بی توجهی به جایگاه موثر و قانونی و عدم تبیین رسالت اندیشکده‌ها بعنوان «پل میان دانش و سیاستگذاری»
به گزارش سرویس اساتید خبرگزاری بسیج، رئیس اندیشکده علمی‌راهبردی سازمان بسیج اساتید استان اصفهان در سلسله‌نشست‌های– دومین نشست علمی خبری ویژه تبیین جشنواره شهید چمران و آخرین مهلت ارسال آثار آخر دیماه - تخصصی دانشگاه حل مسئله با موضوع «اندیشکده‌ها و کارگروه علمی و رویکردهای حل مسئله و بسته‌های سیاستی» با بیان این که ایران با ۵۹ اندیشکده در رتبه ۱۸ جهان و چهارم آسیا قرار دارد. این آمار نشان می‌دهد که رتبه ما در جهان بد نیست، گفت: نداشتن جایگاه موثر و قانونی در بعد سیاستگذاری و نقد سیاست‌ها و تبیین نشدن مهم‌ترین رسالت اندیشکده‌ها یعنی ایجاد پل میان دانش و سیاستگذاری اصلی‌ترین چالش اندیشکده‌هاست.
احسان خیامباشی ابتدا نقش اندیشکده‌ها و تفاوت عملکرد آنها با دیگر مراکز پژوهشی را مورد بحث قرار داد و اظهار کرد اندیشکده‌ها مفاهیم پژوهشی‌کاربردی را به زبان قابل فهم برای استفاده در حوزه سیاست‌های عمومی ارائه می‌دهند.
وی با تاکید براین که تحلی‌هایی که اندیشکده ارائه می‌دهند در قالب ارائه بسته‌های سیاستی در زمینه حل مشکلات کشور در اختیار بخش‌های تصمیم‌گیر قرار خواهند گرفت و در واقع با این تحلیل‌ها زمینه تصمیم‌گیری‌های مناسب فراهم خواهد شد.
خیامباشی در خصوص تاریخچه پیدایش اندیشکده‌ها در دنیا، با اشاره به این که شروع این جریان به دهه ۱۹۰۰ میلادی در غرب به‌ویژه آمریکا برمی‌گردد، اظهار کرد: اندیشکده‌ها در آن زمان با توجه به مشکلات جامعه صنعتی برپایه علوم اجتماعی و با حمایت نهادهای خیریه برای حل مشکلات اجتماعی و اقتصادی شکل گرفت.
وی ادامه داد: اوایل قرن بیستم و به دلیل چالش‌های مدیریتی در آمریکا زمینه‌ای فراهم آمد و باعث رشد اندیشکده ها در این کشور شد، اما شکل‌گیری اندیشکده های بزرگ در امریکا مربوط به زمان بعد از جهان جهانی دوم است و تشویق‌های اجتماعی دهه شصت میلادی باعث شکل‌گیری موج جدیدی از اندیشکده‌ها برای ارائه برنامه حل چالش‌های اجتماعی بود.
خیامباشی در ادامه با توجه به مسائل اخیر کشور مسئله جنگ شناختی را مورد اشاره قرار داد و با تاکید بر فریضه مهم و فوری جهاد تبیین، عنوان کرد: در این شرایطی که با تهاجم همه‌جانبه دشمن مواجه هستیم، به اندیشکده‌های نیاز داریم که در حوزه سیاستگذاری جهاد تبیین برای مقابله با جنگ ترکیبی دشمن مشارکت و نقش‌آفرینی داشته باشد که متاسفانه جای خالی اندیشکده‌ها در این خصوص خالی است.
رئیس اندیشکده علمی‌راهبردی سازمان بسیج اساتید استان سپس سیر تحول اندیشکده‌ها را مورد اشاره قرار داد و گفت: سیر تحول اندیشکده‌ها به بعد از جنگ سر برمی‌گردد، در مرحله سیر تحول، غرب برای پیش‌بینی و مدیریت بحران‌های خاورمیانه و جهان سوم اندیشکده‌های متعددی تشکیل داد و پس از جنگ سرد هم فعالیت این اندیشکده‌ها متمرکز بر ترغیب مردم شوروی سابق به دموکراسی مدنظر غرب و اقتصاد سرمایه‌داری بود.
وی عنوان کرد: یک مبحث مهم فعالیت اندیشکده‌های متعدد غرب برای پیشبرد چالش‌های جنگ شناختی است، این اندیشکده‌ها تلاش می‌کنند با فشار بر مدیریت افکار عمومی و اجرای برنامه‌ریزی‌های نقطه‌زن در مقابله با کشورهای متخاصم به اهداف خود دست یابند؛ به همین دلیل ردپای اندیشکده‌های سیاست‌گذار آمریکا در وزارت خارجه، خزانه‌داری و مباحث حقوق بشری دیده می‌شود که مشغول بررسی دقیق و سیاستگذاری هستند تا جهت‌گیری‌های آمریکا برای تهاجم به کشور ما را ساماندهی کنند.
