پشت پرده حضور وزیر بهداشت در«ثریا»/ مسوولان باید ظرفیت نقدپذیری داشته باشند

محسن مقصودی مجری جوان برنامه «ثریا» بود و از ابتدای برنامه با واکنش های تند وزیر بهداشت رو به رو شد؛ در همین ارتباط گفت و گویی با وی انجام داده ایم تا از جزئیات بیشتر و زوایای دیگر این برنامه مطلع شویم که در ادامه مشروح آن را می خوانید. 

برنامه اخیر ثریا در نقد طرح تحول سلامت خیلی بازتاب داشته است؟ در خصوص این برنامه و اثراتش توضیح می دهید؟

مقصودی: البته به نظرم باید فراتر از این برنامه خاص صحبت کنیم. به نظرم هر طرح بزرگی که ده ها هزار میلیارد تومان از پول بیت المال صرف آن می شود در در هر دولتی که باشد، در همان ابتدای طراحی، نیاز به نقد و بررسی جدی دارد تا جلوی انحراف آن گرفته شود. تجربه برخی اشکالات مهم در هدفمندی یارانه ها در دولت قبل و خسارت های ناشی از خوش بینی و اعتماد به آمریکا در برجام در این دولت و جلوگیری از نقد به موقع این مسائل نشان می دهد که مسوولان باید نقدپذیری و تحمل منتقدین را در خود بالا ببرند.

مسوولان ما در دولت های مختلف، عادت کرده اند که فقط در برنامه های یک طرفه و «گزارش کاری» روند بدون حضور هیچ منقدی. حتی بعضا دوست دارند مجری هم دائم مجیز آنها را بگوید و دایم از ایشان تعریف و تایید کند. به نظرم این سبک در رسانه اساسا باید تغییر کند. البته برنامه های «گزارش کاری» هم کارکرد خود را دارند و در جای خود لازم است که دولت گزارش کارهای خود را بدون لکنت به مردم بگوید.

اما باید آن مسوول به ازای حضور در هر یک برنامه یک طرفه، حاضر به حضور در حداقل یک برنامه دو طرفه هم باشد تا حرف مردم را هم بشنود. این تابوها که وزرا نباید در مقابل منتقدان بنشیند و شان وزیر بالاتر از بقیه است، هیچ ریشه دینی و منطقی ندارد.

اتفاقا وزیر و مسوول در جمهوری اسلامی باید به مردم و رسانه ها و منتقدان بدون واسطه پاسخگو باشد. مسوول یعنی کسی که از او «سوال» می شود. اهمیت این موضوع تا آنجاست که رهبر معظم انقلاب یک سال را به نام «سال پاسخگویی» نام گذاری کردند.

این به اهمیت نقش مردم در نگاه انقلاب اسلامی برمیگردد. برخی نقش مردم را فقط برای پای صندوق های رای می خواهند بعد از انتخاب شدن دیگر مردم باید بروند ساکت بنشینند و تماشا کنند نباید کسی مطالبه و سوال کند! از نظر ما مسوولان در دولتهای مختلف، نه تنها باید در برنامه چالشی و صریح حضور یابند بلکه باید با حضور منتقدان حاضر شوند و پله بالاتر اینکه حتی باید در حضور مردم پاسخگو باشند. یعنی باید برنامه هایی داشته باشیم که مثلا صد نفر از مردم سراسر کشور بتوانند بدون واسطه مسایل منطقه شان را از یک وزیر بپرسند و پاسخ های او را بشنوند.

به نظر شما چرا مسوولان عمدتا از حضور در این گونه برنامه ها هراسان اند؟

مقصودی: برخی وزرا و مسوولان، در دولت های مختلف فکر می کنند حضور در برنامه های چالشی شأن آنها را زیر سوال می برد یا عملکردشان را منفی جلوه می دهد، در حالی که به نظرم مسوولی که عملکرد خوبی داشته باشد و به عملکردش مطمئن باشد اتفاقا از برنامه های صریح و انتقادی و گفت و گوی صریح با منتقدان، استقبال می کند.

چراکه این برنامه ها بهترین فرصت برای تشخیص مسوولان ضعیف و کم کار از مسوولان فعال و موفق است و مردم سره از ناسره را در این برنامه ها تشخیص می دهند نه برنامه های یک طرفه. البته آن برنامه ها هم باید جانب انصاف و عدالت را رعایت کنند و هدفشان اصلاح باشد.

از اتفاقات مثبت صدا و سیماست که پس از سه سال بالاخره یک مسوول حاضر می شود در یک برنامه در خصوص بزرگترین طرح اقتصادی اجتماعی دولت (طرح تحول سلامت) حاضر شود و پاسخگو باشد.

عده ای با برخی فضاسازی ها در فضای مجازی به دنبال این هست با فشار بر صدا و سیما کاری کنند که این فضای پاسخویی در رسانه ملی ادامه نداشته باشد تا نوبت به وزارتخانه ها و نهادهای دیگر نرسد.

