در این میان سفر فدریکا موگرینی و لوران فابیوس بیش از بقیه خبرساز شد. مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در ایران با رئیس جمهور، رئیس مجلس و وزیرامورخارجه دیدار کرد.
موگرینی در این سفر گفت: فصل جدیدی از روابط ایران و اتحادیه اروپا آغاز شده است توافق هسته ای پایان کار نیست بلکه آغاز کار است. من از طرف تمام کشورهای اروپایی صحبت می کنم و می گویم آماده هستیم نه تنها از اجرای توافق حمایت کنیم، بلکه بیشتر از گذشته در این خصوص همکاری داشته باشیم.
ظریف هم در نشست خبری اش با موگرینی تاکید کرد: امروز تصمیم گرفته‌ایم که دور جدیدی از گفتگو بین ایران و اتحادیه اروپا را شروع کنیم که بر اساس روشی که اتحادیه اروپا دارد، به آن گفتگوهای سطح بالا خواهیم گفت و نه گفتگوهای جامع یا انتقادی. این گفتگوها در آینده نزدیک در سطح معاونین وزارت امور خارجه و معاون موگرینی شروع خواهد شد و به تدریج در سطح وزرا ادامه خواهد یافت.
اما بعد از موگرینی نوبت به فابیوس رسید. کشوری که در مذاکرات منتهی به برجام مواضع سرسختانه ای بر علیه ایران اتخاذ کرد و حتی یکبار حصول توافق را به تعویق انداخت. اما فرانسوی هایی که با شروع ماجرای هسته ای و وضع تحریم ها تهران را ترک کردند و مشکلات مختلفی برای صنایع خرد و کلان کشورمان ایجاد کردند، حالا زودتر از همه وارد تهران شده اند که این موضوع اعتراض بسیاری از اقشار مردم را نسبت به سفر فابیوس در پی داشت و به اشکال مختلف ابراز شد.
قطعا نفس این سفرها موضوعیت دارد و مهم است. ایران کشوری با ۸۰ میلیون جمعیت که در استراتژیک ترین نقطه جهان قرار گرفته و در تحولات خاورمیانه تاثیرگذار است نمی تواند ارتباطی با دیگر کشورها نداشته باشد؛ اما آنچه که باید در این سفرها مورد توجه قرار گیرد این است که هیات های خارجی قطعا به دنبال منافع خود هستند و این بر می گردد به هنر ما که چگونه در این دیدارها و رفت و آمدها، منافع خود را تعقیب کنیم.
بعد از بحران اقتصادی که از سال ۲۰۰۸ در آمریکا شروع شد و سال ۲۰۱۰ به اروپا رسید، دولت های اروپایی دچار بحران اقتصادی شدند که از آن به عنوان رکود اقتصادی یاد می کنند. به دنبال این رکود بسیاری از شرکت ها و کمپانی های اروپایی نیمه فعال شدند و بیکاری و تورم در این قاره افزایش پیدا کرد؛ آنان برای خروج از این رکود به دنبال فتح بازارهای جدید از جمله بازار ایران هستند. همچنانکه جان کری خطاب به کنگره گفته بود دیگر بیش از این نمی توانم متحدانم را بر ضد تحریم علیه ایران نگه دارم و دیگر قادر به کنترل آنها نیستم.
اما نوع رفتار و برخورد با این اشتباق اروپایی ها برای ورود به ایران باید چگونه باشد تا بتوانیم بیشترین استفاده را از این اتفاق ببریم؟ آنچه که مسلم است ما در دوران پساتحریم نباید رفتار شتاب آلود، ذوق زده، نسنجیده و هیجانی از خود نشان دهیم. همه کشورهای اروپایی در ایران سوابق و پرونده همکاری اقتصادی دارند. خوش قولی ها و یا بد عهدی هایی که داشتند مشخص است و ما می توانیم براساس این گذشته نقشه راه آینده برای انتخاب شرکای تجاری را ترسیم کنیم.
کاظم انبارلوئی در گفتگو با مهر تعاملات تجاری و اقتصادی با غرب قبل از روشن شدن افق توافق را بی تدبیری سیاسی می داند و می گوید: البته اگر سرمایه خارجی با شرایطی که ما تعیین کنیم به تهران بیایند مانعی برای آن نمی بینیم؛ اما خصومت غربی ها با ملت ایران نشان می دهد که آنان خیلی دلشان برای ما نسوخته؛ بطور مثال در گذشته همین شرکت های فرانسوی دست ما را در پوست گردو گذاشتند و ایران را ترک کردند.
آصفی سخنگوی اسبق وزارت امورخارجه در خصوص این سفر ها اعتقاد دارد که سفر هیات های اروپایی به تهران حتما مفید و موثر است. او می گوید بسیاری از کشورها از جمله عربستان و رژیم صهیونیستی از سفر فابیوس به تهران ناراحت هستند اما در عین حال تاکید می کند ما نیز باید مانند غربی ها سرد عمل کنیم و آنقدر تعداد دیدارها را بالا نبریم، لزومی نداشت تعداد قابل توجهی از وزاری اقتصادی ایران با فابیوس که هدف سفرش را سیاسی عنوان کرده بود دیدار کنند.
