به مناسبت دوم اردیبهشت سالگرد تأسیس سپاه پاسداران
از پاسدارى از انقلاب و آرمانهاى آن تا گامهاى محکم در راه سازندگى کشور
براساس فرمان مقام معظم رهبرى مبنى بر ضرورت بازسازى کشور، سپاه پاسداران، قرارگاه سازندگى خاتم الانبیاء(ص) را تشکیل داد تا توان مهندسى را به اجراى طرحهای عمرانی سوق دهد.
به گزارش خبرگزاری بسیج درکرمان؛ پس از پایان جنگ تحمیلى، براساس فرمان مقام معظم رهبرى مبنى بر ضرورت بازسازى کشور و بهمنظور هماهنگى و نظارت بر این حجم وسیع از فعالیتهاى سازندگى، سپاه پاسداران انقلاب اسلامى، قرارگاه سازندگى خاتم الانبیاء(ص)، بازوى اصلى خود در عرصه فعالیتهاى سازندگى کشور را تشکیل داده و توان مهندسى سپاه در هشت سال دفاع مقدس را به اجراى طرحهاى عظیم عمرانى و صنعتى سوق داده است.
امروز گستره وسیعى از فعالیتهاى سازندگى و محرومیتزدایى از قبیل سدسازى، ساخت اتوبان و فرودگاه، بازسازى تأسیسات و اسکلههاى بنادر کشور، راهسازى، سازمان دریایى، پروژههاى کشاورزى و دامدارى، طرحهاى آبرسانى و گازرسانى، احداث واحدهاى مسکونى، خودروسازى، تولید قطعات صنعتى، درختکارى و احیاء جنگلها و بازسازى مناطق جنگزده را در بر مىگیرد. در این نوشتار به بخشهایى از مأموریت سپاه پاسداران انقلاب اسلامى در سازندگى کشور و محرومیتزدایى اشاراتى خواهیم داشت.
در دوم اردیبهشت سال 58 که امام خمینى(ره) فرمان تشکیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامى را صادر فرمودند، هیچ کسى گمان نمىبرد روزى فرا خواهد رسید که این تشکیلات علاوه بر پاسدارى از انقلاب و آرمانهاى آن، گام در راه سازندگى کشور بگذارد.
درطول سالهاى دفاع مقدس یگانهاى مهندسى باتوجه به روحیه اعتقادى و مردمى با بهکارگیرى امکانات محدود موجود و استفاده از ابتکار و خلاقیتها در امور مهندسى اقدام به احداث خاکریز، راه، پل، سنگر و.... مىنمودند. سه نمونه از آن ابتکارها که در عملیاتها تأثیر تعیینکنندهاى داشت، ایجاد جاده هور العظیم بهطول دهها کیلومتر، احداث پل شناور خیبر بهطول 14 کیلومتر و احداث دو پل عظیم بهروى رودخانه اروندرود بهطول 900 متر بود.
پس از پایان دفاع مقدس بهلحاظ ضرورتهاى بازسازى و تکنولوژى، شرایط ویژهاى جهت فعالیتهاى مهندسى در مجموعه سپاه ایجاد گردید. در آن زمان خسارات واردشده به کشور بهحدى بود که توان بخش دولتى و بخش خصوصى بهتنهایى قادر به تعمیر و بازسازى 1200 کیلومتر مرز جنگى در کشور نبودند.
در چنین شرایطى نیاز به مدیریت جهادى براى سروسامان دادن به وضع کشور بیش از پیش حس مىشد، بر همین اساس هم در سال 1368 بهدستور حضرت آیتالله خامنهاى رهبر معظم انقلاب و با حکم محسن رضایى فرمانده وقت سپاه پاسداران انقلاب اسلامى، مشارکت مهندسى سپاه در بازسازى و سازندگى کشور، با استفاده از تجارب گذشته بخشى از امکانات و منابع انسانى در سازمان مستقلى تحت عنوان قرارگاه سازندگى خاتم الانبیاء(ص) سازماندهى و وارد عرصه سازندگى کشور با هدف «آبرسانى، صدور نفت و گاز، پروژههاى سدسازى، انتقال آب و نیرو و راهسازى» شد. اگر سپاه در طول جنگ به سنگرسازى، ساخت پلهاى تاکتیکى، خاکریز و... مشغول بود، پس از جنگ مىباید در حوزههاى وسیعترى از عمران ــ آنهم نهفقط در محدوده مناطق جنگى بلکه در کل کشور ــ بپردازد.
سپاه پاسداران با توجه به اصل 148 قانون اساسى که گفته نیروهاى مسلح در زمان صلح مىتوانند در امور عمرانى و سازندگى بهکار گرفته شوند، در طول زمان قرارگاه نوح، کربلا و کوثر را بهعنوان زیرمجموعههاى قرارگاه سازندگى خاتم الانبیاء براى فعالیتهاى خود تأسیس و براى هر یک مأموریت ویژهاى تعریف کرد.
* قرارگاه نوح
قرارگاه سازندگى نوح یکى از زیرمجموعههاى قرارگاه سازندگى خاتم الانبیا است. این قرارگاه مسئولیت ساخت تونل و سازههاى زیرزمینى، اجراى پروژههاى صنعت، گاز، پتروشیمى، نفت، شناورسازى و اسکلهسازى را بهعهده دارد. این قرارگاه در حوزه دریا احداث بیش از 104 کیلومتر انواع موجشکن، دایک و حفاظت ساحلى، احداث بیش از 50 پست انواع اسکله با کاربرى متفاوت اعم از کانتینرى، چندمنظوره، صادرات نفت، گاز، گوگرد، LPG&LNG و غیره بهطول تجمعى بیش از 10 کیلومتر، بیش از 270 کیلومتر شمعکوبى انواع شمعهاى فلزى و بتنى در پروژههاى دریایى، بیش از 88 کیلومتر انواع شمع درجا در پروژههاى دریایى، بیش از 120000 تن عملیات فلزى و آرماتوربندى در پروژههاى دریایى را در پرونده خود ثبت کرده است.
