اُنس با قرآن در "عمل به آن" تحقق پیدا می کند/ ضعف متولیان در نهادینه کردن فرهنگ و سبک زندگی قرآنی

خبرگزاری بسیج گیلان - بهرام قربانپور - رمضان که می آید و سفره مهربانی اش را بر سایه پرطمطراق و آلوده به زنگار دنیوی ما پهن می کند، دل هایی که مشتاق معنویت و پاک سازی روح و روان هستند هر کدام از این سفره با برکت، سهمشان را بر می دارند. یکی با روزه گرفتن و مناجات شباهنگام، یکی با خیرات و مبرات و دیگری هم با مانوس شدن با قرآن، تلاش می کند تا به خدا نزدیک و نزدیک تر شود.
یکی از اعمالی که در این ماه عزیز و مبارک بسیار سفارش شده، تلاوت قرآن است، حال اگر خواندن قرآن، همراه با درک و تدبر این آیه های آسمانی و عمل به آن باشد دارای ارزش معنوی بسیار بالای بوده و راه سعادت و خوشبختی را برای انسان هموار می کند.
در همین باب فرصت را مغتنم شمرده با حجت الاسلام المسلمین احمد ربانی نژاد کارشناس مسائل دینی و فقهی و مسئول دفتر نمایندگی ولی فقیه در سپاه رشت به گفتگو نشستیم تا بیشتر در خصوص اهمیت و جایگاه قرآن این معجزه الهی مطلع شویم.

در ابتدای گفتگو فلسفه نزول قرآن و تاثیر آن در زندگی بشریت را تبیین کنید.
رمضان ماه نزول قرآن است و از این باب یکی از ماه های پرفضیلت، ارزشمند عزیز است و به تعبیر دیگر ماه بهره گیری از فرصت هاست.
قرآن یکی از کتب ارزشمند جهان بشریت بویژه جامعه اسلامی است که در ماه مبارک رمضان بر پیامبر نازل شد. پاکی، طهارت و گرانبهایی قرآن همان اندازه بگویم که برای دسترسی ظاهری قرآن باید ظاهری طاهر و پاک داشته باشیم و برای درک باطنی قرآن نیز نیازمند باطنی پاک و آراسته هستیم.
دلیل اینکه هنوز جهان بشریت نتوانسته مفاهیم عمیق و بلند قرآن را درک کند عدم آمادگی باطنی بشر برای پذیرش و درک آیه های آسمانی است و تاکنون روح معنویت، خداترسی و خداپرستی در جامعه دمیده نشده است و به همین منظور است که نتوانسته عظمت قرآن را درک و لمس کند.
یکی از اصلی ترین دلایل و فلسفه نزول قرآن کریم، علم آموزی، طهارت بخشی و منزه کردن بشر است. نکته جالب و قابل تامل این است که برای درک عمیق قرآن باید به خود قرآن تمسک جست و تنها راه نجات و سعادت بشر، تامل و درک عمیق در قرآن است.

تاسی و تفکر به قرآن چه کمکی به سعادت و خوشبختی انسان می کند؟
قرآن برای عمل است و این عمل وابسته به فکر و اندیشه است، در واقع انسان آنگونه عمل می کند، که می اندیشد و عمل و اندیشیدن رابطه مستقیم به هم دارند.
برای عمل به قرآن هم باید فکر قرآنی داشت، بدون اندیشه و تفکر قرآنی نمی توان به عمل و درک عمیق قرآنی رسید ارتباط اندیشه و عمل در قرآن هم مصدوق است.

با توجه به هجمه های شدید دشمن علیه اسلام و قرآن، برنامه های ترویجی در باب کتاب مقدس قرآن در کشور و بویژه گیلان را چگونه ارزیابی می کنید؟
به نکتته مهمی اشاره کردید، وقتی شبهات، تفرقه افکنی ها و تبلیغات مسموم دشمن را همانند پاذل کنار هم قرار می دهید می بینید که هدف اصلی دشمن "معارف ارزشمند قرآنی" است که مورد آماج حملات دشمن قرار گرفته است.

