مشکلاتی که گریبانگیر تک‌فرزندان می شود

به گزارش خبرگزاری بسیج از یزد، سیدمحسن اصغری‌نکاح متخصص روانشناسی و عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد  با اشاره به بحران کاهش جمعیت در ایران و حتی برخی کشورهای دیگر جهان، گفت: مسئله جمعیت در جهان یک مسئله بسیار مهم است که دارای ابعاد مختلف روانشناسی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی است.

کاهش جمعیت دغدغه کشورهای مختلف است

وی افزود: مطمئنا کاهش جمعیت یک چالش بزرگ برای بسیاری از کشورها است و لذا کشورها به شکل‌های مختلفی سعی می‌کنند جلوی کاهش جمعیت را بگیرند و برای افزایش جمعیت برنامه‌ریزی کنند.

استاد دانشگاه فردوسی مشهد عنوان کرد: برنامه‌ریزی برای جمعیت نیاز به سیاست‌های کلان و برنامه‌های میان‌مدت و طولانی‌مدت دارد؛ یکی از این برنامه‌ها آگاهی‌سازی افکار عمومی و مردم است و بخشی نیز اقدامات و تسهیلاتی است که برای تحکیم خانواده و فرزندآوری باید انجام شود.

اصغری‌نکاح با بیان اینکه از نظر روانشاسی بدون فرزند بودن و یا تک‌فرزندی در خانواده‌ها آسیب‌هایی را به همراه دارد اظهار داشت: در روانشاسی یک دوره‌ای وجود دارد به نام دوره «باروری در برابر بی‌حاصلی»؛ یک نظریه روانشاسی است که می‌گوید در هر دوره سنی ما با یک سری چالش‌هایی مواجه هستیم و دوره میان‌سالی دوره باروری است در مقابل بی‌حاصلی یعنی افراد در میان‌سالی برمی‌گردند نگاه می‌کنند به زندگی‌شان که آیا حاصل و دستاوردی در زندگی‌شان بوده یا نبوده است.

فرزندآوری با بهداشت فردی خانواده و جامعه پیوند خورده است

وی اضافه کرد: یک بخشی از دستاوردها، دستاوردهای علمی، فرهنگی و اجتماعی است که ممکن است افراد داشته باشند اما یکی از این دستاوردها خانواده موفق و داشتن فرزندان شایسته است یعنی کسانی که نتیجه زندگی انسان محسوب می‌شوند. لذا فرزندآوری با بهداشت فردی خانواده و جامعه پیوند خورده است و اگر فرزندآوری به موقع نباشد و یا از نظر تعداد و فراوانی مناسب نباشد مطمئنا خود بزرگسالان و خانواده هم آسیب می‌بیند.

متخصص روانشناسی با بیان اینکه تک فرزندی آسیب‌زا است، بیان کرد: البته برخی‌ها تصور می‌کنند ما همه سرمایه‌گذاری‌مان را روی یک فرزند بگذاریم تا او خوشبخت شود و از طریق خوشبختی او ما وظیفه پدر و مادری خودمان را به خوبی انجام داده باشیم؛ اما اتفاقا اگر کسی می‌خواهد وظیفه پدر مادری را خوب انجام دهد باید بداند که تک‌فرزندی خودش به ضرر همان یک فرزند است.

اصغری‌نکاح ادامه داد: چرا که در دوره‌های رشد بچه‌ها با هم که رشد می‌کنند و تعاملات نزدیک با هم دارند و به واسطه این تعاملات به رشد یکدیگر کمک می‌کنند یعنی وقتی چند فرزند با هم تعامل می‌کنند خیلی از مهارت‌های زندگی را در همین تعاملات می‌آموزند.

وی یادآور شد: نظریه‌ای وجود دارد به نام نظریه «سکوسازی» که طبق این نظریه بچه‌ها که با بچه‌های بزرگتر بازی می‌کنند موجب رشدشان می‌شود چون آن‌ها را الگو قرار می‌دهند لذا وقتی در یک خانواده بچه‌ها با سن و سال‌های مختلف وجود دارند به رشد یکدیگر کمک می‌کنند.

محدود کردن فرزندآوری بخاطر تربیت اصلا منطقی نیست

عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد تأکید کرد: برخی از پدر و مادرها دغدغه تربیت دارند و می‌گویند ما یک فرزند می‌خواهیم که خیلی خوب او را تربیت کنیم و این خود یکی از نگرانی‌هایی است که موجب می‌شود فرزندآوری را محدود کند؛ در حالی که اتفاقا تربیت یک امر صرفا کمی نیست که مثلا فرد بگوید من یک فرزند دارم او را خوب تربیت می‌کنم اما اگر بیشتر شدند دیگر نمی‌شود خوب تربیت کرد.

اصغری‌نکاح خاطرنشان کرد: در حالی که اصلا تربیت مربوط به یکی یا دوتا فرزند نیست بلکه تربیت مربوط به جو خانواده است و سبک فرزندپروری است که در خانواده حاکم شده است؛ وقتی در یک خانواده پدر و مادر رابطه مناسبی با یکدیگر داشته باشند و جو تربیتی در خانواده حاکم باشد فرقی نمی‌کند تعداد فرزندان چندتا باشد چون تربیت همه آن‌ها در آن جو حاکم بر خانواده صورت می‌گیرد و حتی تربیت بطور همزمان انجام می‌شود.

تک‌فرزندی در بزرگسالی مشکلاتی را برای فرزند به دنبال دارد

وی تصریح کرد: افرادی که تک فرزند بوده‌اند وقتی ازدواج می‌کنند با معضلات جدیدی مواجه می‌شوند، مثلا خودشان از بچه آوردن می‌ترسند چون احساس می‌کنند نمی‌توانند بچه را مراقبت کنند اما وقتی یک فرد قبلا شاهد بزرگ شدن برادر یا خواهر خودش بوده باشد و حتی شاید در برخی مسائل مربوط به رشد و تربیت او مشارکت هم داشته است، در بزرگسالی راحت‌تر با فرزنددار شدن کنار می‌آید چرا که مهارت‌هایی را تجربه کرده است.

اصغری‌نکاح گفت: اگر کسی بلندنظر و آینده‌نگر باشد و برای آینده فرزندانش در دراز مدت می‌خواهد واقعا رشد همه‌جانبه داشته باشند معمولا چند فرزندی این را به همراه خواهد داشت، به ویژه آنکه فرزندان وقتی بزرگ‌تر هم می‌شوند شبکه فامیلی را تشکیل می‌دهند که این مسئله نیز مثر است. البته همه این موارد برای موقعی است که ما حتما تلاش کنیم خانواده در فضای تربیتی و فرهنگی خوبی هم تربیت شود که الحمدلله بسیاری از خانواده‌های ما هم این شایستگی و سلامت فرهنگی را دارند.