بی قراری"
درحالی که گمان میکنی همه چیز وفق مراد است،شاخه های علم تا ثریا قد کشیده و دانش غیر ممکن ها را ممکن ساخته است،ناگهان همه چیز فرو می ریزد و انگار دکمه های زندگی دیگر کار نمی کند.
پر شور ترین مکانها از جمعیت آری می شود و در دنیای به این بزرگی حتی قویترین ها نیز خود را در اتاقی محبوس می کنند تا خبر تلویزیون همچون دستگاه بیمار یا مرگ شمار آمارهایش را به خورد همه دهد.
در این گیر وداربرخی دانه درشتها نمیدانند بیم جانشان را داشته باشند یا غصه مالشان را بخورند در چنین حالی اماغصه نان به قصه پر کابوس ضعیف ترها بدل شد .امروز حکایت کارگران بیکار ودستفروشان وخیلی های دیگه که مجبورند بخاطر احترام به در خانه بمانیم ،خانه نشین شده اند بعید است که به گوش کسی نرسیده باشد.
اگرچه دولت تمام عزمش را جزم کرد،تا جلوی شیوع کرونا ویروس را بگیرد یا حد اقل از دامنه آسیب های آن بکاهد،اماخدمات قطره چکانی بود توجه به یک طرف با مغفول ماندن طرف دیگر همراه بود .آمارها رد و بدل میشد اما دریغ از دستکش ،ماسک و هرنوع مواد ضد عفونی کننده که در هیچ دارو خانه ای یافت نمی شد از همه بدتر اینکه اگرهم این اقلام یافت می شدخیلی ها توان خرید نان را بر آن ترجیح می دادند .
این همان قشری بودند که به سبب تعطیلی بسیاری از مشاغل خانه نشین بودند و همین در خانه ماندن آنها را در فراموشی قرار میداد.آن چنان محشری شد که همسایه از همسایه بی خبر و فرزند از مادر گریزان شد. فضای مجازی هم نتوانست از این بی کسی ها و بی پولی ها خبری دهد.
با این شرایط بیم وبی امیدی ودرحالی که همه در خانه قرار گرفتند ،بی قراری دگرعضوها را فرا گرفت ظهوری بازخوانی یک دنیا معنا «بایستی صحنه‌ها و جلوه‌هایی از جامعه‌ی مهدوی را خودمان به وجود بیاوریم، جامعه‌ی مهدوی، جامعه‌ی قسط و عدل است و جامعه‌ی عزّت است، جامعه‌ی علم است، جامعه‌ی مواسات و برادری است؛ اینها را بایستی ما در زندگی خودمان تحقّق ببخشیم.»
این فرازی از بیانات رهبرمعظم انقلاب به مناسبت سالروز ولادت حضرت امام زمان (عج)بود که به ظهور یا بازخوانی مفهومی وسیع و یک راهکاراجتماعی برای رفع یا کاهش مشکلات اجتماعی مسلمین انجامید.
این سخنان مبتنی بر تأکیدی ویژه براصل «مواسات» بود؛ که طی آن از مردم خواستند ماه مبارک رمضان را به فرصتی برای «رزمایش گسترده‌ی مواسات و همدلی و کمک مومنانه به نیازمندان» بدل کنند.
معناشناسی مواسات
به مواسات رفتن ؛ یاری و غمخواری کردن با کسی در مال و جان معنی شده است ویا در کتاب کلیله و دمنه که دراصل به زبان سانسکریت ادرهند نگاشته شد و به همت برزویه طبیب به ایران آورده و به وسیله ابن مقفه ترجمه شد.آورده شده است: هرکجا که عقیدها به مودت آراسته گشت اگر در مال و جان با یکدیگر مواسات رود... هنوز از وجوب آن قاصر باشد.
در فرهنگ ایرانی و اسلامی نیز مواسات، ناظر ولازمه سبک زندگی اسلامی محسوب میشودو از مهم‌ترین وظایف اخلاقی و عاطفی انسان برای همراهی کردن و کمک کردن به مؤمن در هر زمینه ای است.
در کتاب لسان العرب نوشته ابن منظور الأنصاري، به لحاظ لغوی و در زبان عربی، «مؤاسات» به آن معنی است که آدمی، بخشی از مال خویش را در اختیار نیازمندی قرار دهد و او را در استفاده از مال خود، مساوی با خود و شریک قرار دهد .
