منتظر ابتکار دولت در آلودگی هوا نباشید

بر همین اساس، معاون پایش و نظارت اداره محیط زیست استان تهران از تعطیلی مدارس ابتدایی، پیش دبستانی، مهدهای کودک آموزش و پرورش و بهزیستی مناطق 22 گانه شهر تهران و نواحی 1 و2 شهرستان ری و همچنین کهریزک در روز دوشنبه و سه‌شنبه خبر داد. [2]

درحالی که همواره شاهد تشدید آلودگی‌ هوا در تهران و چند کلانشهر کشور هستیم، مسئولان مربوطه و رسانه‌های طرفدار آنها یا مردم و برخی ازعوامل کمتر تاثیرگذار را علت این آلودگی‌ها بر می‌َشمارند و یا اینکه بدون توجه به شرایط بحران خود را به کارهای فرعی و غیر ضروری مانند همایش‌های شعر و رفتن به جزایر تفریحی مشغول می‌کنند. متاسفانه رویه معمول مسئولان دولتی به ویژه رئیس‌ سازمان محیط زیست در قبال بحران‌های زیست محیطی مانند آلودگی هوا و ریزگردها عمدتا مقصر دانستن دیگران و برون‌سپاری مسئولیت بوده و همچنان این شیوه نامطلوب ادامه دارد.

در همین راستا رویه همیشگی محیط زیست محکوم کردن عملکرد دولت قبل و جنجال‌ُسازی در حیطه «بنزین‌های آلوده» بود [3]اما با رفع این موضوع طبق همین رویه مسئولان دولتی مجلس و شهرداری را مقصر اصلی این امر معرفی[4] و اخیرا نیز مصارف خانگی مردم را علت این آلودگی‌ها عنوان می‌کنند.

در همین زمینه اکبر ترکان، مشاور ارشد رئیس‌جمهور در پاسخ به این سؤال که ایران جزو ۱۰ کشور اصلی تولیدکننده گازهای گلخانه‌ای است، برای برون‌رفت از این موضوع، اولویت‌های اصلی چیست؟ گفت: متاسفانه ما به پدیده‌ای مبتلا هستیم به نام «هدرسوزی»[5].

رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور می‌افزاید: «یک بخش از این موضوع حمل و نقل است که اتفاقاً رسانه‌ها و مدیران بیش از همه به آن توجه دارند. الان تمرکز اصلی روی حمل‌ و نقل است؛ اما حمل و نقل بزرگترین بخش آلاینده نیست بلکه مصارف خانگی و تجاری بزرگترین آلاینده‌های تهران و کلانشهرها هستند.»

سخنان ترکان در شرایطی است که دولتی‌ها به طور هماهنگ پیش از این موضوع بنزین‌های آلوده را علت الودگی هوا قلمداد می‌کردند و اینک نیز با توجه به اینکه شهرداری و بسیاری کارشناسان بحث آلایندگی خودروهای شخصی را علت اصلی این آ‌لودگی توصیف می‌کنند و تجهیز ناوگان حمل و نقل عمومی را راه حل اساسی رفع آلودگی هوا برمی‌شمارند، دولت نظر دیگری دارد و با اعطای تسهیلات وام 25 میلیونی خودروسازان حدود 130 هزار خودرو یعنی 20 هزار دستگاه بالاتر از میزان توافق 110 هزارتایی ثبت نام و تعهد ایجاد کردند[6] که به باور کارشناسان نه تنها شهرها گنجایش این تعداد خودرو را ندارد بلکه بایستی منتظر سونامی آلودگی هوا با این شرایط باشیم.

اخیرا نیز رسانه‌های حامی دولت با خبرسازی و به جهت انحراف افکار عمومی بافت شهری و سربرآوردن آسمان‌خراش‌ها در تهران را علت تشدید اصلی آلودگی هوا عنوان می‌کنند این درحالی است که با این استدلال بایستی بسیاری از شهرهای مهم دنیا که پر از آسمان‌خراشهای اینچنینی هستند آلوده‌ترین شهرهای جهان باشند. [7]

از سوی دیگر عملکرد معصومه ابتکار رئیس سازمان محیط زیست نیز در این مدت تامل برانگیز است. وی که بعد از گذشت دو سال و اندی هنوز اقدامات دولت قبل را علت اصلی معضلات زیست محیطی از جمله آلودگی هوا عنوان می‌کند اقدامات قابل توجهی در حیطه مدیریت خود انجام نداده است. وی اخیرا کمپین چالش «دمای 18» درجه که یک کمپین بین‌المللی و مردم‌نهاد است را در کشورمان تبیلغ کرد که با توجه به اینکه مردم از سازمان محیط زیست که متولی اصلی امر است کار اجرایی می‌خواهند نه کار تبیلغاتی، مورد توجه افکار عمومی نیز قرار نگرفت. کمپینی که اگرچه در آگاه‌ُسازی افکار عمومی می‌تواند موثر باشد اما راه‌حل اصلی بحران آلودگی هوای کشور نیست و محیط زیست را از وظیفه اصلی و اجرایی خود ساقط نمی‌کند.

فعالیت‌های معصومه ابتکار این روزها بیشتر در حوزه هنری و گردشگری متمرکز شده است و وی را می‌توان در همایش‌های شعر در استان فارس [8]و یا در سفر به جزایر تفریحی کیش و هندورابی مشاهده کرد. به هرجهت آلودگی هوای تهران هر منشاء و علتی داشته باشد نیازمند یک برنامه ریزی صحیح و به کارگیری نیروهای مختلف و آگاه‌سازی جدی است که در این زمینه متاسفانه با سیاسی کاری مسئولان ذی‌ربط نه تنها شاهد اقدام موثری در این زمینه نیستیم بلکه شاهد تشدید این آلودگی و عدم بهبود این شرایط هستیم.