به گزارش خبرگزاری بسیج از شیراز به نقل از ایکنا، "دفاع مقدس یادآور ۸ سال دلاورمردی‌ها، پایداری‌ها و استقامت ملت ایران است". جمله‌ای كه بارها و بارها در طی این ۳۰ سالی كه از آن دوران می‌گذرد از زبان افراد مختلف و مسئولان شنیده‌ایم، نوشته‌ایم و خوانده‌ایم.
اما به راستی چه كسی جز كسانی كه با تمام وجود لحظه به لحظات جنگ را دیده و لمس كرده‌اند می‌توانند به عمق جملاتی كه درباره آن دوران گفته می‌شود، پی برند.
با مرور وقایع و اتفاقات دفاع مقدس و همچنین مستندات به جا مانده از آن از ابتدا تا انتها به خوبی می‌توان دریافت كه جنگ تحمیلی ایران یكی از منحصر به‌فردترین جنگ‌ها در طول تاریخ این كشور بوده است.
جنگی كه در آن به استناد مستندات موجود، كشورهای مختلف دنیا بر علیه ایرانی كه تازه انقلاب كرده بود و هنوز شاكله اصلی دولت و نظام آن شكل و قوام نگرفته بود، آغاز كردند به طوری كه از ۳۶ كشور تنها اسیر جنگی در آن دوران داشتیم.
با توجه به منحصر به فردی این جنگ، اهمیت تبیین و انتقال مفاهیم جنگ تحمیلی و دفاع مقدس به نسل جدیدی كه جنگ را ندیده و درك نكرده‌اند، یكی از نكاتی است كه همواره بر آن تأكید شده است و در این میان یكی از سئوالاتی كه ممكن است ذهن این نسل را به خود مشغول كند این است كه چرا به جنگ تحمیلی، دفاع مقدس گفته می‌شود.
برای پاسخ به این سئوال به سراغ سرهنگ پاسدار حمیدرضا گرامی، مدیركل بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس فارس و یكی از یادگاران دوران دفاع مقدس می‌رویم كه در ادامه مشروح گفت‌وگو را می‌خوانیم.
* چه چیزهایی به جنگ تحمیلی ایران، قداست بخشید و چرا به آن دفاع مقدس می‌گوییم؟
گرامی: ما معتقد هستیم كه جنگ به خودی خود باعث عقب‌ماندگی و به نوعی ویرانی است و باعث بروز هم خسارات مادی و هم خسارات در بعد سرمایه اجتماعی یعنی نیروی انسانی می‌شود لذا كشور ما جنگ طلب نبوده و نیست و هیچوقت به دنبال اینكه جنگی را آغاز كند و خسارتی را به مردم منطقه وارد كند، نبوده و نخواهد بود.
در ۳۱ شهریورماه سال ۵۹ با پشتیبانی استكبار و استعمار و تحریك صدام به كشور ما حمله شد و اینجا بود كه ما به فرمان امام راحل هم نیروهای مسلح و هم مردم در كنار هم با سازماندهی و آموزش و تكلیف نسبت به مقدوراتی كه وجود داشت، از مهین اسلامی خود دفاع كردیم.
اینكه جنگ ما را متمایز كرده و عنوان مقدس می‌گیرد به دلیل دفاع ماست، آن هم دفاع در مقابل كسانی كه هدف اصلیشان بحث براندازی جمهوری اسلامی ایران بود. یعنی به نوعی اگر در یك مقطع از زمان یزید و هم پیمانانش در جهت نابودی كامل اسلام گام برداشتند و با قیام امام حسین(ع) و شهادت آن امام همام و یارانش اسلام احیا شد، در این مقطع از زمان هم صدام و حامیان آمده بودند كه دین را در قالب جمهوری اسلامی ایران از بین ببرند لذا ملت بزرگ ایران به رهبری امام(ره) از این نظام و انقلاب دفاع كردند و دشمنانی كه آمده بودند به زعم خود تا بمانند از خاك بیرون كردند و درخاكشان تعقیب شدند و نهایتاً به گفته امام(ره) ما در جنگ هم حقانیت و هم مظلومیت خود را اثبات كرده و هم انقلاب را به دنیا صادر كردیم.
از طرفی دیگر با توجه به اینكه در ۴۰ سالگی انقلاب اسلامی قرار داریم، معتقد هستیم كه یكی از بهترین دوران‌های این انقلاب، همان دوران دفاع مقدس است زیرا انسجام، وحدت، همدلی و خودباوری ملت ایران باعث شد تا در این جنگ پیروز شویم و این همه موفقیت به دست آوریم لذا دوران دفاع مقدس می‌تواند به عنوان یك الگوی موفق هم در بحث مسائل فرهنگی، هم اجتماعی و هم مسائل سیاسی، دفاعی، امنیتی و اقتصادی مطرح باشد كه مسئولان نظام نیز می‌توانند از این الگو در جهت پیشرفت كشور استفاده كنند.