در حوزه صنایع گاز، نفت و پتروشیمى، شناورسازى و نصب اسپولهاى 1000مترى در عمق 10مترى از تراز آبهاى آزاد، طراحى و احداث 5 واحد آبگیرى با ظرفیت تجمعى 225000 مترمکعب در ساعت، طراحى و احداث 16 مخزن ذخیرهسازى، نصب آبشیرینکن با ظرفیت 180 مترمکعب در ساعت، احداث 258 کیلومتر خطوط انتقال نفت و گاز، لولهگذارى در بستر خلیج فارس با قطر 2400 میلیمتر و طول 850 متر جهت پروژه آبگیر پردیس، ساخت و شناورسازى Basin (سازه بتنى با وزن 8500 تن) با روشى نوین براى اولینبار در خاورمیانه در پروژه آبگیر پردیس بخشى از عملکرد این مجموعه سازندگى است.
* قرارگاه کربلا
قرارگاه کربلا در سال 1368، فعالیت خود را آغاز نمود و هماکنون بهعنوان بزرگترین گروه تخصصى قرارگاه سازندگى خاتم الانبیاء(ص)، با بهرهگیرى از روحیه جهادى، بسیجى و پاسدارى و با توجه به ارزشهاى اسلامى و انقلابى با اقتدار در این مسیر گام برمىدارد.
برخوردارى از 15 مؤسسه اجرائى و یک مؤسسه مشاور، بهکارگیرى بیش از 11000 نفر کارکنان متعهد و متخصص، بهرهگیرى بیش از 6000 دستگاه انواع ماشینآلات سنگین، نیمهسنگین، سبک و تجهیزات تخصصى و مدرن و کسب تجربه و دانش حاصل از اتمام بیش از 700 پروژه مهم در جاى جاى کشور پهناور جمهورى اسلامى ایران، شرایطى را ایجاد کرده است که قرارگاه کربلا با بیش از دو دهه سابقه، با افتخار و اقتدار در توسعه و آبادانى کشور در گرایشهاى حملونقل جادهاى و ریلى، سد و شبکه، خطوط انتقال، صنایع معدنى و... پیشرو باشد.
این مجموعه با اجراى بهموقع و حتى زودتر از موعد و اجراى پروژهها فراتر از تعهدات قراردادى و بر محور کیفیت و دانش، تعهد و مسئولیتپذیرى، رعایت اصول کنترل کیفیت (QC) و ضمانت کیفیت (QA)، توجه ویژه به ایمنى و سلامت و محیط زیست (HSE)، برنامهریزى درست و حسابشده توانسته علاوه بر ثبت رکوردهاى بىنظیر، رضایت مردم و اعتماد کارفرمایان را جلب کند.
احداث راهآهن یزد ــ اقلید و کاهش 311کیلومترى از مسیر بافق تا شیراز، احداث راهآهن سریعالسیر قم ــ اصفهان، ساخت سد مخزنى گاران، پروژه خط انتقال گاز 36 دوم خرمآباد ــ ملایر بخش کوچکى از عملکرد این قرارگاه است.
* قرارگاه کوثر
سپاه پاسداران انقلاب اسلامى یکى از وظایف اصلى خود را محرومیتزدایى در کشور تعریف کرده است، بر همین اساس اداره سازندگى معاونت آماد و پشتیبانى، مهندسى و سازندگى ستاد مشترک سپاه با کلیه امکانات و نیروها را به قرارگاه خاتم الانبیاء(ص) منتقل کرد تا از این ظرفیت در آباد کردن مناطق محروم بهره ببرد، بدین ترتیب قرارگاه کوثر در قرارگاه سازندگى بهعنوان یک قرب میانى شروع به کار کرد. پس از گذشت سه دهه از عمر انقلاب، هنوز فقر و محرومیت در برخى مناطق کشور وجود دارد بهطوری که نهتنها بسیارى از روستاهاى استانهاى کشور با محرومیت و فقر روبهرو هستند بلکه مردم در مناطق اطراف تهران در محرومیت کامل بهسر مىبرند و از امکانات اولیه براى زندگى بىبهرهاند. این قرارگاه براى رفع محرومیت دو برنامه را در دستور کار خود قرار داد؛ اول اینکه با کمک و هزینه دولت، مناطق محرومى را که دولت شناسایى کرده بود و بهلحاظ مشکلات جغرافیایى (صعب العبور و بد آب و هوا بودن) و حضور عناصر ضدانقلاب و گروهکهاى شرور، هیچ پیمانکارى حاضر به اجراى پروژههاى محرومیتزدایى در آن مناطق نبود، قرب کوثر آنها را پذیرفت و پروژههاى محرومیتزدایى را با جدیت دنبال کرد.
شناسایى و محرومیتزدایى با کمک و هزینه سپاه پاسداران دومین برنامه کارى قرب کوثر در زمینه محرومیتزدایى است. در این مرحله قرب کوثر در تمامى مناطق که قرارگاه سازندگى خاتم الانبیاء(ص) و مؤسسات و شرکتهاى وابسته در آن حضور دارند مشغول انجام پروژههاى محرومیتزدایى شد.
این قرارگاه تا به امروز 12 هزار و 905 پروژه محرومیتزدایى را در کشور اجرایى کرده که از این تعداد تا کنون نزدیک به 5 هزار پروژه به اتمام رسیده است. سردار سید ضیاءالدین حزنى فرمانده قرارگاه قرب کوثر اصلىترین هدف از اجراى پروژههاى محرومیتزدایى را رفع فقر و محرومیت در کشور دانسته و گفته: 70 درصد اعتبارات محرومیتزدایى سپاه در راستاى انجام پروژههاى کوچک و عام المنفعه و فاقد پیچیدگىهاى فنى و توسط مردم عادى اجرایى شده است.
وى با بیان اینکه اکثر فعالیتهاى سپاه در نقاط دورافتاده اجرایى مىشود، گفت: 90 درصد فعالیتهاى ما عمرانى و 10 درصد دیگر غیرعمرانى است.
براساس این گزارش، قرب از سال 68 سال تاکنون با رشد شاخصهاى کمى (تعداد کارکنان، حجم بالاى پروژهها، میزان سرمایه) و کیفى (توان فنى و مدیریتى) با ورود به عرصههاى جدید و پروژههاى پیچیدهاى که قبلاً توسط پیمانکاران خارجى انجام مىشد و همچنین با حضور در مناطق محروم، ناامن و دورافتاده، خدمات چشمگیر انجام داده است.
