به گزارش خبرگزاری بسیج از اردبیل آیت‌الله سید حسن عاملی در مصاحبه با روزنامه روسی lenta و در پاسخ به سؤالات خبرنگار این روزنامه اظهار داشت: با غض نظر از این که رئیس جمهور ترکیه چه مقصدی از این اقدام دارد ولی نفس اجازه اقامه نماز در مکانی که سابقا کلیسا بوده بسیار خوب است و مراکز عبادی تمام ادیان باید به روی همدیگر باز شود و این سیره رسول خداست که به نصارای نجران اجازه داد آنها قبل از مباهله در مسجد نبوی مراسم عبودی خود را برگزار کنند با اینکه آنها قائل به تثلیث بودند و در مباهله نیز ثقل مناظره روی تثلیث بود.
امام جمعه اردبیل تصریح کرد: از این رو اقدام فوق ذاتا قدم خوبی برای صلح جهانی و نزدیکی ادیان است و عصر تقابل ادیان بعد از هزاران هزار کشته و مصائب غیرقابل احصاء به پایان رسیده و حال در جهان معاصر ما باید یاد بگیریم که یکدیگر را به خوبی تحمل کنیم.
عاملی تصریح کرد: خداوند در مناظره با اهل کتاب اجازه اهانت به آنها را نمی‌دهد و می‌فرماید « وَجادِلهُم بِالَّتی هِیَ أَحسَنُ »(سوره نحل آیه 125) یعنی با آنها با نیکویی و با ادب مجادله کن و رسول خدا فرمود هر کسی ظلم به اهل ذمه یعنی اهل کتابی که در ذمه حکومت اسلامی زندگی می‌کنند بنماید «انا خصیمهم یوم القیامۀ» یعنی من خود روز قیامت با آن مسلمان خصومت خواهم کرد.
وی ادامه داد: رسول خدا وقتی وارد مدینه شدند اولین منشور زندگی مسالمت آمیز را با یهودیها نوشتند و آن را امضا کردند در این منشور که یک منشور تاریخی و اولین منشور زندگی مسالمت آمیز بین ادیان در تاریخ بشر است حضرت آورده است مسلمان ها با یهودیها یک امت را تشکیل می‌دهند. هر کس این منشور را ملاحظه کند و از اساس آن اطلاع نداشته باشد خیال می‌کند که آن را یهودیها تنظیم کرده‌اند!
عاملی افزود: طبق فرمایش رسول خدا اگر ما با آنها یک امت را تشکیل می‌دهیم پس چرا مراکز عبودی را به روی افراد امت خود باز نمی‌کنیم؟! همه ما مسئولیم که زمینه نزاع و درگیری بین اتباع و ادیان را از بین ببریم و نگذاریم دین به وسیله‌ای برای خونریزی، تدابر، تنافر، نفرت و کینه تبدیل گردد و بین انسانها مرزهای متعارض درست کند.
وی تصریح کرد: ادیان آسمانی یک خانواده را تشکیل می‌دهند و نباید به همدیگر به چشم بیگانه نگاه کنند رسول خدا مسیحی‌ها و یهودیها را برادر خطاب کرده است وقتی که فرستاده قیصر به محضر رسول خدا رسید حضرت دو بار به او برادر گفت و اظهار داشت «یا اخا تنوخ!» ومن درکنفرانس ادیان در دربند روسیه به نماینده مسیحیت روسیه گفتم از رسول خدا برای شما بشارت دارم پیامبر ما و شما را برادر خطاب کرده است سپس ماجرای نماینده قیصر را نقل کردم در این ملاقات رسول خدا نماینده قیصر رادعوت می‌کند که مسلمان شود ولی او عذرخواهی می کند و حضرت به او می فرماید" امض علی ما انت علیه"!!