هدف دشمن واضح و مبرهن است آنها با ابزارهای رسانه های و پول های هنگفتی که در اختیارشان است در صدد ضربه زدن به اسلام و قرآن و معارف قرانی هستند و در بسیاری از نقاط هم موفق ظاهر شدند.
دشمن با گفتمان قرآنی و اسلامی مشکل دارد گفتمانی که حرف حق را می زند و بر پایه عدالت الهی بنا شده است و هدفش تظلم خواهی از حق مظلومان و نهادینه کردن سبک زندگی اسلامی، قرآنی و الهی در جامعه است.
وقتی می بینید به ساحت مقدس پیامبر (ص) و ائمه اطهار (ع) اهانت می شود بدانید آنها هدف گذاری شان روی قرآن است چرا که پیامبر و ائمه اطهار و معصومین (ع) ترجمان قرآن هستند و چون از قرآن و معارف قرآنی می گویند فلذا مورد حمله دشمن قرار می گیرند.
اما برای حفظ دین نیاز است انقلابی در حوزه تبیین معارف قرآنی در جامعه شکل بگیرد اگر چه اقداماتی در این راستا در حال انجام است اما این اقدامات در مقابل هجمه برق آسای دشمن بسیار ناچیز است.
اقداماتی برای تبیین معارف دینی و قرآنی انجام شده و حتی مراکز آموزشی و دانشگاه های به صورت تخصصی برای آموزش قرآن تاسیس شده است اما این موارد کافی نیست چرا که قرآن متعلق به همه است و آموزش، فهم و درک آن باید همگانی و عمومی شود و عام مردم باید این کتاب سعادتمند را درک کنند.
به گونه ای باید عمل شود تا تانی، تامل، تفکر و فراگیری تفسیر قرآن و اصول اجرایی کردن تدابیر قرآنی برای مردم همگانی شود و همه به این درک و یقین برسند که قرآن کتاب زندگی آنهاست و عمل، رفتار و گفتارشان را با مفاهیم قرآنی تطبیق دهند، متاسفانه در این زمینه به قدری ضعیف عمل شده که بعضا بسیاری از اعمال، رفتارها و سبک زندگی افراد با مفاهیم قرآنی فاصله دارد.
برنامه ها و هدف گذاری های متولیان و دست اندرکاران امر باید به گونه ای باشد که زندگی افراد را با قرآن و ارزش های قرآنی گره بزنند اما سطح اقدامات و برنامه های ترویجی به قدری ضعیف و بی جان است که توان مقابله با هجمه های سنگین دشمن را ندارد. و معتقدم عظمت خود قرآن است که تاکنون آن را حفظ کرده است.
وقتی در جامعه اسلامی زندگی می کنیم باید قواعد، رفتارها و ساختارهای ما در بخش های مختلف بر اساس آموزه های قرآنی شکل بگیرد متاسفانه ساختار آموزشی ما با آموزه های قرآنی فاصله زیادی دارد و همین شکاف دردناک نظام آموزشی با تبیین مفاهیم قرآنی، سبب شده تا افراد قرآن محور تربیت نشوند.

کارهای پژوهش محورانه در خصوص قرآن صورت گرفته است؟
همانطور در مطالب قبل عرض کردم کارهایی به صورت تخصصی با موضوعیت قرآن و تبیین مفاهیم ارزشمند قرآنی انجام می شود که قابل تحسین است ولی کافی نیست.
وقتی مدعی پرچم داری نظام اسلامی و جهان اسلام هستیم باید برنامه های تبلیغی و معرفتی ما در حد بسیار بالاتری باشد و گستره جغرافیای جهانی را در بر بگیرد.