این قرارگاه با بهرهگیرى از دهها گروه اجرایى و شرکتهاى تابعه و همکار تا کنون تعداد 1836 پروژه در رشتههاى تخصصى نظیر سد و بند، شبکه آبیارى و زهکشى، ابنیه مسکونى و ادارى، راه و ابنیه، تونل و سازههاى زیرزمینى، بندر و سازههاى دریایى، خدمات مهندسى، تأسیسات نفت ــ گاز و پتروشیمى، مخازن و تصفیهخانه، سازههاى فلزى، خدمات صنعتى، حمل و نقل، خطوط انتقال (نفت، گاز، آب و فاضلاب)، سازهها و شناورها، معدن و کشاورزى را به اتمام رسانیده و تعداد 288 پروژه دیگر را هم در دست اجرا دارد که بخشى از این فعالیتها در مناطق محروم انجام مىشود. شاید یکى از مهمترین پروژههاى قرارگاه خاتم الانبیا، پروژههاى نفتى عسلویه و پارس جنوبى بود.
در میانه دولت دهم شرکتهاى بزرگ نفتى همچون توتال فرانسه، شل و... بهبهانههاى واهى و با این دیدگاه که ایران بهتنهایى توانایى تکمیل این خطوط را ندارد، از ادامه فعالیت در پروژههاى نفتى ایران سر باز مىزدند، در چنین فضایى سپاه پاسداران انقلاب اسلامى که پیش از این در برخى پروژههاى بزرگ نفتى وارد شده بود، در اسفند 88، تفاهمنامهاى بهارزش تقریبى 850میلیون دلار با شرکت ملى پالایش و پخش فرآوردههاى نفتى براى ساخت سه رشته خط لوله انتقال بهطول یکهزار و 810 کیلومتر امضا کرد.
هرچند که قرارگاه سازندگى خاتم الانبیا حرف اول را در کشور در زمینه پروژههاى ملى مىزند اما این مجموعه تلاش دارد در پروژههایى ورود پیدا کند که بخش خصوصى ناتوان از اجراى آن باشند، بر همین اساس در اردیبهشت سال 90 سردار جعفرى فرمانده کل سپاه، از ممنوعیت ورود سپاه به پروژههاى زیر 100 میلیارد تومان خبر داد و گفت: البته اگر پروژهاى نیز بالاتر از 100 میلیارد تومان باشد ولى شرکتهاى خصوصى بتوانند آن را انجام دهند، سپاه وارد این پروژهها نخواهد شد مگر آنکه شرکت خصوصی بخواهد اجحافى کند که در این صورت سپاه براى ایجاد رقابت و تعدیل قیمت وارد خواهد شد. سردار جعفرى به این نکته نیز اشاره مىکند که « یکى از راهبردهاى ما که به تصویب رهبر معظم انقلاب نیز رسیده و اعمال مىشود، این است که ورود سپاه به پروژههاى مختلف، جایى را براى مردم و شرکتهاى خصوصى و کوچک، تنگ نکند».
* آمار نیروهاى قرارگاه سازندگى سپاه
مدیریت جهادى در سپاه پاسداران و على الخصوص در مجموعه سازندگى خاتم الانبیا از مهمترین شاخصههاى سپاه است. مدیریت جهادى در طول 8 سال دفاع مقدس و بازسازى کشور، مدیریت جهادى در عرصه تقویت توان دفاعى کشور با وجود تحریمهاى گسترده، مدیریت جهادى در مقابله با تحریمها با حضور فعال در عرصه عمرانى و زیربنایى کشور که نقش مهمى در توسعه کشور و مقابله با طراحىهاى دشمنان داشته، مدیریت جهادى در ترویج و گسترش فرهنگ ایثار و مقاومت میان اقشار جامعه و... ازجمله شاخصههاى مدیریت جهادى در سپاه است.
جلوگیرى از ایجاد فضاى اشتغال و تبدیل شدن قرارگاه خاتم به یک انحصار جدید در حوزه کار و صنعت یکى از شبهههاى مطرحشده پیرامون عملکرد سازندگى سپاه است که سردار عبداللهى به آن اشاره کرد: «در ایام دفاع مقدس سپاه نیروهاى مردمى را آموزش مىداد و مدیریت نیز بهعهده سپاه بود. امروز هم ما همان روال را دنبالکنیم».
وى از همکارى 5هزار شرکت پیمانکار بخش خصوصى با قرارگاه سازندگى خاتم الانبیا خبر داد و افزود: «قرارگاه سازندگى 135 هزار نفر نیرو دارد که از این بین تنها 2هزار و 560 نفر نیروى رسمى هستند و بقیه را نیروهاى مردمى تشکیل مىدهند».
«البته ما نیروهاى وظیفهاى را که در دانشگاهها مشغول به تحصیل هستند و نخبه محسوب مىشوند ــ یعنى ویژگىهاى مد نظر ما را دارند ــ شناسایى و جذب مىکنیم تا آنها بتوانند در میدان عمل نیز تجربه کسب کنند و بعد از پایان خدمت سربازى بر اساس تقاضاى خود مىتوانند تبدیل به کادرهاى قراردادى شوند».
بهگفته فرمانده قرارگاه سازندگى خاتمالانبیا(ص)، میان 135 هزار نفر نیروى مشغول به کار در این قرارگاه، بالغ بر 35 هزار نفر در سطح مهندس، فوقلیسانس و دکترى هستند و بقیه نیروها نیز بهلحاظ فنى، افراد ماهر و باتجربه محسوب مىشوند.
البته این 135 هزار نفر بهصورت مستقیم مشغول به کار هستند و چند برابر اینها ــ بیش از 500هزار نفر ــ در حوزههاى دیگر مثل پشتیبانى و تدارکات و غیره بهصورت غیرمستقیم فرصت شغلى ایجاد شده است».
تحقق همین مدیریت جهادى و عدم نیاز به شرکتهاى خارجى در شرایط تحریم باعث شد تا در ماه مه 2010 قرارگاه خاتمالانبیاء، شرکتهاى زیرمجموعه آن و فرمانده آن رستم قاسمى، تحت تحریم دولت ایالات متحده آمریکا قرار گرفتند. در 9 ژوئن همین سال نیز شوراى امنیت سازمان ملل با صدور قطعنامهاى این قرارگاه و چهار مؤسسه زیرمجموعه آن بهنامهاى مکین، رهاب، فاطر و مهندسین مشاور ایمنسازان را بههمراه 40 شرکت و مؤسسه ایرانى دیگر، در فهرست تحریمهاى خود قرار داد. بر اساس این قطعنامه دارایىهاى این شرکتها در بانکهاى خارجى باید مسدود شود و مسئولان آنها حق مسافرت بینالمللى ندارند.