فابیوس در سفرش به تهران با رئیس جمهور، وزیرامورخارجه، وزیر نفت، وزیر صنعت، معدن و تجارت، وزیر راه و شهرسازی و رئیس سازمان محیط زیست دیدار کرد.
احمد توکلی نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی نیز در واکنش به نوع استقبال و رفتار با هیات های اروپایی می گوید: رئیس هیات آلمانی یعنی قائم مقام صدراعظم آلمان قبل از اینکه وارد کشور شود اذعان می کند می خواهم به ایران بروم و به آنها بگویم که رژیم صهیونیستی را به رسمیت بشناسید و ما هیچ پاسخ و واکنشی را نسبت به این اظهارات مداخله جویانه در داخل نمی بینیم. این رفتاری مبتنی بر شوق و شعف است. اگر ما رفتار سیاسی مان متناسب با حوائج اقتصادی مان نباشد ضرر می کنیم؛ چراکه ما داریم در بازار انحصار چند جانبه خرید می کنیم و باید این انحصار را بشکنیم. اگر رفتار اشتباه داشته باشیم قیمت بالا و کیفیت پایین می آید. اگر اروپایی ها اظهار نیاز از ما نشنوند؛ با شرایطی بهتری با ما معامله خواهند کرد.
این روزها که ایران به منظور افزایش تعاملات بین المللی خود میزبان هیات های سیاسی و تجاری اروپائی است؛ قطعا در این استقبال نباید سابقه کشورها و توجه به منافع ملی از نگاهها دور بماند.
البته رئیس جمهور در گفتگوی اخیر تلویزیونی با مردم گفت: بعضی ها فکر می کنند ما رفت و آمدهای خارجی ها را دوست داریم و دلمان لک زده! نه؛ آنچه که می خواهیم اشتغال جوانان و رونق اقتصاد است. ما تنها به دنبال ورود سرمایه و تکنولوژی آنها به کشور هستیم.
اما شعف و ذوق زدگی برخی مقامات و رسانه ها در نوع استقبال از این هیات های اروپایی موجب واکنش خطیب نماز جمعه تهران هم شد و آیت الله خاتمی در مورد این سفرها گفت: اصل ۱۵۲ قانون اساسی می‌گوید از پایه‌های روابط بین‌الملل، روابط صلح‌آمیز با دولت های غیرمحارب است، پس ارتباط با دولت های غیرمحارب عین قانون اساسی بوده و کار غیرارزشی نیست. اما باید بدانیم ایران نیازی به رابطه با آنها ندارد، بلکه آنها به ما نیاز دارند. مثلا در سه سال تحریم، فرانسه سه میلیارد و ۲۶۱ میلیون یورو از محل صادرات به ایران ضرر کرد، لذا تا فضا را باز دید، برای جبران ضرر به ایران آمد.
آیت الله خاتمی خطاب به مسئولان تاکید کرد: ما از مسئولان انتظار داریم همانطور که دشمنان بر مواضع باطلشان اصرار دارند مسئولان ما نیز بر مواضع حق خود اصرار کنند. وزرای خارجی برخی کشورهای غربی پیش از ورود به ایران مصاحبه می‌کنند که ما به ایران برویم در مورد رابطه با رژیم صهیونیستی تذکر می‌دهیم و بر مواضع باطل خود اصرار می کنند، لذا مسئولان مطلقاً نباید از اصول خود عقب‌نشینی کنند.
یکی از خطاهای دولت در مواجهه با سفر دول غربی به ایران برخورد با معترضان این سفرها بود. شهروندانی که اقدامات ضدانسانی غرب در اعمال تحریم های ظالمانه و همراهی با آمریکا علیه ایران را فراموش نکرده بودند؛ هنگام سفر فابیوس وزیرامورخارجه فرانسه به تهران مقابل فرودگاه تجمع کردند که توسط پلیس به بادکتک گرفته می شوند و یا از پخش مستند خون های آلوده که قرار بود با ورود فابیوس در یکی از فرهنگسراهای تهران به نمایش در آید جلوگیری می شود. اینگونه رفتارها تنها شور و شعف داخلی نسبت به سفر اروپایی ها را که قطعا بدور از عقلانیت سیاسی و دیپلماتیک است؛ می رساند. در حالیکه شاهد هستیم با سفر مقامات ایران به کشورهای غربی گروههای معاند فعال می شوند و هم زمان با ورود هیات ایرانی فیلم های ضد ایرانی در رسانه های آن کشور به نمایش در می آید بدون اینکه دولت میزبان کوچکترین اقدامی علیه معترضان انجام دهد.
اکنون که چمدان های مقامات سیاسی و اقتصادی غرب برای سفر به ایران بسته شده است و در نوبت ورود به تهران هستند؛ دولتمردان باید با هوشمندی شریک تجاری و سیاسی خود را انتخاب کرده و سابقه «شرکای نیمه راه» را فراموش نکنند. آنها باید به این گزاره عمیقا باور داشته باشند که «اروپا واقعا به توافق و ثمرات اقتصادی آن نیازمند است».