متولیان امر تا چه اندازه توانسته اند اهمیت و جایگاه قرآن را در جامعه و نسل جدید نهادینه کنند؟
وقتی از نسل جوان صحبت می کنید یعنی افرادی که در فضای جامعه اسلامی متولد شدند و رشد کردند و در چنین فضایی آموزش دیدند.
وقتی نسل جوان از بدو تولد در فضای جامعه اسلامی رشد و تعالی پیدا کرده است بنابراین باید تفکرات و اندیشه هایش بر این اساس شکل بگیرد اما اینگونه نیست.
عمده ترین دلیل انشقاق نسل جدید با مفاهیم اسلامی و قرآنی، نبود نظام آموزشی بر مبنای تعالیم قرآنی است و می طلبد در حوزه نظام آموزشی تحولی اساسی با محوریت قرآن و مفاهیم قرآنی صورت گیرد.
جدایی و دوری جامعه انسانی با مفاهیم اسلامی و آموزه های قرآنی سبب شده تا علم در راستای تهدید و تخریب بشریت استفاده شود اگر علم آموزی، دانشمندپروری و نخبه پروری همراه با تعالیم قرآنی و آموزه های اسلامی باشد یقینا در راستای سعادت و خوشبختی و رفاه اجتماعی بشر حرکت خواهد کرد.
علاوه بر نظام آموزشی بلکه نظام اداری و اجراییات ما هم باید سمت و سوی قرآنی به خود بگیرد. نظام اداری و اجرایی زمانی می تواند بر اساس قسط و عدل گام بردارد که ساختارش بر اساس مفاهیم قرآنی شکل گرفته باشد.
فرهنگ قرآنی باید در لایه های مدیریتی و بین مدیران نهادینه شود تا جامعه ای عدالت محور و قرآنی داشته باشیم.

عملکرد فعالیت های فرهنگی و هنری در باب ترویج قرآن در استان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
هنر یکی از نقاط دست آویز ماست و در این زمینه دردهای گفته و نگفته فراوان مطرح است.
بسیاری از ملل مختلف با وسیله و ابزار هنر و رسانه از هیچ خود، اسطوره سازی می کنند اما در جامعه اسلامی کتاب ارزشمند و گنجینه بزرگی چون قرآن داریم که در آن مفاهیم و محتوای ارزشمند گنجانده شده ولی از بهره برداری کافی و وافی نشده است.
قرآن میراث ارزشمند و گرانبهایی است که از جانب خداوند به بندگانش نازل شده و بعنوان کلید و دروازه سعادت بشری به شمار می رود اما هنوز نتوانستیم از آن بهره لازم را ببریم.
از قرآن بعنوان ثروت گرانقدر و بی کران لایزال الهی و وسیله دست یابی به سعادت بشری استفاده نشده است.
آثار هنری انگشت شماری برای ترویج فرهنگ قرآنی تولید شده که ارزشمند است اما در مقابل دریای بی کران عظمت و بزرگی قرآن، این آثار به چشم نمی آید.
امروز می بینیم دیگران از "جنگ جهانی" که برای ملت ها شوم و نامبارک است و خودشان آن را پدید آوردند و ظلم های فراوانی به ملت ها و مردم روا داشتند، به وسیله ابزار هنر و رسانه به گونه ای این واقعه شوم را خوب و ارزشمند جلوه می دهند که گویا جزء مفاخر و اساطیر ارزشمند آنها به شمار می رود و طوری ذهنیت ها را تغییر دادند که جنگ به جای اینکه مایه ننگ آنها باشد به مایه افتخار آنها تبدیل شده است، اما در مقابل می بینید که هنرمندان و دست اندرکاران فرهنگ و هنر ما با داشتن ثروت عظیمی چون "قرآن"، از محتوا و مفاهیم ارزشمند آن در آثار و قالب های مختلف هنری خود استفاده نمی کنند و از این گوهر ارزنده غافل هستند.
اگر تورقی به تاریخ شعر و ادب و هنر ایران اسلامی بزنید افراد و آثار فاخر و ارزشمندی را می بینید که موفقیت هایشان، الهام گرفته از قرآن و مفاهیم قرآنی بوده است از سعدی گرفته، حافظ و مولانا و دیگر ادبا و مفاخر گذشته و معاصر ایران با بهره گیری از مفاهیم قرآنی، ایراد اثر کردند و جاودانه شدند.
هنرمندان گذشته از عنصر هنر برای قرآن و از قرآن برای هنر استفاده کردند و برای ایران اسلامی ثروت آفریدند و ماندگار شدند و لذا می طلبد هنرمندان نسل حاضر برای جاودانه شدن خود، از قرآن بهره بگیرند.
وقتی به آثار زنده یاد سلحشور که از مفاهیم قرآن بهره گرفته شده را نگاه می کنید، در آن دریایی از محتوای پیدا و پنهان نهفته است و اگر هزاران سال هم بگذرد تازگی و طراوت محتوایی اش را از دست نمی دهد، جای خالی از این دست آثار در سینما و تلویزیون ما بسیار محسوس و ملموس است.
سینماگران و اهالی سینما و تلویزیون باید از قرآن در تولید آثار بهره بگیرند معتقدم قرآن به شدت می تواند به کمک سینما و تلویزیون بیاید و بار محتوایی غنی و گوهر باری به آثار ببخشد.
تهاجم فرهنگی دشمن سبب شده تا سبک زندگی ما غیر قرآنی باشد و زندگی افراد بر مبنای فرهنگ غیرقرآنی شکل گرفته است، چرا که جای ترویج سبک زندگی قرآنی در مدارس، دانشگاه ها، تلویزیون، سینما، تئاتر و دیگر مراکز اثرگذار ما خالی است.
دشمن از قرآن و مفاهیم قرآنی بر علیه قرآن استفاده می کند، از محتوای قرآنی در آثار سینمایی و رسانه ای خود استفاده می کند و آن گونه که مد نظر فرهنگ و سبک زندگی خودشان هست، به خورد مردم می دهد.