عاملی تصریح کرد: آشتی بندگان خدا با خدا و نزدیکی آنها به خداوند نقطه مشترک در اهداف ادیان آسمانی است و مراکز عبادی ادیان نقش اساسی را در تأمین این هدف ایفاء می‌کنند به همین دلیل خداوند به تمام مراکز عبادی ادیان آسمانی حرمت قائل شده و خود شخصا حفظ آنها را به عهده گرفته و فرموده « وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَهُدِّمَتْ صَوَامِعُ وَبِیَعٌ وَصَلَوَاتٌ وَمَسَاجِدُ یُذْکَرُ فِیهَا اسْمُ اللَّهِ کَثِیرًا وَلَیَنْصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ یَنْصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِیٌّ عَزِیزٌ»(سوره حج آیه40) «و اگر خداوند شر بعضى از مردم را با بعض دیگر دفع نمى‌کرد، صومعه‌ها و کلیساها و کنیسه‌ها و مساجدى که نام خدا در آنها بسیار برده مى‌شود، سخت ویران مى‌شد، و قطعاً خدا به کسى که [دین] او را یارى مى‌کند، یارى مى‌دهد، چرا که خدا سخت نیرومند شکست‌ناپذیر است».
وی افزود: فقره آخر آیه بیان می‌کند که هر کس از دوام مراکز عبادی ادیان دفاع کند خدا را کمک کرده و خداوند او را کمک خواهد کرد. براساس همین آیه مسلمانها در جنگ‌ها معابد اهل کتاب را تخریب نمی‌کردند و دقیقا برهمین اساس سلطان محمد فاتح بعد از فتح قسطنطنیه کلیسای ایا صوفیا راخراب نکرد به همین جهت درغالب کشورهای اسلامی از جمله ایران کلیساهایی باقدمت بسیار پا برجاست حتی بعد از مهاجرت مسیحی‌ها از شهری مسلمانها کلیساهای آنها را حفظ کرده‌اند نمونه آن کلیسای ارمنی‌ها درمنطقه مرکزی شهر اردبیل است که به زیبایی تعمیر شده پا برجاست.
عاملی بیان کرد: این که بزرگان مسیحیت به مسلمان ها اجازه می‌دهند که در کلیساها نماز بخوانند و حتی گاهی کلیساها را به مسلمان ها می‌فروشند تا به مسجد تبدیل شود اما درست درمقابل این حرکت ارزشمند دولت‌های غربی از ورود مسلمانها به کلیسای ایاصوفیا عصبانی می‌شوند نشان می‌دهد که موضوع سیاسی شده است.
وی گفت: اخیرا از یک کشیش فهمیده سوال کردند چرا به مسلمان ها اجازه می‌دهید در کلیسا مراسم دینی خود را اقامه بکنند؟ در جواب اظهار داشت من می خواهم انسانها با خدا مرتبط شوند و برای من در این هدف مبارک فرقی نمی‌کند که مرتبطین با خدا مسیحی باشند یا غیر مسیحی.
امام جمعه اردبیل ادامه داد: من این خاطره را هیچ وقت فراموش نمی کنم که چندسال پیش یک جوان مسیحی ایرانی با دست من مسلمان شد و اسم محمد امین را برای خود انتخاب کرد از او سوال کردم آیا از پدر و مادر خود برای تغییر دین خود اجازه گرفته ای؟ اظهار داشت نه تنها پدرم و مادر بلکه از کشیش خود نیز اجازه گرفته ام سوال کردم وقتی از کشیش خود اجازه گرفتی او چه عکس العملی ازخود نشان داد؟ در جواب اظهار داشت کشیش گفت پسرم! در هر دینی می خواهی باش ولی با خدا باش!
عاملی افزود: حاصل سخن ما این است که ایاصوفیا میراث مشترک دینی، تاریخی و بشری است بقاءاین بنای مهم به دست مسلمانها تداعی کننده گفت‌وگو و هم زیستی دو دین بزرگ آسمانی اسلام و مسیحیت است ما به تصمیم دولت ترکیه با آن منظری که نگاه کردیم احترام می‌گذاریم و آن را گامی برای همدلی و هم بستگی بیشتر مسلمانها و مسیحیت می‌دانیم این موضوع صرفا دینی است و ارتباطی با دنیای سیاست و تمایلات سیاسی ندارد و کشورهای غربی نباید از این امر برای اغراض سیاسی و تبلیغاتی استفاده بکنند.