* سپاه و طرحهاى ملى
برخى از طرحهاى کلانى را که سپاه در سطح کشور بهعهده گرفته و بعضاً جزء طرحهاى بىنظیر یا کمنظیر مىباشند، عبارتند از:
1. ساخت گلدستههاى مرقد مطهر حضرت امام خمینى(ره)
2. احداث سد گتوند خوزستان، بلندترین سد خاکى کشور: سد گتوند علیا در استان خوزستان و 30کیلومترى شمال غربى شهرستان شوشتر و 12کیلومترى شهر گتوند واقع گردیده و آخرین سدى است که بهروى رودخانه کارون احداث مىگردد. این سد با ارتفاع 180 متر و از نوع سنگریزهاى با هسته رسى مىباشد.
3. ساخت دکل و اسکله بعثت و اسکله شهید باهنر. اسکله بعثت از اسکلههاى پاییندست ورودى خلیج فارس در منطقه شهرک بعثت (شهر بعثت) شهرستان ماهشهر واقع است. همچنین اسکله شهید باهنر بندرعباس با 8/9 متر آبخور، قرار گرفتن در حومه شهر تجارى بندرعباس و همچنین داشتن ترمینال مسافرى بینالمللى و داخلى بهمساحت سههزار و 800 مترمربع در زمره اسکلههایى است که از موقعیت مناسب و مطلوبى جهت جذب تجار و مسافران برخوردار است.
4. ساخت دستگاه حفارى چال موازى
5. ساخت دستگاه سنگشکن مخروطى هیدروکن
6. احداث سد کرخه، یکى از بزرگترین سدهاى مخزنى خاورمیانه و قریب 35 سد و بند انحرافى
7. احداث 75 هزار هکتار شبکه آبیارى و زهکشى
8. اجراى 55 کیلومتر تونل با مقاطع مختلف
9. احداث 1400 کیلومتر راه اتوبان و راههاى اصلى و فرعى همچون اتوبان تهران ــ ساوه
10. اجراى بیش از 45 پروژه بنادر، اسکله و سایر سازههاى دریایى
11. اجراى 900 هزار مترمربع ابنیه ادارى و مسکونى و ساخت 15 پل بزرگ
12. طراحى و اجراى بیش از 2 هزار کیلومتر خطوط انتقال نفت، گاز و آب در خشکى و دریا تا قطر 3000 میلىمتر
13. طراحى و اجراى نخستین پروژه آبگیر پالایشگاههاى پارس جنوبى در کشور، فاز 15 و 16 عسلویه یکى از بزرگترین میادین گازى جهان است که در سالهاى اخیر رشد قابل ملاحظهاى یافته است.
14. طراحى و اجراى نخستین مجموعه فیلترهاى پروژه آبگیر در کشور
15. طراحى و اجراى سامانههاى کنترل مخازن نفت جزیره خارک براى اولینبار در کشور
16. طراحى و احداث بزرگترین مجتمع بندرى پتروشیمى کشور و جهان در منطقه پارس جنوبى
17. ساخت و تعمیر شناورها و دارا بودن مجتمع بزرگ یارد
18. طراحى و ساخت مخازن یکمیلیون بشکهاى نفت خام
19. ساخت اسکله شهید محلاتى و بندر پتروشیمى پارس ــ عسلویه
20. طراحى اسکله شناورهاى فلهبر بزرگ
21. طراحى و ساخت و تولید 14 نوع از عمدهترین ماشینآلات کشاورزى
22. طراحى و ساخت انواع شناور و قایق
23. بازسازى پل خرمشهر و اسکلت لافت
24. اجراى سدهاى مهم تبارک و چرى در اصفهان
25. اجراى پروژههاى گازرسانى، آبرسانى، مدرسهسازى، حمام و خانهسازى در مناطق محروم: همچون خط لوله گاز عسلویه به ایرانشهر
26. بازسازى مناطق جنگزده ازجمله خرمشهر و آبادان
27. پروژه خط هفتم متروى تهران: نقطه شروع آن از منطقه 2 شهردارى تهران واقع در میدان باغفیض آغاز و با طى مسیرهایى از میدان سرو، میدان صنعت، مرکز همایشهاى رازى، بزرگراه شیخ فضلالله، بزرگراه نواب، میدان محمدیه و خیابان 15 خرداد وارد محدوده شهردارى منطقه 14 شده و پس از طى مسیر اتوبان شهید محلاتى و خیابان شهید فهمیده با رسیدن به ورزشگاه تختى خاتمه مىیابد.
* سپاه و خودکفایى در فنآورىهاى علمى و دفاعى
سپاه با توجه به نیازهاى انقلاب در عرصههاى علمى و دفاعى و ارتقاء نظام در بازدارندگى دشمنان و حفظ استقلال کشور، در زمینههاى مختلف ازجمله ابداع و ساخت تسلیحات پیشرفته تا فنآورىهاى نوین علمى اقدامات مؤثر و چشمگیرى را انجام داده است. برخى از عرصههاى فنآورىهاى دفاعى و علمى عبارتند از:
1. ساخت ناوچه،
2. ساخت و تولید خودروهاى نظامى،
3. تولید موشکهایى با برد کوتاه و متوسط و دوربرد همانند موشک شهاب3،
4. طراحى و ساخت بالگرد شاهد،
5. تولید سکوهاى پرتاب موشک،
6. تولید هواپیماهاى بدون سرنشین،
7. ساخت 2296 قطعه صنعتى مهم،
8. ساخت سامانههاى رادارى،
9. تولید قطعه نرمافزارى TMB (قلب حساس موشک)،
10. طراحى سامانههاى نوین نبرد نامتقارن در پدافند هوایى،
11. طراحى و تولید موشکهاى فوقمدرن ضدموشک و رادارگریز،
12. ساخت و آزمایش سریعترین موشک زیرسطحى جهان (حوت)، حوت 100 کیلومتر در ساعت سرعت دارد که این میزان 25 کیلومتر از نمونه آمریکایى آن سریعتر است و هماکنون سریعترین موشک زیرسطحى دنیا مىباشد.
