به گزارش خبرنگار خبرگزاری بسیج زنجان، امروز نقش و جايگاه رسانه ها در حدي است که نمي توان زندگي را بي حضور آنها قابل تصور دانست. رسانه ها فقط وسيله ي سرگرمي نيستند؛ بلکه در بسياري از جنبه هاي فعاليت اجتماعي و فردي ما دخالت و نقش دارند.
گسترش و توسعه ي وسايل ارتباط جمعي در زندگي انسانها به حدي است که عصر کنوني را عصر «ارتباطات» ناميده اند. بعيد نيست که انسان امروزي را انسان رسانه اي و فرهنگ جديد را محصول تبليغات وسايل ارتباط جمعي بدانيم.
انسانها امروزه در معرض نهادهاي رسانه اي متولد مي شوند، مي انديشند، دنيا را در اين رهگذر مي شناسند و رفتارهاي خود را براساس الگوهاي برگرفته از کتاب، مجله، فيلم، ماهواره، اينترنت و... (يعني رسانه هاي رايج عصر ما) سامان مي دهند.
گسترش فناوريهاي اطلاعاتي و جهاني شدن رسانه ها از يک طرف، نگاه خوشبينانه و انتظار مدينه ي فاضله ي ديرينه و از طرف ديگر نگاه بدبينانه و فرسايش هويتهاي فردي و اجتماعي را نمودار مي سازد. بنابراين، بررسي نقش رسانه ها در هويت يابي يا بحران هويت، از موضوعاتي است که بايد با دو رويکرد متمايز به آن پرداخته شود.
تنها در صورت آگاهي از نقش و جايگاه رسانه هاست که مي توان از تأثيرات منفي رسانه هاي مهاجم، جلوگيري نموده، از فناوريهاي جديد ارتباطي در جهت فرهنگ سازي مثبت و تسهيل فرايند هويت يابي بهره برداري کرد. با جهاني شدن رسانه ها يک فرايند ساده در افول هويتها در حال به وقوع پيوستن است.
امروزه در دنياي غرب، شاهد ناپديد شدن تدريجي چارچوبهاي شناخته شده ي سنتي و بسيار ارزشمندي بوده ايم که مردم مي توانستند از آنها براي شناختن خود و جايگاهشان در جامعه استفاده کرده، هويتهاي شخصي و جمعي خود را با آرامش نسبي بپذيرند. اين منابع هويتي، در گذشته، طبقه اجتماعي، خانواده هاي گسترده و هسته اي، مليت و مذهب بوده اند که در دهه هاي اخير با جريان جهاني سازي حاکم بر رسانه ها، رو به افول هستند.
هويت ملي بيش از آنکه در واقعيت ديده شود،انگاره اي ذهني است که پايه و اساس پايبندي و تعلقات مشترک، احساسات مشترک ، سنت و رسوم و ارزشهاي يک ملت را تشکيل مي دهد. بنابراين از اين نظرمي توان رسانه ها را عامل مهمي در ايجاد و توقيت هويت ملي دانست.
رسانه ها و ساير موسسات فرهنگي غالبا نقشي اساسي در پيوند موضوعات تاريخي،خاستگاه پيوستگي ها و سرنوشت ها ايفا مي کنند. رسانه هاي جمعي علاوه بر موسسات آموزشي و مذهبي و خانواده، نقش مرکزي را در تعيين هويت ملي، حفظ و تقويت آن در تصور مردم ايفا مي کنند.
فرسايش هويتهاي جمعي و با ثبات گذشته، به فروپاشي و بحران هويت فردي نيز منجر شده است. ديدگاه جهاني سازي و رسانه هاي بدون مرز، نه تنها در غرب بلکه در تمامي کشورها خطر بحران هويت و تضعيف هنجارهاي اجتماعي را به همراه دارد.
گردآورنده :ستواندوم محمدرضا افشاري