اما بر عکس هوچی گری و عصبانیت برخی رسانه های ضدانقلاب در فضای مجازی و از آن طرف استقبال مردم از این برنامه ها و موج مثبتی که این برنامه ایجاد کرده است نشان می دهد رسانه ملی باید همین خط را ادامه دهد و البته این بار با حضور منتقدان اینگونه برنامه ها را توسعه دهد.

مشخصا در خصوص برنامه اخیر ثریا کمی توضیح می دهید؟

مقصودی: در حوزه نظام سلامت، ثریا در دوره های مختلف علمدار نقد بی عدالتی ها در این حوزه در رسانه ملی بوده است. چهار برنامه به شدت انتقادی از ثریا در مدت یک سال و نیمی که ثریا در زمان دولت قبل به روی آنتن می رفت در حوزه نظام سلامت پخش شده است.

انتقادها به حدی بود که وزارت بهداشت سال 91 علیه ثریا بیانیه داد با این عنوان «با ثریا می رود دیوار کج...» هم فیلم آن برنامه ها در سایت و کانال تلگرام ثریا موجود است و هم آن بیانیه الان در فضای مجازی قابل دسترسی است.

ثریا در طول 18 ماه، 4 برنامه انتقادی در دولت قبل رفت و در طول بیش از سه سال دولت یازدهم با احتساب این برنامه تنها سه برنامه در نقد و بررسی سیاست های حوزه بهداشت و درمان توانستیم برویم. سه چهار برنامه را هم قبل از پخش کنسل کردند!

من البته از وزیر محترم بهداشت برای حضور در برنامه اخیر ثریا تشکر می کنم. این ورود به یک فضای جدید رسانه ای است و مبارک است. ممکن است این تغییر فضا در ابتدا برای مسوولان سخت و نتیجه اش کمی برای مسوولان ناخوشانید باشد اما حتما در آینده برکات زیادی خواهد داشت و اگر همین روش را ادامه دهند حتما به نفع مردم و وزرات بهداشت و در جهت اصلاح نواقص طرح تحول موثر خواهد بود.

برایم جالب است، برخی رسانه ها طوری دارند اخبار و فیلم های برنامه اخیر ثریا را منتشر می کنند که انگار اتفاق خارق العاده ای در رسانه ملی افتاده که یک مسوول در یک برنامه انتقادی مورد سوال و نقد قرار گرفته، در حالیکه این جور برنامه ها در رسانه های دنیا طبیعی و عادی است.

حالا ما که به برکت انقلاب اسلامی باید پرچم دار فضای آزاداندیشی و آزادی بیان باشیم؛ باید در این زمینه ها حتی جلوتر از رسانه های خارجی باشیم و نوآوری هم داشته باشیم. باید هم مسوولان و هم اهالی رسانه در این فضا تمرین کنند تا نواقص اینگونه برنامه ها و برخی بداخلاقی ها کمتر شود و برآیندش به نفع مردم باشد. اینها همه اتفاق مبارکی است.

برای این برنامه از کدام یک از منتقدان دعوت کرده بودید؟ و چرا با حضورشان موافقت نشد؟

مقصودی: نمی دانم الان بیان این حرفها به مصلحت هست یا نه. مهم این است که بالاخره این خط شکسته شد.

بالاخره برای مردم مهم است که بدانند چه کسانی قرار بوده بیاند و وزارت بهداشت مخالفت کرده است؟

مقصودی: چهار پنج نفر از منتقدان طرح تحول با تفکرات سیاسی مختلف پیشنهاد داده شدند هم برای برنامه ماه گذشته (که کنسل شد) و هم برای این برنامه. ما البته گفته بودیم اگر برای وزیر بهداشت به هر دلیلی مقدور نیست مقابل منتقدان بنشیند مطلوب ما این است که یکی از معاونان یا نماینده وزارت بهداشت بیاید اما حتما برنامه دو طرفه و با حضور منتقدان باشد.

نام منتقدان که با حضورشان در ثریا از طرف وزرات بهداشت مخالفت شد، را نگفتید؟

مقصودی: برای مثال دکتر مسعود پزشکیان، نایب رئیس اول مجلس، اولین پیشنهاد ما بود. ما دو سال قبل هم با حضور ایشان در ثریا دو برنامه رفته بودیم و ایشان همان موقع پیش بینی کرده بودند این طرح به شکست می انجامد و باعث افزایش بی عدالتی می شود و برای دولت یازدهم علیرغم نیت خیری که دارند، باعث زحمت و مشکلات فراوان می شود. با این پیشنهاد به شدت از طرف وزارت بهداشت مخالفت شد، حتی برای حضور تلفنی ایشان.

پیشنهادهای دیگری که داده بودیم، انتخاب یک نفر از بین دکتر طریقت منفرد، احمد توکلی و عبدالرضا مصری بودند که با حضور تلفنی آنها هم مخالفت شد.

با همه این مسائل به نظرم این برنامه تجربه بسیار خوبی بود و امیدوارم هیمن فضا ادامه یابد و فضای نقد آزادتر و سعه صدر مسوولان در تحمل نقد بیشتر از پیش شود.