شیطان برای آزمندکردن انسان او را از فقر شدید می‌ترساند
به گزارش خبرگزاری بسیج، مصطفی دلشاد تهرانی در یادداشت کوتاهی به موضوع وسوسه‌های شیطان در ترساندن از فقر شدید و کشاندن مردمان به آزمندی پرداخته است که در ادامه می‌خوانید؛
ازجمله امور مهم در اخلاق و تربیت، شناخت موانع و مقتضیات اقتصادی و برنامه ریزیدرست برای ساماندهی و اصلاح آن است. فقر شدید از یک سو و غنای تکاثری از دیگر سو مانع رشد و تعالی آدمی و غنای کفافی مقتضی مناسبی در رشد و تعالی انسان است، چنان که در آموزه‌های امام علی (ع) به وفور بدین امر توجّه داده شده است. به عنوان نمونه، آن حضرت – بنابر حکمت ۳۱۹ نهج البلاغه - در سفارشی والا به فرزند خود محمد بن حنفیّه دربارۀ تنگدستی و پیامدهای مصیبت بار آن فرموده است: «یا بُنَیَّ! اِنِّی أَخافُ عَلَیکَ الفَقرَ؛فَاستَعِذ بِاللهِ مِنهُ، فَإِنَّ الفَقرَ مَنقَصَةٌ لِلدِینِ، مَدهَشةٌ للعَقلِ، داعیَةٌ لِلمَقتِ: پسرم! همانا از تنگدستی بر تو بیمناکم؛ پس از آن به خدا پناه ببر که تنگدستی دین را دچار کاستی سازد و خِرَد را سرگردان کند و دشمنی پدید آرد.
امام علی (ع) دربارۀ خطر غنای تکاثری در هشداری جدّی – بنا بر حکمت ۱۰۸ نهج البلاغه – فرموده است: «وَ إن أَفادَ مالًا أَطغاهُ الغِنَی: و اگر انسان در انبوه داری فروافتد، توانگری وی را به سرکشی وادارد.»
همچنین دربارۀ نقش غنای کفافی در سلامت آدمی و رشد و تعالی او – بنابر حکمت ۳۷۱نهج البلاغه – فرموده است: «مَنِ اقتَصَرَ عَلَی بُلغَةِ الکَفافِ، فَقَدِ انتَظَمَ الرَّاحَةَ وَ تَبَوَّأَ خَفضَالدَّعَةِ: هر که به اندازۀ کفاف بسنده نماید، آسایش و راحتی خود را فراهم سازد و گشایش و آرامش را به دست آورد.
در این عرصه آزمندی و حرص منفی پیوسته آدمیان را به گذشتن از مرزهای انسانیت و اخلاق کشانده و قناعت به کفاف را مدفون ساخته و انسان‌ها را از راحتی روح و روان و روابط اجتماعی شایستۀ انسان و مناسبات اقتصادی بسامان محروم نموده است. شیطان در این عرصه با ایجاد توهّم ترس از فقر شدید، مردمان را در دام آزمندی و حرص منفی می‌کشاند تا به جا نیاورند آنچه را باید به جا آورند و انجام دهند آنچه را نباید انجام دهند.
قرآن کریم در آیۀ ۲۶۸ سورۀ بقره در آموزه‌ای شگفت انسان‌ها را از این واقعیت آگاه ساخته تا نسبت به این امر مراقبت نمایند و به دام نیفتند و زندگی این جهانی و آن جهانی خود و دیگران را به نکبت نکشانند: «الشَّیطانُ یَعِدُکُمُ الفَقرَ وَ یَأمُرُکُم بِالفَحشاءِ وَ اللهُ یَعِدُکُم مَغفِرَةًمِنهُ وَ فَضلًا وَ اللهُ واسِعٌ عَلِیمٌ: شیطان شما را از تنگدستی و بینوایی می‌ترساند و به زشت کاری فرمان می‌دهد، و خدا شما را به آمرزش خویش و فزونی نوید می‌دهد و خداوند فراخی بخش و بسیار داناست.»
ملّای روم در این باره گوید: از قرآن کریم بشنو که شیطان برای آشفته کردن و به آزمندی کشاندن انسان، وی را از فقر شدید و طاقت فرسا می‌ترساند.
این یکی از راهکارهای شیطان برای از راه به در بردن آدمیانِ گرونده به دنیاست و بدین روش مَرکبِ صبر و بردباری را ذبح می‌کند و از میان بر می‌دارد و کاری می‌کند که مردمان به خاطر ترسِ از کمبودداری و ناداری در دامِ شتاب ورزی برای نادرست کسب کردن و از راه‌های خلاف گردآوردن و حرام خوردن بیفتند و هر که بتواند یغماگری نماید و در جامعه چیزی به نام انسانیت و مروّت، بردباری و شکیبایی، معاداندیشی و اجر اخروی باقی نماند. این گونه است که کافران یعنی دنیازدگانِ آزمند و حریص با همۀ وجود به بلعیدن دنیا مشغول شوند؛ گویا با هفت شکم می‌خورند و در نتیجه دین و قلبشان لاغر و نحیف می‌گردد و شکمشان بزرگ و برآمده می‌شود و بدین ترتیب شیطان به پیروزی کامل می‌رسد.
زان که شیطانش بترسانَد ز فقر
بارگیرِ صبر را بکشد به عقر
از نُبی بشنو که شیطان در وعید
می‌کند تهدیدت از فقرِ شدید
تا خوری زشت و بَری زشت از شتاب
نی مروّت، نی تأنّی، نی ثواب
لاجَرَم کافر خورَد در هفت بطن
دین و دل باریک و لاغر، زفت بطن