مساوات در مقام عمل
مواسات در سیره اهل بیت (ع) این چنین تجلی می یابد که همیاری به دیگران، در جامعه اسلامی به سه شکل قابل تحقق است، کمک کردن به نیازمندان از اضافه بر نیاز خود؛ که در فرهنگ اسلامی به«انفاق»، «اهدا»، «صدقه» و «سخا» نامبردار است؛از طرفی نوعی از کمک کردن هست که ناظر به وضعی است که وُسع ما کفاف نیازهای‌مان را می‌دهد؛ وقتی از حدّ کفاف و از آنچه به اندازه‌ی نیازمان به افراد نیازمند کمک می‌کنیم، در حقیقت با آنها در مشکلاتشان شریک شده‌ایم؛ به این بخشش و همدلی و غمخواری «مواسات» گفته می‌شود؛ مفهوم سوم. واگذار کردن همه‌ی آنچه خودمان به آن نیازمندیم و بدان محتاجیم؛ این بالاترین مرتبه‌ی کمک کردن به دیگران و از بالاترین ارزش‌هاى اخلاقى است که در فرهنگ ایرانی و اسلامی بیشترمصداق دارد و به آن «ایثار» می‌گویند .این تفکردرفرهنگ دینی و به تبع آن دربافت سیاسی و اجتماعی و از همه مهمتر در روحیات مردم ایران وجود دارد.
دفاع مقدس با همه خاطرات پشت جبهه اش نمونه ای بارز وماندگار ازهمدلی،مواسات وایثار است.درمواقع بحرانی از جمله سیل ،زمین لرزه ودیگر حوادثی که ازفهر طبیعت ناشی می شود.
امادر حالی که همه چیز آرام به نظر می رسیدشیوع بیماری کرونا و انتشارسریع ویروس آن که در اندک زمانی از وهان چین آغاز وبا گذارازقلب آسیا ،اروپاوآمریکا را نیزدرنوردید.
در ابتدای انتشار این ویروس خیلی هااز جمله آمریکا وبرخی کشورهای اروپایی گمان می کردند که کروناویروس قطعا ایرانیان را زمین گیر خواهدنمود فرصت هرتدبیری راازدست آنان خارج خواهد نمود.این تفکر درذهن برخی در داخل کشور نیز شکل گرفت و گروهی حتی اذعان میکردند که بیاد کرونا را به حال خود رها ساخت تا دوره اپیدمی سپری شود ،دریغ از اینکه چه خطر بزرگی پشت این نگاه یک ملت،یک تمدن و یک نسل را تهدید می کرد.
اما با شروع کار و در سایه همدلی و مهربانی ورق برگشت کادر بیمارستانی جهادگران خط مقدم شدند، تولید گران از شرکتهای بزرگ گرفته تا اتاقکهای کوچک هر خانه ای را به سنگر بدل کردند وبسیجیان و گروههای خود جوش مردمی نیز با رزم شبانه به معدوم سازی این ویروس منحوس روی آوردند.
حدود 2 ماه مقاومت سرانجام نتیجه داد به طوری که وزیربهداشت و درمان در اظهاراتی گفت : گویا معجزه ای رخ داده است ،و این معجزه ایمان همدلی بود که حالا دیگر کشورها از جمله اروپا را متوجه ایران نمود تا از تجارب آن در مهار ویروس کرونا و حتی تجهیزات تولید شده ایرانی غافل نشوند.
خانه نشینی کرونایی و بیکار شدن شاید میلیونها سرپرست ونان آور موضوع دیگری بود که از خود این ویروس پردغدغه تر شد.
در چنین حال و روزی ،ماه رمضان فرارسید دراین ماه مبارک دلها تلطیف می یابد و قلبها آکنده از عشق به خدامی شود اندکی قبل ازفرارسیدن ایام رمضانی رهبر معظم انقلاب اسلامی که به میمنت میلاد منجی عالم بشریت حضرت مهدی (ع) با مردم سخن می گفتند ،با گریزبه موضوع معیشت اقشاری که کسب وکار آنها به علت شیوع ویروس کرونا آسیب دیده بود از یک دستور العمل دینی ساده ولی عمیق و کارآمد صحبت کردند.
ایشان درقالب جملاتی کوتاه وبی تکلف فرمودند: مواسات ، همدلی وکمکهای مومنانه یک سیره دینی است به ویژه در ایام ماه مبارک میتواند بسیاری از آلام و نگرانیهای قشر آسیب دیده وکمتر برخوردار را تسکین دهد.
این فراز هم فرمان حاکمیتی بود و هم خواسته یک رهبر دینی ساده زیست از مومنان به همین خاطر در کنار خیرین و گروههای خود جوش مردمی نهادهای حاکمیتی از جمله سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و دیگر ارگانها نیز به طور عملیاتی وارد میدان شدند و با بر گزاری رزمایش منسجم برنامه ریزی شده و هماهنگ خیران را در تهیه ،بسته بندی و توزیع میلیونها بسته حاوی اقلام معیشتی یاری کردند .
به هر حال باقی مانده این روزهای کرونایی نیز بگذرد و آنچه می ماند و ثبت می شود در تاریخ مواسات ،همدلی و کمکهای مهربانانه مردم ایران در حق یکدیگر است .
بنی آدم اعضای یکدیگرند که در آفرینش ز یک گوهرند چو عضوی به درد آورد روزگار دگر عضوها را نماند قرار.
نگارنده: لیلا بیگدلی
1010/گ30/ب