13. بهکارگیرى سامانههاى پدافند فوقپیشرفته (Tor.M1)
و دهها فناورى جدید که با همکارى وزارت دفاع، خودکفایى و استقلال کشور در ابعاد گوناگون نظامى و دفاعى براى جهانیان آشکار مىگردد.
اینقدرت بازدارندگى دفاعى سپاه، در برخى مقاطع همچون حضور متجاوزین انگلیسى در آبهاى سرزمینى ایران، باعث واکنش سریع دریادلان سپاهى و نمایش ابهت پوشالى قدرتهاى متجاوز خارجى مىگردد.
امروز گستره وسیعى از فعالیتهاى سازندگى و محرومیتزدایى از قبیل سدسازى، ساخت اتوبان و فرودگاه، بازسازى تأسیسات و اسکلههاى بنادر کشور، راهسازى، سازمان دریایى، پروژههاى کشاورزى و دامدارى، طرحهاى آبرسانى و گازرسانى، احداث واحدهاى مسکونى، خودروسازى، تولید قطعات صنعتى، درختکارى و احیاء جنگلها و بازسازى مناطق جنگزده را در بر مىگیرد. در این نوشتار به بخشهایى از مأموریت سپاه پاسداران انقلاب اسلامى در سازندگى کشور و محرومیتزدایى اشاراتى خواهیم داشت.
در دوم اردیبهشت سال 58 که امام خمینى(ره) فرمان تشکیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامى را صادر فرمودند، هیچ کسى گمان نمىبرد روزى فرا خواهد رسید که این تشکیلات علاوه بر پاسدارى از انقلاب و آرمانهاى آن، گام در راه سازندگى کشور بگذارد.
درطول سالهاى دفاع مقدس یگانهاى مهندسى باتوجه به روحیه اعتقادى و مردمى با بهکارگیرى امکانات محدود موجود و استفاده از ابتکار و خلاقیتها در امور مهندسى اقدام به احداث خاکریز، راه، پل، سنگر و.... مىنمودند. سه نمونه از آن ابتکارها که در عملیاتها تأثیر تعیینکنندهاى داشت، ایجاد جاده هور العظیم بهطول دهها کیلومتر، احداث پل شناور خیبر بهطول 14 کیلومتر و احداث دو پل عظیم بهروى رودخانه اروندرود بهطول 900 متر بود.
پس از پایان دفاع مقدس بهلحاظ ضرورتهاى بازسازى و تکنولوژى، شرایط ویژهاى جهت فعالیتهاى مهندسى در مجموعه سپاه ایجاد گردید. در آن زمان خسارات واردشده به کشور بهحدى بود که توان بخش دولتى و بخش خصوصى بهتنهایى قادر به تعمیر و بازسازى 1200 کیلومتر مرز جنگى در کشور نبودند.
در چنین شرایطى نیاز به مدیریت جهادى براى سروسامان دادن به وضع کشور بیش از پیش حس مىشد، بر همین اساس هم در سال 1368 بهدستور حضرت آیتالله خامنهاى رهبر معظم انقلاب و با حکم محسن رضایى فرمانده وقت سپاه پاسداران انقلاب اسلامى، مشارکت مهندسى سپاه در بازسازى و سازندگى کشور، با استفاده از تجارب گذشته بخشى از امکانات و منابع انسانى در سازمان مستقلى تحت عنوان قرارگاه سازندگى خاتم الانبیاء(ص) سازماندهى و وارد عرصه سازندگى کشور با هدف «آبرسانى، صدور نفت و گاز، پروژههاى سدسازى، انتقال آب و نیرو و راهسازى» شد. اگر سپاه در طول جنگ به سنگرسازى، ساخت پلهاى تاکتیکى، خاکریز و... مشغول بود، پس از جنگ مىباید در حوزههاى وسیعترى از عمران ــ آنهم نهفقط در محدوده مناطق جنگى بلکه در کل کشور ــ بپردازد.
سپاه پاسداران با توجه به اصل 148 قانون اساسى که گفته نیروهاى مسلح در زمان صلح مىتوانند در امور عمرانى و سازندگى بهکار گرفته شوند، در طول زمان قرارگاه نوح، کربلا و کوثر را بهعنوان زیرمجموعههاى قرارگاه سازندگى خاتم الانبیاء براى فعالیتهاى خود تأسیس و براى هر یک مأموریت ویژهاى تعریف کرد.
* قرارگاه نوح
قرارگاه سازندگى نوح یکى از زیرمجموعههاى قرارگاه سازندگى خاتم الانبیا است. این قرارگاه مسئولیت ساخت تونل و سازههاى زیرزمینى، اجراى پروژههاى صنعت، گاز، پتروشیمى، نفت، شناورسازى و اسکلهسازى را بهعهده دارد. این قرارگاه در حوزه دریا احداث بیش از 104 کیلومتر انواع موجشکن، دایک و حفاظت ساحلى، احداث بیش از 50 پست انواع اسکله با کاربرى متفاوت اعم از کانتینرى، چندمنظوره، صادرات نفت، گاز، گوگرد، LPG&LNG و غیره بهطول تجمعى بیش از 10 کیلومتر، بیش از 270 کیلومتر شمعکوبى انواع شمعهاى فلزى و بتنى در پروژههاى دریایى، بیش از 88 کیلومتر انواع شمع درجا در پروژههاى دریایى، بیش از 120000 تن عملیات فلزى و آرماتوربندى در پروژههاى دریایى را در پرونده خود ثبت کرده است.
در حوزه صنایع گاز، نفت و پتروشیمى، شناورسازى و نصب اسپولهاى 1000مترى در عمق 10مترى از تراز آبهاى آزاد، طراحى و احداث 5 واحد آبگیرى با ظرفیت تجمعى 225000 مترمکعب در ساعت، طراحى و احداث 16 مخزن ذخیرهسازى، نصب آبشیرینکن با ظرفیت 180 مترمکعب در ساعت، احداث 258 کیلومتر خطوط انتقال نفت و گاز، لولهگذارى در بستر خلیج فارس با قطر 2400 میلیمتر و طول 850 متر جهت پروژه آبگیر پردیس، ساخت و شناورسازى Basin (سازه بتنى با وزن 8500 تن) با روشى نوین براى اولینبار در خاورمیانه در پروژه آبگیر پردیس بخشى از عملکرد این مجموعه سازندگى است.