رئیس اندیشکده علمی‌راهبردی سازمان بسیج اساتید استان اصفهان اظهار کرد: با توجه به چنین رویکردهای کشور امریکا و غرب، راه اندازی و فعالیت اندیشکده‌های اسلامی برای مقابله با این سیاست‌های مداخله‌جویانه مبحثی ضروری و غیر قابل انکار است.
وی نقش اندیشکده‌های اسلامی را پر کردن خلأ استفاده از اطلاعات علمی برای تصمیم‌گیران دانست و با بیان این که در این خصوص مشکلاتی وجود دارد، افزود: در واقع شناسایی زودهنگام مسائل جدید و جلب توجه سیاستمداران و مردم به آن از وظایف مهم اندیشکده‌هاست، برای این مهم شکل گیری و تقویت اندیشکده های اسلامی بسیار مهم است.
اندیشکده‌ها با رویکرد آینده‌نگرانه اطلاعات درست در اختیار جامعه هدف قرار می‌دهند
وی با اشاره به این که جایگاه اندیشکده‌های اسلامی از این جهت بعنوان مکانی برای انتقال تجارب سیاستمداران گذشته و تربیت مدیران نسل آینده مهم تلقی می‌شود، چرا که بسیاری از نهادهای دولتی در به‌کارگیری افراد و نیروهای فعال در اندیشکده‌ها فعال عمل نمی‌کنند، افزود: اندیشکده‌ها با دریافت، پالایش و ارزیابی اطلاعات نقش مهم خود را برای ارائه اطلاعات درست با رویکرد آینده‌نگرانه در اختیار جامعه هدف قرار می‌دهند.
اندیشکده‌ها حلقه واسط بین سیاست‌گذاران و حاکمیت و افکار عمومی و جامعه نخبگان هستند
رئیس اندیشکده علمی‌راهبردی سازمان بسیج اساتید استان اصفهان گفت: وظیفه مهم اندیشکده‌ها این است که با تهیه بسته‌های سیاستگذاری حلقه واسط بین سیاست‌گذاران و حاکمیت در رأس هرم و افکار عمومی و جامعه نخبگان در کف هرم جامعه باشند.
وی افزود: علاوه براین اندیشکده‌ها از طریق گفتمان‌سازی دستاورد فضای نخبگان را به سیاست‌گذاران منتقل می‌کنند؛ نقش اندیشکده‌ها این است که به‌عنوان حلقه میانی عمل کنند و با تعامل فضای نخبگانی و حاکمیت، مسائل، چالش‌ها و ظرفیت‌های جامعه را شناسایی نموده در قالب گزارش، لابی و بسته‌های سیاستی در اختیار سیاستمداران قرار دهند تا تصمیمات درست اتخاذ نمایند.
خیامباشی در ادامه عنوان کرد: همچنین اندیشکده‌ها نقش مهمی از جهت تاثیرگذاری بر افکار عمومی جامعه دارد و تغییر افکار عمومی جامعه به سمت ارزش‌ها و مباحث مدنظر دربرابر جنگ شناختی دشمن اهمیت بسیار زیادی دارد.
مهم‌ترین خروجی اندیشکده‌ها تدوین بسته‌های سیاستی است
رئیس اندیشکده علمی‌راهبردی سازمان بسیج اساتید استان اصفهان، با تاکید براین که بهترین خروجی اندیشکده‌ها تدوین بسته‌های سیاستی است تا به تصمیم‌گیری‌های درست در حوزه‌های حاکمیتی کمک کنند، گفت: ارتباط شبکه اندیشکده‌ها با میادین اجرایی شامل دولت و همه بازیگران میدانی را برای اجرای این اهداف باید مورد توجه ویژه باشد.
وی بیان کرد: نگاهی به رتبه‌بندی اندیشکده‌ها در دنیا نشان می‌دهد که آمریکا با ۸۳۵ اندیشکده در جایگاه نخست قرار دارد و چین و انگلستان در رتبه‌های دوم و سوم قرار دارند.
برتری آمریکا در حوزه‌های فناوری استفاده از خروجی اندیشکده‌هاست
رئیس اندیشکده علمی‌راهبردی سازمان بسیج اساتید استان اصفهان، تصریح کرد: امریکا در این سال‌های گذشته به جایگاه برتری در حوزه فناوری رسیده که یکی از دلایل اصلی این برتر به استفاده آنها از خروجی اندیشکده‌ها برمی‌گردد.
در زمینه استفاده درست از خروجی اندیشکده‌ها دچار چالش هستیم
خیامباشی در ادامه با بیان این که از ۱۷۴ اندیشکده برتر دنیا ۲۴ اندیشکده مربوط به آمریکاست به وضعیت کشور خودمان هم اشاره کرد و گفت: ایران با ۵۹ اندیشکده در رتبه ۱۸ جهان و چهارم آسیا قرار دارد. این آمار نشان می‌دهد که رتبه ما در جهان بد نیست، اما در زمینه استفاده درست از خروجی اندیشکده‌ها دچار چالش هستیم.
