"تربیت"، اساسی ترین و ضروری ترین عنصر حیات و زندگی بشری

 

 

به گزارش خبرگزاری بسیج از سپاه تهران بزرگ، در آستانه اربعین حسینی، حجت‌الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیزاده مسئول نمایندگی ولی فقیه در سپاه حضرت محمد رسول ا...(ص) تهران بزرگ طی یادداشتی آورده است:

دشوارترین و در عین حال ضروری ترین عنصر حیات و زندگی انسان چیست؟

"تربیت" چه از ریشه ربا به معنی رشد و نمو و زیاده و چه از ریشه ربی که مربی نیز از مشتقات آن است و به معنای مالک و صاحب و پروراندن و پرورش دهندگی که دراین صورت رنگ ربوبیت نیز به خود می گیرد.

هر چه و هرگونه که فرض کنیم در اصطلاح به رشد و تعالی توام با هدایت و تعلیم و تزکیه و تهذیب، تربیت گفته می شود.

به واقع تربیت قبل از آنکه از سنخ حرف و صرفا گفتمان باشد، ناظر بر اقدام و عمل و تغییر و تحول و عزم و اراده برای پیش رفتن و به حریم قرب و وصل نزدیک شدن است. از این روی به واقع فلسفه دین، فلسفه وحی، فلسفه ارسال رسل، فلسفه امامت و ولایت، فلسفه اخلاق و عبادت نیز همین معناست.

چه آنکه آدمی در مسیر حیات علاوه بر ظرفیت های پرجاذبه نباتی و مادی و حیوانی، از اغواها و وسوسه های ابلیس لعین و هواهای نفسانی و شهوانی هرگز مصون نبوده و نیست و لذا برای فائق آمدن بر نفس اماره و جاذبه های حیات حیوانی و مادی، باید خود را در مسیر سخت جهاد اکبری ببیند که از طرفی باید مراقبت کرده و با اغواها و وسوسه ها و تشویشات و وهمیات مبارزه کند و هرگونه عیب و نقص و تردید و پلشتی و زنگار گناه و معصیت را با هوشیاری و اصلاح و توبه و انابه و ادای حق الناس و حق الله، از خویش دور سازد و از طرفی نیز هرگز راکد و ایستا نمانده و بی وقفه و بی انقطاع، رو به سوی قله کمال و حریم امن و اطمینان بخش ربوبی، حرکت نماید.

بنابراین آدمی اگر بخواهد شان خلیفه الهی و مسجود ملائک بودن را حفظ کرده و همچنان اشرف مخلوقات باقی بماند و در مسیر عبودیت فقط عبد خالص و مطیع باشد، همواره باید دو نکته مهم را که هر دو جوهره و ماهیت و کارکرد تربیت را نشان می دهد از نظر دور ندارد: (اصلاح و هدایت) و تربیت نیز جز این مفهوم نیست. و البته قرآن و شریعت اسلام و بلکه همه فعل و انفعالات عرش و ملکوت و مشیت و سنت الهی معطوف به این دو نیاز جدی بشر است.

"اصلاح " چون همواره باید تحت محاسبه و مراقبه و معاتبه و یا نفس لوانه و نفس و قلب سلیم باشد تا از آسیب ها و آفت ها به دور و پاک بماند و "هدایت" تا همواره و پیوسته و بی وقفه در حال شور و حرکت با نگاه به جلو و قله کمال باشد.

کسانی که در مقطع اصلاح و در حال مبارزه با شیطان درون و برون باشند را مخلِصین و کسانی که به ثمره نهایی هدایت دست یافته باشند را مخلّصین و راه یافتگان به حریم قرب و وصل و امن اله، نامند.

گروه دوم هستند که بدلیل نائل آمدن به نفس مطمئنه، از تیررس شیاطین جنی و انسی به دور و به حقیقت آرامش دست پیدا می کنند، گوئی در آغوش و پناه ربوبی قرار یافته و جای گرفته اند. این فرایند را تربیت معنوی و الهی گویند که البته اساسی ترین ابزارش عبادت و بندگی و تقوای الهی و ایمان و معرفت و بصیرت و توکل و توسل و انس با قرآن و ولایت پذیری و اشک و گریه و انابه و بالاخره مقام ذکر است که الا بذکر الله تطمئن القلوب.

ذکر نیز لحظه به لحظه و بلا انقطاع، به یاد خدا بودن و برای خدا نفس زدن و در مسیر بندگی خالصانه او گام برداشتن است. و این هرگز بدون تربیت امکان پذیر نیست. یعنی با تعلیم و تزکیه مستمر، اصلاح و هدایتی موثر و کامل و نافذ به لطف الهی ممکن خواهد بود. و لذا نه یک آیه و دو آیه قرآن که روح قرآن تربیت است و نه یک حدیث و دو حدیث که تمام رسالت انبیا و اولیاء خدا تربیت است و نه فلسفه نماز و روزه که همه عبادات و رعایت واجبات و محرمات و اکسیر تقوا و اخلاص، امر مهم و ضروری تربیت است.

امری که هم‌پیامبر درون یعنی عقل آن را ناظر و ناخداست و هم پیامبر بیرون آن را هادی و راهنماست و لذا از سوره فاتحه الکتاب که هم آغاز قرآن است و هم تمام آن تا آیه اول سوره بقره و تا تک تک آیات الهی و تا سوره فلق و ناس، تفسیر و تجسم عینی آن در امر تربیت متجلی است.

پس بجاست که در یک نگاه بگوئیم: دشوارترین، سخت ترین، پیچیده ترین، پرهزینه ترین، پر دردسر ترین و در عین حال لازم ترین، ضروری ترین، اساسی ترین، کارآمدترین، فراگیرترین و ناگزیرترین عنصر حیات و زندگی بشر "تربیت" است.

با تربیت است که اصلاح و هدایت درون حاصل می گردد و آنگاه که درون آدمی تربیت (اصلاح و هدایت) یافت به تبع آن رفتارها و جلوه های بیرونی انسان نیز اصلاح و هدایت خواهد شد. که البته از کوزه همان تراود که در اوست.

"فالهمها فجورها و تقویها، قد افلح من زکیها و قد خاب من دسیها"

" اذ بعث فیهم رسولا متهم، یتلوا علیهم آیاته و یزکیهم و یعلمهم الکتاب و الحکمه"

والسلام - التماس دعا
مشهد الرضا علیه السلام/ در آستانه اربعین حسینی علیه السلام / ۱۴۰۱
ابوالقاسم علیزده