* قرارگاه کربلا
قرارگاه کربلا در سال 1368، فعالیت خود را آغاز نمود و هماکنون بهعنوان بزرگترین گروه تخصصى قرارگاه سازندگى خاتم الانبیاء(ص)، با بهرهگیرى از روحیه جهادى، بسیجى و پاسدارى و با توجه به ارزشهاى اسلامى و انقلابى با اقتدار در این مسیر گام برمىدارد.
برخوردارى از 15 مؤسسه اجرائى و یک مؤسسه مشاور، بهکارگیرى بیش از 11000 نفر کارکنان متعهد و متخصص، بهرهگیرى بیش از 6000 دستگاه انواع ماشینآلات سنگین، نیمهسنگین، سبک و تجهیزات تخصصى و مدرن و کسب تجربه و دانش حاصل از اتمام بیش از 700 پروژه مهم در جاى جاى کشور پهناور جمهورى اسلامى ایران، شرایطى را ایجاد کرده است که قرارگاه کربلا با بیش از دو دهه سابقه، با افتخار و اقتدار در توسعه و آبادانى کشور در گرایشهاى حملونقل جادهاى و ریلى، سد و شبکه، خطوط انتقال، صنایع معدنى و... پیشرو باشد.
این مجموعه با اجراى بهموقع و حتى زودتر از موعد و اجراى پروژهها فراتر از تعهدات قراردادى و بر محور کیفیت و دانش، تعهد و مسئولیتپذیرى، رعایت اصول کنترل کیفیت (QC) و ضمانت کیفیت (QA)، توجه ویژه به ایمنى و سلامت و محیط زیست (HSE)، برنامهریزى درست و حسابشده توانسته علاوه بر ثبت رکوردهاى بىنظیر، رضایت مردم و اعتماد کارفرمایان را جلب کند.
احداث راهآهن یزد ــ اقلید و کاهش 311کیلومترى از مسیر بافق تا شیراز، احداث راهآهن سریعالسیر قم ــ اصفهان، ساخت سد مخزنى گاران، پروژه خط انتقال گاز 36 دوم خرمآباد ــ ملایر بخش کوچکى از عملکرد این قرارگاه است.
* قرارگاه کوثر
سپاه پاسداران انقلاب اسلامى یکى از وظایف اصلى خود را محرومیتزدایى در کشور تعریف کرده است، بر همین اساس اداره سازندگى معاونت آماد و پشتیبانى، مهندسى و سازندگى ستاد مشترک سپاه با کلیه امکانات و نیروها را به قرارگاه خاتم الانبیاء(ص) منتقل کرد تا از این ظرفیت در آباد کردن مناطق محروم بهره ببرد، بدین ترتیب قرارگاه کوثر در قرارگاه سازندگى بهعنوان یک قرب میانى شروع به کار کرد. پس از گذشت سه دهه از عمر انقلاب، هنوز فقر و محرومیت در برخى مناطق کشور وجود دارد بهطوری که نهتنها بسیارى از روستاهاى استانهاى کشور با محرومیت و فقر روبهرو هستند بلکه مردم در مناطق اطراف تهران در محرومیت کامل بهسر مىبرند و از امکانات اولیه براى زندگى بىبهرهاند. این قرارگاه براى رفع محرومیت دو برنامه را در دستور کار خود قرار داد؛ اول اینکه با کمک و هزینه دولت، مناطق محرومى را که دولت شناسایى کرده بود و بهلحاظ مشکلات جغرافیایى (صعب العبور و بد آب و هوا بودن) و حضور عناصر ضدانقلاب و گروهکهاى شرور، هیچ پیمانکارى حاضر به اجراى پروژههاى محرومیتزدایى در آن مناطق نبود، قرب کوثر آنها را پذیرفت و پروژههاى محرومیتزدایى را با جدیت دنبال کرد.
شناسایى و محرومیتزدایى با کمک و هزینه سپاه پاسداران دومین برنامه کارى قرب کوثر در زمینه محرومیتزدایى است. در این مرحله قرب کوثر در تمامى مناطق که قرارگاه سازندگى خاتم الانبیاء(ص) و مؤسسات و شرکتهاى وابسته در آن حضور دارند مشغول انجام پروژههاى محرومیتزدایى شد.
این قرارگاه تا به امروز 12 هزار و 905 پروژه محرومیتزدایى را در کشور اجرایى کرده که از این تعداد تا کنون نزدیک به 5 هزار پروژه به اتمام رسیده است. سردار سید ضیاءالدین حزنى فرمانده قرارگاه قرب کوثر اصلىترین هدف از اجراى پروژههاى محرومیتزدایى را رفع فقر و محرومیت در کشور دانسته و گفته: 70 درصد اعتبارات محرومیتزدایى سپاه در راستاى انجام پروژههاى کوچک و عام المنفعه و فاقد پیچیدگىهاى فنى و توسط مردم عادى اجرایى شده است.
وى با بیان اینکه اکثر فعالیتهاى سپاه در نقاط دورافتاده اجرایى مىشود، گفت: 90 درصد فعالیتهاى ما عمرانى و 10 درصد دیگر غیرعمرانى است.
براساس این گزارش، قرب از سال 68 سال تاکنون با رشد شاخصهاى کمى (تعداد کارکنان، حجم بالاى پروژهها، میزان سرمایه) و کیفى (توان فنى و مدیریتى) با ورود به عرصههاى جدید و پروژههاى پیچیدهاى که قبلاً توسط پیمانکاران خارجى انجام مىشد و همچنین با حضور در مناطق محروم، ناامن و دورافتاده، خدمات چشمگیر انجام داده است.
این قرارگاه با بهرهگیرى از دهها گروه اجرایى و شرکتهاى تابعه و همکار تا کنون تعداد 1836 پروژه در رشتههاى تخصصى نظیر سد و بند، شبکه آبیارى و زهکشى، ابنیه مسکونى و ادارى، راه و ابنیه، تونل و سازههاى زیرزمینى، بندر و سازههاى دریایى، خدمات مهندسى، تأسیسات نفت ــ گاز و پتروشیمى، مخازن و تصفیهخانه، سازههاى فلزى، خدمات صنعتى، حمل و نقل، خطوط انتقال (نفت، گاز، آب و فاضلاب)، سازهها و شناورها، معدن و کشاورزى را به اتمام رسانیده و تعداد 288 پروژه دیگر را هم در دست اجرا دارد که بخشى از این فعالیتها در مناطق محروم انجام مىشود. شاید یکى از مهمترین پروژههاى قرارگاه خاتم الانبیا، پروژههاى نفتى عسلویه و پارس جنوبى بود.
