قُم و انبوه جاذبه های گردشگری/ سفر به قم، هم فال است و هم تماشا

به گزارش خبرنگار خبرگزاری بسیج از قم، قم از کلانشهرهای ایران است که مجاورتش با پایتخت کشور یعنی تهران و همچنین ویژه بودن موقعیت استراتژیک آن به عنوان محور مواصلاتی شمال و جنوب و البته غرب و شرق کشور سبب شده تا در طول سال، پذیرای حجم انبوهی از مسافران، زائران و گردشگران باشد. البته جالب این است که این مواصلاتی بودن قم محدود به زمان حاضر نیست؛ بلکه در گذشته نیز قم به دلیل قرار گرفتن در مسیر راه ابریشم دارای اهمیت ارتباطی بوده است و اما قم را با لقب های فراوانی می شناسند که «عشّ آل محمد»، «حرم اهل بیت» و «شهر کریمه اهل بیت (س)» در کنار عناوینی که رهبر معظم انقلاب بر این شهر نهادند (مانند مرکز انقلاب، مادر انقلاب و شهر علم و جهاد و بصیرت) از آن جمله است.

در عین حال باید توجه داشت که همه هویت شهر قم به وجود مزار منور حضرت فاطمه معصومه (س) است. این شهر پس از مشهد دومین شهر زیارتی ایران است. از این رو قم را باید یکی از قطب ‌های مهم گردشگری مذهبی در ایران دانست که می تواند ارزش افزوده ویژه ای برای گردشگری زیارتی ایجاد کند.

اکنون و در آستانه آغاز سال جدید و با توجه به انبوه مسافرانی که برای زیارت یا سیاحت به این شهر مسافرت می کنند و همچنین دیگر مسافرانی که برای رسیدن به شهرهای مقصد خود از قم عبور می کنند؛ نگاهی به مهم ترین ویژگی های گردشگری قم می اندازیم.

حدود یک سال پس از آن که مأمون عباسی در زمان خلافت خود، امام رضا (ع) را به اجبار از مدیه به مرو خواند؛ فاطمه معصومه (س) به همراه تنی چند از برادران و خواهران و همچنین در مشایعت برخی از یاران مورد اعتماد امام موسی کاظم (ع) راه مرو را در پیش گرفتند. این حرکت اگرچه در ظاهر یک سفر بود؛ اما در باطن، نشان از یک هوشمندی ویژه از سوی خاندان ولایت (ع) برای برقراری ارتباط با شیعیان در طول مسیر و همچنین یک مبارزه غیر آشکار با حکومت عباسیان بود.

اینچنین بود که حضرت فاطمه معصومه (س) با این اقدام، پیام مظلومیت و غربت برادر گرامی شان را به مردم مؤمن رساندند و مخالفت خود و اهل بیت (ع) را با حکومت حیله گر بنى عباس اظهار کردند. آن گونه که در تاریخ آمده است؛ مأمون عباسی از طریق والیان خود در ایران، این کاروان را زیر نظر داشت و با حیله سعی در به قتل رساندن افراد کاروان یا حتی مسموم کردن آن ها داشت. بر این اساس حضرتش در ساوه مسموم شدند و به قم آمدند و در این شهر رحلت کردند و دفن شدند.

و این گونه بود که قم از آن روز به بعد، مأوای شیعیان راستین شد و کم کم علما و بزرگان دینی بر گِرد این حریم جمع شدند که این مرکزیت پس از تأسیس حوزه علمیه مقدسه قم به اوج رسید و برکات متعددی به دنبال داشت.

اکنون هر که به قم می آید یا از آن گذر می کند؛ مشتاق زیارت این بارگاه منور است که این زیارت می تواند با بازدید از مراقد متعدد امامزادگان و همچنین موزه آستانه مقدسه نیز همراه شود تا معنویت زیارت با جلوه ای از تاریخ همراه شود.

مسجد مقدس جمکران

مسجد مقدس جمکران مسجدی بسیار معروف در نزدیکی قم است که توسط فرد مومنی به نام حسن بن مثله جمکرانی به فرمان حضرت بقیت الله الاعظم (عج) تاسیس گردیده و چندین بار مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است. این مسجد هم اکنون یکی از مهم ترین جاذبه های مذهبی استان قم و کشور محسوب می شود.

منزل حضرت امام خمینی (ره)

شُهرت حضرت امام به عنوان بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران و همچنین سادگی این بنا سبب شده است تا مسافران قم، بازدید از این بنا را در سرلوحه برنامه های خود قرار دهند.

بازار قم

بازار سنتی قم که همواره بوی عطر از آن به مشام می‌رسد سال‌هاست میزبان مسافرانی است که در بازدید از آن، ضمن رؤیت عظمت و شکوه معماری این بازار، از آن سوغات می خرند و از قم به یادگار می برند.

به بیان دیگر تیمچه بزرگ قم (بازار) یکی از بناهای تاریخی و زیبای قم به شمار می ‌آید که در مرکز شهر و در نزدیکی حرم مطهر حضرت معصومه (س) واقع شده و معماری آن به دوره قاجاریه و همت استاد حسن قمی (هنرمند و معمار مشهور آن دوره) صورت گرفته است.

کوه خضر نبی یکی از دیدنی های استان قم است که از فراز آن، تمام شهر قم دیده می‌شود. بر قله این کوه در سه هزار سال پیش غاری بوده که امروز به مسجد کوچکی تبدیل شده‌ است و گفته می‌ شود که در زمان قدیم این مسجد محل زیارت حضرت خضر نبی (ع) بوده‌ و پس از آن نیز به محل نیایش عارفان تبدیل شده است. همچنین در سال های اخیر در دامنه این کوه نیز چندین شهید گمنام به خاک سپرده شده که فضای روحانی تری به این مکان مقدس داده ‌است.

