خیلی خوب یاد گرفته بودیم وقتی دلتنگ می شدیم یا حوصله مان سر می رفت به گوشه ای خلوت پناه می بردیم و کتاب می خواندیم، کتاب این «یار مهربان» به گفته عباس یمینی شریف چه قدر «خوش زبان» بود، به طوری که بعد از کمی درنگ در آن با اندک توشه ای که برمی داشتیم می توانستیم ذهنمان را سر و سامانی بخشیم.
سال ها از آن روزها می گذرد، روزهایی که کتاب، مجله و نقاشی رویای خوب بسیاری از کودکان هم سن و سال ما بود، و مجله کیهان بچه ها و کتاب های شعر و داستان کودکان و نوجوانان بهترین تفریح کنار درس ها به شمار می رفت.
کتابخانه های مدارس آن روزها جایی بود که هر هفته انتظارش را می کشیدیم تا هفته بعد فرا رسد و کتاب امانتی خود را عوض کنیم، آن روزها با تمام اشتیاقی که در وجودمان شعله ور بود در مناسبت های مختلف نمایشگاه کتاب برگزار می کردیم و شوق آن گویی خستگی را در ما نمی شناخت اما امروز نه از آن حس و حال کودکان و نوجوانان خبری است و نه از شوق و شور آن سال ها.
امروز کودکان تنها تفریحی که به آن شوق می ورزند رایانه و بازی های رایانه ای است که تمام هوش و حواس آن ها را به خود معطوف کرده است و در بسیاری از خانواده ها کودکان و نوجوانان و چه بسا جوانان به حدی با آن خو گرفته اند که در کنار چنین ابزاری، بهایی به کتاب و درس های تحصیلی خود نمی دهند و اگر هم باشد آن حدی نیست که قابل قبول باشد و گاهی آن چنان این موضوع بحرانی شده است که موجب افت تحصیلی دانش آموزان نیز می شود.
علاوه بر این که بازی های رایانه ای موجب افت تحصیلی کودکان و نوجوانان می شود، بر سلامت جسمی و ذهنی آن ها نیز تاثیر می گذارد و این درحالی است که مسئولان امر و کارشناسان مدام از رسانه های مختلف بر آسیب های این نوع بازی ها هشدار می دهند.
دو، سه دهه پیش که کودکان و نوجوانان به این بازی ها دسترسی نداشتند، علاوه بر این که درس و مدرسه برای آن ها مهم بود، همراه با آن به کتاب های غیردرسی نیز اهمیت می دادند و نسبت به ذائقه و علاقه و اغلب با پس اندازهای خود کتاب تهیه می کردند و یا امانت می گرفتند و بار علمی و سطح معلومات خود را ارتقا می بخشیدند.
معلم ها و دبیرهای مدارس نیز هم پای دانش آموزان در امر کتاب و کتابخوانی آن ها را راهنمایی و یاری می کردند و با توجه به سطح، درس، علاقه و کار عملی دانش آموزان، فیش برداری و خلاصه نویسی را برای آن ها می آموختند اما حالا موتورهای جستجویی مانند گوگل حتی دانش جویان را نسبت به امر مهم مطالعه و تحقیق سهل انگار کرده است چه برسد به دانش آموزان که مطالب مورد نیاز خود را یا از طریق بزرگترها و رایانه به دست می آورند و یا از مطالب آماده که امروزه در لوازم التحریرها عرضه می شود فراهم می کنند.
آن روزها، روزهای خوبی بود، هنوز ذائقه آن زمان در ذهن بسیاری از جوانان مانده است، چرا که وقتی دلتنگ می شویم سراغ مجموعه های شعر می رویم، وقتی دلمان تنگ می شود و از روزگار دل آزرده می شویم به کتاب های ارزشی پناه می بریم و وقتی ملول و سردرگم در کوره راه های پر هیاهوی روزمرگی در می مانیم چه زیبا آیات کتاب خدا به صبوری مان می خواند و روزهایی را یاد می کنیم که چه با شوق برای به دست آوردن کتاب مورد علاقه خود برای اندک پس اندازهایمان برنامه ریزی می کردیم.
درست است که امروز در عرصه تکنولوژی های نوین ابزارهایی چون رایانه و اینترنت کارها را آسان، ارزان و قابل دسترس کرده است اما کتاب جای خود را دارد و فرهنگ کتاب خوانی نیازمند بسیاری از زمینه سازی هاست که متولیان فرهنگی باید در کنار والدین، دانش آموزان را از همان سال های آغاز آموزش با این فرهنگ آشنا و نسبت به آن تشویق کنند.
رقیه غلامی