* بعضاً در برخی از سخنان و خاطرات یادگاران دوران دفاع مقدس شنیده می‌شود كه برخی از مباحثی كه در فیلم‌های دفاع مقدس و سایر دستاوردهای هنری و فرهنگی آن دوران مطرح می‌شود، تحریف صورت گرفته است لذا ما چگونه می‌توانیم از انحرافات جلوگیری كنیم؟
گرامی: واقعیت‌ها و اتفاقات جنگ كه در آن مقطع توسط اصحاب رسانه و خبرنگاران و عكاسان و فیلمبرداران مستند شده است، به دلیل وسعت جنگ محدود است، به خصوص شب‌های عملیات و دفع پاتك‌های دشمن كه امكان حضور به موقع اصحاب رسانه و خبرنگاران فراهم نبوده است.
مسلماً در آن دوران برای مستندنگاری وقایع دفاع مقدس با توجه به خطرات احتمالی، محدودیت‌هایی وجود داشت، اما آنچه كه هست در یك طرف قرار دارد و از طرف دیگر ما باید از ظرفیت پیشكسوتان اعم از رزمندگان، آزادگان،جانبازان و خانواده‌های شهدا استفاده كنیم تا بتوانیم حقایق جنگ را در قالب تاریخ دفاع مقدس ثبت كنیم.
ما باید در گام نخست یك اطلس یگانی داشته باشیم و به دنبال آن فرمانده گردانها و مسئول واحدها با آن تعداد نیرویی كه اكنون می‌توانیم به آن‌ها دسترسی داشته باشیم، جلسات و محافلی را تشكیل دهیم.
هر چند كه ۳۰ سال از پایان جنگ می‌گذرد و بحث فراموشی آن دوران كه مقام معظم رهبری فرمودند من نگرانم دفاع مقدس به فراموشی سپرده یا تحریف شود، پیش می‌آید، بالاخره رزمندگان ما بعد از پایان جنگ كه ۳۰ سال از آن می‌گذرد تشكیل خانواده داده‌اند و درگیر مسائل و روزمرگی‌های زندگی خود هستند و این مسائل به نوعی باعث فراموشی آن‌ها می‌شود البته هنوز هم پیشكسوتانی هستند كه خاطرات و وقایع جنگ را به خوبی به یاد دارند و ما می‌توانیم از آن‌ها استفاده كنیم تا تحریف صورت نگیرد.
با توجه به این مسائل، اداره‌كل بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس فارس، اقدام به برپایی مجمع پیشكسوتان جنگ كرده است و تاكنون ۳۷۰ عنوان پژوهشی شامل مشخصات گردانها، واحدهای رزم و پشتیبانی از نیروهای سپاه، ارتش، بسیج، جهاد و نیروی انتظامی را استخراج كردیم كه این اطلاعات می‌تواند هم در اختیار دانشجویان برای پایان‌نامه‌های دانشجویی و هم هنرمندان برای ساخت فیلم، تئاتر، سرودن شعر و تألیف كتاب قرار گیرد.
ما باید بتوانیم این گنجینه را تكمیل كنیم و با توجه به آمار ایثارگران استان فارس كه بیش از ۲۵۰ هزار نفر هستند، نیاز به عزم و اراده جدی و همه جانبه برای این كار داریم كه البته بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس فارس این كار را آغاز كرده است اما به دلیل اینكه وسعت كار زیاد است نیازمند پشتیبانی همه جانبه دستگاه‌های مختلف هستیم.
* به نظر شما آیا تئاترها و فیلم‌های دفاع مقدسی كه بعد از جنگ ساخته شده است، توانسته است مفاهیم و ارزش‌های آن دوران را به نسل جدید انتقال دهد؟
گرامی: به نظر من این انتقال نسبی بوده است و طبیعی هم هست؛ كسانی كه سناریونویسی كرده‌اند مسلماً باید از ظرفیت پیشكسوتان و تجارب آن‌ها استفاده كنند البته در برخی از جاها محدودیت‌هایی وجود دارد به همین دلیل انتقال نسبی صورت گرفته و كامل نیست.
با تمام این تفاسیر ما در مجموعه مركز اسناد بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس فارس می‌توانیم به كسانی كه علاقه‌مند هستند در این عرصه فعالیت كنند، كمك كنیم و اطلاعات لازم را در اختیار آنان قرار دهیم.
* با توجه به اهمیت و جایگاه موزه‌های دفاع مقدس برای انتقال ارزش‌ها و مفاهیم آن دوران، آخرین وضعیت تكمیل مركز فرهنگی دفاع مقدس فارس چیست و آیا فاز دوم این مركز تا دهه فجر امسال به پایان خواهد رسید؟
گرامی: سوژه‌های مركز دفاع مقدس فارس سناریونویسی شده‌اند و آماده انعقاد قرارداد با گروه‌های مختلف هنری هستند تا بتوانیم ساخت و نصب آن‌ها را آغاز كنیم اما به دلیل مسائل مالی حركت آن‌ها كند است.
همچنین ما امیدواریم كه اتمام فاز دوم مركز فرهنگی دفاع مقدس فارس در دهه فجر امسال با توجه به وعده‌های پیشینی كه داده‌ایم، محقق شود كه البته این كار سخت است.
ما در این راه نیازمند همكاری استانداری، سازمان برنامه و بودجه، شهرداری، شورای شهر و دستگاه‌های متولی هستیم تا بتوانیم فاز دوم را تا دهه فجر امسال به اتمام برسانیم.