گنبد سبز قم

مجموعه باغ گنبد سبز از سه مقبره تاریخی تشکیل شده و یکی از معروف ‌ترین اماکن تاریخی قم است که در جوار گلزار شهدای شهر واقع شده است. برخی از معماران، تکنیک‌ های گچ ‌بری‌ این بناها را تا حدی تحت تاثیر گنبد مشهور سلطانیه در زنجان می‌دانند. همچنین معماری خاص و چندوجهی این بناها باعث شهرت مجموعه گنبد سبز شده است.

گفته می شود مقبره های گنبد سبز قم در قرن هشتم هجری قمری به عنوان آرامگاه و محل دفن خاندان صفی از حاکمان شهر قم احداث شده است.

گنبد نمک

گنبد نمک در جعفریه قم و در ۲۰ کیلومتری شمال غربی شهر قرار دارد. این بخش یکی از جاذبه های ژئوتوریسمی در ایران شمرده می شود که حاصل چین خوردگی های زمین شناختی و از فشار دائمی به لایه های نمک تشکیل شده اند.

این گنبد نمکی با دارا بودن دریاچه نمک کوچک در دل خود به عنوان پدیده ای طبیعی و منحصر به فرد، یکی از جاذبه های طبیعی استان قم است.

دریاچه حوض سلطان

این دریاچه یا تالاب در حاشیه بزرگراه قم – تهران (40 کیلومتری قم) و شمال استان قم قرار دارد. این دریاچه به دریاچه ساوه قم و دریاچه شاهی هم معروف است.

حوض سلطان یکی از پنج تالاب قم است که گاهی سفیدی ‌اش چشم را می‌ زند. اگر فصل بارندگی باشد، روی دریاچه٬ آب بسیار کمی وجود دارد که پرندگان مهاجر از آن سیراب می ‌شوند. سالانه مقدار زیادی نمک از دریاچه حوض سلطان استخراج می‌شود.

گفته می شود طلوع و غروب خورشید از زیباترین صحنه‌ ها در این تالاب است.

محوطه باستانی تپه قلی درویش

این تپه به عنوان نماد تمدن هفت هزار ساله قم در حاشیه جنوبی شهر قرار دارد. وسعت محوطه آن بیش از ۱۰۰ هکتار است و قدمت آن به بیش از ۳۵۰۰ سال قبل از میلاد بر می گردد.

گفته می شود اگر یادگارهای مربوط به دوران مادها، هخامنشیان، پارت ها، ساسانیان و دوران اسلامی در این مکان تاریخی دست نخورده می ماند؛ این تپه ی باستانی می توانست برخی از اسرار تمدن پیش از هخامنشی را در بخش میانی (مرکزی) فلات ایران آشکار کند و اطلاعات گسترده ای از تاریخ این مکان بدهد.

روستای فردو

این روستا که شُهرتی جهانی دارد در 50 کیلومتری جنوب شهر قم قرار دارد و از جنوب غربی به کوه چال، از جنوب شرقی به کوه عبدالوهاب و از شرق به کوه سلطان سعید شاه محدود می‌ شود.

نام روستای فردو برگرفته از کلمه فردوس به معنای بهشت است.

به دلیل نامگذاری یکی از مراکز هسته ای کشور به همین نام، این روستا شهرت جهانی گرفته است.

در فاصله یک کیلومتری روستای فردو چشمه‌ های آب از زمین می جوشند و جریان چشمه‌ ها، مزارع و باغات از جاذبه‌ های بسیار زیبایی اطراف روستا هستند. در فاصله ۱۰ کیلومتری روستا رودخانه پرآبی جریان دارد که نزدیک آن زیستگاه پرندگان و جانوران گوناگونی است.

پارک آبی آب و تاب

پارک آبی آب و تاب یکی از مکان های دیدنی و تفریحی قم است که بیش از چند سال از تأسیس آن نمی گذرد. سالن پارک آبی حلزونی، دریاچه مصنوعی،‌ سرسره سقوط آزاد،‌ سرسره برای بزرگسالان و سرسره برای کودکان و همچنین استخر موج از امکانات این پارک آبی هستند. این پارک در مجاورت بوستان غدیر و در بلوار غدیر قم قرار دارد.

البته باید به این نکته هم توجه داشت که بحث توسعه گردشگری قم یکی از مباحثی است که مورد توجه مسئولان شهری قرار دارد و آنان می کوشند تا در سال های آینده و با برنامه ریزی های جدید، بیشتر به این مهم توجه کنند.

در این باره عبدالله جلالی، رئیس شورای اسلامی شهر قم با بیان اینکه فاز اول باغ پرندگان قم تا تابستان سال آینده به بهره برداری خواهد رسید؛ بوستان غدیر را نیز یکی از قطب های گردشگری آینده در قم دانست و گفت: این بوستان ظرفیت جدی در حوزه گردشگری و فضای تفریحی برای شهر قم است که اقداماتی شامل روشنایی، محوطه سازی و مناسب سازی انجام شده و شهربازی آن نیز به سرعت در حال احداث است که با توجه به سرمایه گذاری بخش خصوصی تا قبل از سال ۹۸ به بهره برداری خواهد رسید.

و اما تردیدی نیست که آن چه برشمرده شد؛ تنها گوشه ای از جاذبه های گردشگری قم محسوب می شود و می تواند مقدمه ای برای بازدیدهای بعدی زائران، مسافران و گردشگران از قم باشد.