنجم توسعه بايد به۳۵۰ گرم برسد. در حال حاضر مصرف سرانه‌ روغن زيتون در جهان نيم كيلو و در كشور‌هاي يونان و سوريه ۲۵ كيلوگرم است.

 حدود ۶۰ هزار تن كنسرو زيتون در كشور توليد مي‌شود كه مصرف سرانه اين محصول در كشور ۷۰۰ گرم(سه برابر مصرف سرانه دنيابا ۲۵۷ گرم ) بوده و ايران بيش از مصرف سرانه اتحاديه اروپا كنسرو زيتون مصرف مي‌كند و اسپانيا، ايتاليا، يونان و سوريه به ترتيب رتبه‌هاي اول تا چهارم توليد روغن زيتون در جهان را دارند.

مهمترین ارقام زیتون که در استان کشت می شود به طور عمده عبارتند از: زرد زیتون و همچنین ارقام روغنی، شنگه، ماری، چرچنگی (کرچی)، گردگلوله و ارقام زودرس، سیاه زیتون (که جزء ارقام بومی منطقه است)، مانزانیلا، میشن، کرونایکی، سویلانا، وانولیا، کنسروالیا، بلیدی، آمفی سیس، ابوسطل، کاوی و کروسان.

اخیرا با همکاری شرکت ماهان رفاه پارسیان و سازمان بسیج علمی استان زنجان، مرکز هدایت و حمایت از محصولات استراتژیک زیتون شهید شهریاری برپا گردیده است. در این مرکز خدمات کارآفرینی و مشاوره ای  تخصصی در حوزه زنجیره تامین ارزش محصول زیتون به صورت رایگان و در قالب اقتصاد مقاومتی به متقاضیان ارائه می کند. این مرکز در نظر دارد با  برگزاری جلسه هم اندیشی مسولان و نخبگان  صنعت  زیتون راه حلی جهت برون رفت از این مشکلات بیابد و در اختیار تمامی مردم و کشاورزان قرار دهد.

از مشکلات و راه حل های پیشنهادی  این بخش می توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱. واردات بی رویه، افزایش هزینه های تولید و نبود بسته بندی مناسب همچنین ورود بی رویه و قاچاق، ناکافی بودن صنایع تبدیلی بالا دستی و نبود سامانه صادراتی را از معضلات پیش روی محصول زیتون می باشد. نبود بسته بندی مناسب و عدم توجه به سلیقه مشتری باعث استقبال کمتر مردم از محصولات داخلی می شود است که صنایع غذایی مطرح کشور نیز که زیتون در زمره تولیداتشان است از زیتون های وارداتی استفاده می کنند.

۲.ضرورت صنعتی سازی فراوری زیتون در استان.

۳.اصلاح باغ ‌های کم‌ بازده و مکانیزه شدن باغهاست که در این زمینه از تجهیزات نوین فرآوری هم استفاده شود.

۴.مشکل کم آبی، گرانی کارگر، آفات کشاورزی و سرمازدگی

۵. توسعه باغ های زیتون و به کار گیری روش های نوین کشت

۶.کمک به توسعه ارقام روغنی به روش کشت متراکم با اجرای سامانه آبیاری قطره ای اراضی شیب دار و کاشت این نهال نیز مهم است.

۷. کمبود آب که مهمترین مشکل زیتون کاران به شمار می رود.از مهم ترین عامل تاثیرگذار در توسعه باغ های زیتون موضوع آب و انتقال آن است. زیتون در سال هفت هزار و ۵۰۰ متر مکعب نیاز به آب دارد که باید در هر شرایطی تامین شود.

۸. آفت مگس زیتون را می شود نام برد. همچنین طرح پایلوت زیتون بدون سموم و بیولوژیک  در استان پیشنهاد می شود اجرا شود.

۹.برداشت زیتون در ایران از هر هکتار 2 تن است. در حالی که این رقم  در سایر کشور های پیشرفته دنیا 20 تن است. اکثر باغداران با مشکلات فراوانی دست و پنجه نرم می‌کننند که سبب پایین آمدن بازدهی می شود. اگر روی نوع خاک، نوع قلمه زیتون و نحوه آبیاری کار کنیم می‌توانیم، سطح برداشت زیتون در واحد سطح را از 2 تن در هر هکتار به 20 تن مانند استاندارد اروپا برسانیم. مردم طارم نیز به دلیل نبودن انبار، وضعیت نامناسب راه و ... مشکلاتی دیگری نیز دارند. پیشنهاد می شود جهاد کشاورزی در قسمت ترویج نیروی بیشتری بکار بگیرد.

گفتنی است که بر اساس نیازی که در سال های اخیر برای واردات روغن زیتون احساس می شد، توسعه سطح باغ های زیتون تا ۶۰۰ هزار هکتار در کشور پیش بینی شده که تا کنون در حدود ۱۲۰ هزار هکتار محقق شده است. در حال حاضر ۱۰۴ هزار هكتار سطح زيركشت زيتون در كشورمان است كه سالانه ۱۰۲ هزار و ۵۲۶ تن ميوه در مهر و آذر ماه برداشت مي‌شود که از اين ميزان ۶۰ هزار تن براي توليد کنسرو و بقيه براي توليد روغن استفاده می شود. همچنین بر اساس برنامه‌ريزي‌هاي وزارت جهاد كشاورزي تا پايان برنامه پنجم توسعه بايد ۸۵ هزار هکتار تا افق ۱۴۰۴ بايد۵۳۰ هزار هکتار به سطح باغات زيتون کشور افزوده شود.