در میانه دولت دهم شرکتهاى بزرگ نفتى همچون توتال فرانسه، شل و... بهبهانههاى واهى و با این دیدگاه که ایران بهتنهایى توانایى تکمیل این خطوط را ندارد، از ادامه فعالیت در پروژههاى نفتى ایران سر باز مىزدند، در چنین فضایى سپاه پاسداران انقلاب اسلامى که پیش از این در برخى پروژههاى بزرگ نفتى وارد شده بود، در اسفند 88، تفاهمنامهاى بهارزش تقریبى 850میلیون دلار با شرکت ملى پالایش و پخش فرآوردههاى نفتى براى ساخت سه رشته خط لوله انتقال بهطول یکهزار و 810 کیلومتر امضا کرد.
هرچند که قرارگاه سازندگى خاتم الانبیا حرف اول را در کشور در زمینه پروژههاى ملى مىزند اما این مجموعه تلاش دارد در پروژههایى ورود پیدا کند که بخش خصوصى ناتوان از اجراى آن باشند، بر همین اساس در اردیبهشت سال 90 سردار جعفرى فرمانده کل سپاه، از ممنوعیت ورود سپاه به پروژههاى زیر 100 میلیارد تومان خبر داد و گفت: البته اگر پروژهاى نیز بالاتر از 100 میلیارد تومان باشد ولى شرکتهاى خصوصى بتوانند آن را انجام دهند، سپاه وارد این پروژهها نخواهد شد مگر آنکه شرکت خصوصی بخواهد اجحافى کند که در این صورت سپاه براى ایجاد رقابت و تعدیل قیمت وارد خواهد شد. سردار جعفرى به این نکته نیز اشاره مىکند که « یکى از راهبردهاى ما که به تصویب رهبر معظم انقلاب نیز رسیده و اعمال مىشود، این است که ورود سپاه به پروژههاى مختلف، جایى را براى مردم و شرکتهاى خصوصى و کوچک، تنگ نکند».
* آمار نیروهاى قرارگاه سازندگى سپاه
مدیریت جهادى در سپاه پاسداران و على الخصوص در مجموعه سازندگى خاتم الانبیا از مهمترین شاخصههاى سپاه است. مدیریت جهادى در طول 8 سال دفاع مقدس و بازسازى کشور، مدیریت جهادى در عرصه تقویت توان دفاعى کشور با وجود تحریمهاى گسترده، مدیریت جهادى در مقابله با تحریمها با حضور فعال در عرصه عمرانى و زیربنایى کشور که نقش مهمى در توسعه کشور و مقابله با طراحىهاى دشمنان داشته، مدیریت جهادى در ترویج و گسترش فرهنگ ایثار و مقاومت میان اقشار جامعه و... ازجمله شاخصههاى مدیریت جهادى در سپاه است.
جلوگیرى از ایجاد فضاى اشتغال و تبدیل شدن قرارگاه خاتم به یک انحصار جدید در حوزه کار و صنعت یکى از شبهههاى مطرحشده پیرامون عملکرد سازندگى سپاه است که سردار عبداللهى به آن اشاره کرد: «در ایام دفاع مقدس سپاه نیروهاى مردمى را آموزش مىداد و مدیریت نیز بهعهده سپاه بود. امروز هم ما همان روال را دنبالکنیم».
وى از همکارى 5هزار شرکت پیمانکار بخش خصوصى با قرارگاه سازندگى خاتم الانبیا خبر داد و افزود: «قرارگاه سازندگى 135 هزار نفر نیرو دارد که از این بین تنها 2هزار و 560 نفر نیروى رسمى هستند و بقیه را نیروهاى مردمى تشکیل مىدهند».
«البته ما نیروهاى وظیفهاى را که در دانشگاهها مشغول به تحصیل هستند و نخبه محسوب مىشوند ــ یعنى ویژگىهاى مد نظر ما را دارند ــ شناسایى و جذب مىکنیم تا آنها بتوانند در میدان عمل نیز تجربه کسب کنند و بعد از پایان خدمت سربازى بر اساس تقاضاى خود مىتوانند تبدیل به کادرهاى قراردادى شوند».
بهگفته فرمانده قرارگاه سازندگى خاتمالانبیا(ص)، میان 135 هزار نفر نیروى مشغول به کار در این قرارگاه، بالغ بر 35 هزار نفر در سطح مهندس، فوقلیسانس و دکترى هستند و بقیه نیروها نیز بهلحاظ فنى، افراد ماهر و باتجربه محسوب مىشوند.
البته این 135 هزار نفر بهصورت مستقیم مشغول به کار هستند و چند برابر اینها ــ بیش از 500هزار نفر ــ در حوزههاى دیگر مثل پشتیبانى و تدارکات و غیره بهصورت غیرمستقیم فرصت شغلى ایجاد شده است».
تحقق همین مدیریت جهادى و عدم نیاز به شرکتهاى خارجى در شرایط تحریم باعث شد تا در ماه مه 2010 قرارگاه خاتمالانبیاء، شرکتهاى زیرمجموعه آن و فرمانده آن رستم قاسمى، تحت تحریم دولت ایالات متحده آمریکا قرار گرفتند. در 9 ژوئن همین سال نیز شوراى امنیت سازمان ملل با صدور قطعنامهاى این قرارگاه و چهار مؤسسه زیرمجموعه آن بهنامهاى مکین، رهاب، فاطر و مهندسین مشاور ایمنسازان را بههمراه 40 شرکت و مؤسسه ایرانى دیگر، در فهرست تحریمهاى خود قرار داد. بر اساس این قطعنامه دارایىهاى این شرکتها در بانکهاى خارجى باید مسدود شود و مسئولان آنها حق مسافرت بینالمللى ندارند.
* سپاه و طرحهاى ملى
برخى از طرحهاى کلانى را که سپاه در سطح کشور بهعهده گرفته و بعضاً جزء طرحهاى بىنظیر یا کمنظیر مىباشند، عبارتند از:
1. ساخت گلدستههاى مرقد مطهر حضرت امام خمینى(ره)
2. احداث سد گتوند خوزستان، بلندترین سد خاکى کشور: سد گتوند علیا در استان خوزستان و 30کیلومترى شمال غربى شهرستان شوشتر و 12کیلومترى شهر گتوند واقع گردیده و آخرین سدى است که بهروى رودخانه کارون احداث مىگردد. این سد با ارتفاع 180 متر و از نوع سنگریزهاى با هسته رسى مىباشد.