سابقه تاسیس اندیشکده در کشورهای آسیایی از بعد جنگ جهانی دوم
رئیس اندیشکده علمی‌راهبردی سازمان بسیج اساتید استان اصفهان، گفت: از نظر سابقه پس ازجنگ جهانی دوم در کشورهای آسیایی تاسیس اندیشکده آغاز شد.
سه دوره فعالیت اندیشکده در ایران از سال 1371
وی ادامه داد: اولین اندیشکده در کشور ما سال 1371 تاسیس شد که تمرکز آنها بر شناسایی افکار غربی و بومی بود. همچنین دور دوم شکل‌گیری این نهاد از سال ۷۸ تا ۸۳ و با تمرکز بر مسئله فکر بود و دور سوم که از سال ۸۴ شروع شده است، همچنان ادامه دارد و بر ارائه راهکار برای بهبود عملکرد دولت و مشارکت در سیاستگذاری تمرکز دارد.
ناآشنایی اندیشکده‌ها با شکل‌گیری مراحل تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی در کشور چالش‌های مهم است
خیامباشی مهم‌ترین نقش و وظیفه اندیشکده‌ها را تولید بسته‌های سیاستی مناسب، ارائه دستورکارهای لازم و پیش‌بینی نتایج کار و آماده‌سازی افکار عمومی برای بازگشت به موضوع جهاد تبیین عنوان کرد و گفت: نبود شفافیت لازم در وظایف و اهداف کار اندیشکده‌ها و همچنین ناآشنایی اندیشکده‌ها با شکل‌گیری مراحل تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی در کشور چالش‌های مهمی است که اندیشکده‌ها در کشورما با آن مواجه هستند.
رسالت اندیشکده‌ها بعنوان «پل میان دانش و سیاستگذاری» در کشور تبیین نشده
رئیس اندیشکده علمی‌راهبردی سازمان بسیج اساتید استان اصفهان افزود: نداشتن جایگاه موثر و قانونی در بعد سیاستگذاری و نقد سیاست‌ها نیز چالش جدی دیگری است و در یک کلام می‌توان گفت اصلی‌ترین چالش اندیشکده‌ها تبیین نشدن مهم‌ترین رسالت اندیشکده‌ها یعنی ایجاد پل میان دانش و سیاستگذاری است.
خیامباشی بیان کرد: یکی از چالش‌های جدی مربوط به تسهیل تصمیم‌گیری مدیران است و این چالش در برقراری پل ارتباطی موثر میان مسئولان و جامعه باعث شده اندیشکده‌ها در پردازش فرایند تولید علم و حکمرانی تاکنون نقش‌آفرین نباشند.
برای استفاده از خروجی اندیشکده‌ها در دستگاه‌ها «چالش صبر» تبیین نشده
وی به موانع دیگری هم اشاره کرد و گفت: اما یک چالش مهم از نظر استفاده از خروجی اندیشکده‌ها در دستگاه‌ها «چالش صبر» است بدین مفهوم که بیشتر نهادهای دولتی به‌دنبال راهکارهایی هستند که به‌سرعت چالش‌های آنها را رفع کند، این در حالی است که مراجعه به اندیشکده‌ها نیازمند صبر است.
خیامباشی سپس بیانات رهبر معظم انقلاب در سال ۸۳ پیرامون پنج مرحله تشکیل دولت اسلامی را مورد استناد قرار داد و اظهار داشت: ایشان در سخنرانی‌های دیگر هم بیان فرمودند که در مرحله تشکیل دولت اسلامی قرار داریم، اما معتقدم در این مرحله زمین‌گیر شدیم و این چالش نیازمند آسیب‌شناسی است.
رئیس اندیشکده علمی‌راهبردی سازمان بسیج اساتید استان اصفهان افزود: رهبری فرزانه انقلاب در بیاناتی به این مهم تاکید کردند که حضور مردم برای حل مشکلات کشور باید مورد توجه جدی باشد، این که از گذشته تاکنون هرجا مردم حضور یافتند، نظام با پیروزی روبه‌رو شده و توانستیم مشکلات را از پیش‌رو برداریم.
وی ادامه داد: اما شاهد بودیم که رهبر معظم انقلاب حضور کم‌رنگ مردم در شرایط کنونی را بعنوان چالش اشاره کردند، و بطور واضح بر استفاده از ظرفیت مردم در گروه‌های مختلف فرهنگی و اقتصادی تاکید کردند.
خیامباشی گفت: آنچه مهم است این که برای برقراری ارتباط گروه‌های مردمی با حاکمیت نیازمند حلقه‌های میانی هستیم، اندیشکده‌های علمی‌راهبردی بعنوان یکی از حلقه‌های میانی می‌تواند رسالت خود را ایفا کند، این اندشکده‌ها ارتباط فعالیت‌های جهادی دانش‌بنیان و فعالیت‌های پژوهشی را برقرار می‌کنند.
انتهای پیام/