برای ترویج سبک زندگی قرآنی چکار باید کرد؟
وقتی از قرآن صحبت می کنیم و معتقدیم که قرآن کتاب زندگی ماست و وقتی می بینیم که سبک زندگی ما با قرآن فاصله دارد بدان معناست که قرآن وارد زندگی ما نشده است.
وقتی یک زندگی شکل می گیرد و یک دختر و پسر تصمیم به ازدواج می گیرند تا یک زوج شوند و به زیر یک سقف بروند در ابتدای این وصلت، طبق رسم ایرانی و اسلامی، با یک جلد کلام الله مجید زندگی شان آغاز می شود و سر سفره عقدشان هم یک جلد کلام الله گذاشته می شود و وقتی که ازدواج کردند و خواستند وارد خانه زندگی شان شوند نیز ابتدا با قرآن وارد خانه می شوند؛ این بدان معناست که قرآن در تمام لحظه لحظه شکل گیری زندگی شان حضور و نقش دارد و این بُعد ظاهری قرآن است اما آیا در باطن هم قرآن در تمام لحظاتشان جاری و ساری است؟!
تمام تنش ها، اضطراب ها، کشمکش ها، استرس ها، دعوا و درگیری های زناشویی که بیشترشان منجر به طلاق می شود، ناشی از عدم حضور و درک باطنی قرآن در زندگی زوجین است.

کج روی های احتمالی در جامعه و بروز فساد و ناهنجاری های اخلاقی، فرهنگی و اجتماعی ناشی از چیست؟
در تکمیل مطالب قبل عرض کنم؛ امروزه ریشه بسیاری از کج روی ها، فساد مالی و اخلاقی، ناهنجاری های اجتماعی و فرهنگی و خشونت به خاطر فاصله گیری با قرآن و مفاهیم قرآنی است.
اگر قرآن در تمام لایه های مدیریتی، آموزشی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی و همچنین سبک زندگی افراد حاضر باشد و از مفاهیم ارزشمند آن بهره گرفته شود، مدینه فاضله شکل می گیرد.

محافل اُنس با قرآن تا چه اندازه در معنویت بخشی جامعه موثر است؟
محافل اُنس با قرآن در هر سطح و اندازه ای که باشد کار بسیار ارزشمندی است اما در هر سطحی که باشد، همان اندازه اثرگذار است نه بیشتر.
محافل اُنس با قرآن مقدمه است اصل نیست، اصل، "عمل به قرآن" است. عمل به قرآن زمانی تحقق پیدا می کند که روخوانی، روان خوانی، حفظ و تفسیر قرآن را فرا بگیرید و سپس مفاهیم قرآن را درک کنید و در آن تدبر و تامل کنید و سپس حال و هوای درونی و بیرون خود را با قرآن تطبیق دهید اگر حال و هوایتان قرآنی بود که مسرور باشید اگر نه، خودتان را به آن حال و هوا برسانید.