3. ساخت دکل و اسکله بعثت و اسکله شهید باهنر. اسکله بعثت از اسکلههاى پاییندست ورودى خلیج فارس در منطقه شهرک بعثت (شهر بعثت) شهرستان ماهشهر واقع است. همچنین اسکله شهید باهنر بندرعباس با 8/9 متر آبخور، قرار گرفتن در حومه شهر تجارى بندرعباس و همچنین داشتن ترمینال مسافرى بینالمللى و داخلى بهمساحت سههزار و 800 مترمربع در زمره اسکلههایى است که از موقعیت مناسب و مطلوبى جهت جذب تجار و مسافران برخوردار است.
4. ساخت دستگاه حفارى چال موازى
5. ساخت دستگاه سنگشکن مخروطى هیدروکن
6. احداث سد کرخه، یکى از بزرگترین سدهاى مخزنى خاورمیانه و قریب 35 سد و بند انحرافى
7. احداث 75 هزار هکتار شبکه آبیارى و زهکشى
8. اجراى 55 کیلومتر تونل با مقاطع مختلف
9. احداث 1400 کیلومتر راه اتوبان و راههاى اصلى و فرعى همچون اتوبان تهران ــ ساوه
10. اجراى بیش از 45 پروژه بنادر، اسکله و سایر سازههاى دریایى
11. اجراى 900 هزار مترمربع ابنیه ادارى و مسکونى و ساخت 15 پل بزرگ
12. طراحى و اجراى بیش از 2 هزار کیلومتر خطوط انتقال نفت، گاز و آب در خشکى و دریا تا قطر 3000 میلىمتر
13. طراحى و اجراى نخستین پروژه آبگیر پالایشگاههاى پارس جنوبى در کشور، فاز 15 و 16 عسلویه یکى از بزرگترین میادین گازى جهان است که در سالهاى اخیر رشد قابل ملاحظهاى یافته است.
14. طراحى و اجراى نخستین مجموعه فیلترهاى پروژه آبگیر در کشور
15. طراحى و اجراى سامانههاى کنترل مخازن نفت جزیره خارک براى اولینبار در کشور
16. طراحى و احداث بزرگترین مجتمع بندرى پتروشیمى کشور و جهان در منطقه پارس جنوبى
17. ساخت و تعمیر شناورها و دارا بودن مجتمع بزرگ یارد
18. طراحى و ساخت مخازن یکمیلیون بشکهاى نفت خام
19. ساخت اسکله شهید محلاتى و بندر پتروشیمى پارس ــ عسلویه
20. طراحى اسکله شناورهاى فلهبر بزرگ
21. طراحى و ساخت و تولید 14 نوع از عمدهترین ماشینآلات کشاورزى
22. طراحى و ساخت انواع شناور و قایق
23. بازسازى پل خرمشهر و اسکلت لافت
24. اجراى سدهاى مهم تبارک و چرى در اصفهان
25. اجراى پروژههاى گازرسانى، آبرسانى، مدرسهسازى، حمام و خانهسازى در مناطق محروم: همچون خط لوله گاز عسلویه به ایرانشهر
26. بازسازى مناطق جنگزده ازجمله خرمشهر و آبادان
27. پروژه خط هفتم متروى تهران: نقطه شروع آن از منطقه 2 شهردارى تهران واقع در میدان باغفیض آغاز و با طى مسیرهایى از میدان سرو، میدان صنعت، مرکز همایشهاى رازى، بزرگراه شیخ فضلالله، بزرگراه نواب، میدان محمدیه و خیابان 15 خرداد وارد محدوده شهردارى منطقه 14 شده و پس از طى مسیر اتوبان شهید محلاتى و خیابان شهید فهمیده با رسیدن به ورزشگاه تختى خاتمه مىیابد.
* سپاه و خودکفایى در فنآورىهاى علمى و دفاعى
سپاه با توجه به نیازهاى انقلاب در عرصههاى علمى و دفاعى و ارتقاء نظام در بازدارندگى دشمنان و حفظ استقلال کشور، در زمینههاى مختلف ازجمله ابداع و ساخت تسلیحات پیشرفته تا فنآورىهاى نوین علمى اقدامات مؤثر و چشمگیرى را انجام داده است. برخى از عرصههاى فنآورىهاى دفاعى و علمى عبارتند از:
1. ساخت ناوچه،
2. ساخت و تولید خودروهاى نظامى،
3. تولید موشکهایى با برد کوتاه و متوسط و دوربرد همانند موشک شهاب3،
4. طراحى و ساخت بالگرد شاهد،
5. تولید سکوهاى پرتاب موشک،
6. تولید هواپیماهاى بدون سرنشین،
7. ساخت 2296 قطعه صنعتى مهم،
8. ساخت سامانههاى رادارى،
9. تولید قطعه نرمافزارى TMB (قلب حساس موشک)،
10. طراحى سامانههاى نوین نبرد نامتقارن در پدافند هوایى،
11. طراحى و تولید موشکهاى فوقمدرن ضدموشک و رادارگریز،
12. ساخت و آزمایش سریعترین موشک زیرسطحى جهان (حوت)، حوت 100 کیلومتر در ساعت سرعت دارد که این میزان 25 کیلومتر از نمونه آمریکایى آن سریعتر است و هماکنون سریعترین موشک زیرسطحى دنیا مىباشد.
13. بهکارگیرى سامانههاى پدافند فوقپیشرفته (Tor.M1)
و دهها فناورى جدید که با همکارى وزارت دفاع، خودکفایى و استقلال کشور در ابعاد گوناگون نظامى و دفاعى براى جهانیان آشکار مىگردد.
اینقدرت بازدارندگى دفاعى سپاه، در برخى مقاطع همچون حضور متجاوزین انگلیسى در آبهاى سرزمینى ایران، باعث واکنش سریع دریادلان سپاهى و نمایش ابهت پوشالى قدرتهاى متجاوز خارجى مىگردد.
منبع:تسنیم
ارسال نظرات
غیرقابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۰
انتشار یافته: ۰
پر بیننده ها
آخرین اخبار