پژمان بختیاری نیا گفت: عقرب‌ها جزو بندپایان هستند و به جای اینکه گاز بگیرند، با دمشان، نیش می‌زنند و زهر آن شامل ترکیب پیچیده‌ای از چند سم است که سیستم عصبی نوروتوکسین‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
وی افزود: بیش از ۶۵۰ گونه عقرب در جهان وجود دارد که تنها ۵۰ گونه آن‌ها برای انسان خطرناک هستند، خطرناکترین عقرب موجود در ایران و استان خوزستان، گاردیم یا گادیم است.
دکتر بختیاری نیا ادامه داد: عقرب‌ها بیشتر در نواحی خشک و گرمسیری دنیا حتی بیابان‌ها و در عرض‌های جغرافیایی پایین‌تر از منطقه معتدل و بعضی دیگر زیر سنگ، تنه درخت و پوست درخت زندگی می‌کنند.
رئیس مرکز بهداشت خوزستان می‌گوید: به ویژه زمان‌هایی که کمپ زده اید یا در حال پیاده روی در مناظر طبیعی هستید، احتمال عقرب زدگی افزایش می‌یابد.
معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز اضافه کرد: نیش عقرب دردناک است، اما به ندرت تهدید کننده زندگی استف البته عقرب زدگی برای کودکان خردسال و گاهی سالمندان، عوارض بیشتری به همراه دارد.
پیشگیری از عقرب زدگی
وی گفت: باتوجه به اجرای راهپیمایی اربعین حسینی و اسکان زائران در مواکب که در مسیر‌های تردد قرار دارد، باید عقرب زدگی را به عنوان یکی از خطر‌ها در نظر داشت و با رعایت نکات بهداشتی از وقوع آن پیشگیری کرد.
دکتر بختیاری نیا می‌گوید: هنگام پیاده روی یا توقف در استراحتگاه‌های بین راه، لباس آستین بلند و شلوار بپوشید و قبل از خواب، محل را کاملا بررسی کنید.
وی بر بررسی داخل کفش‌ها هنگام خروج از استراحتگاه تاکید کرد و افزود: در صورت توقف در راه، قبل از استفاده مجدد لباس و کوله خود را کاملا تکان دهید، همچنین باید در مسیر از نزدیک شدن به انبوه سنگ یا چوب خودداری شود.
دکتر بختیاری نیا با تاکید خودداری از فرو بردن دست بدون محافظ در زیر سنگ‌ها، حفره‌ها و سوراخ‌های فاقد دید کافی و لانه پرندگان، ادامه داد: سعی کنید پابرهنه در محیط باز و خصوصا در هنگام شب راه نروید.
رئیس مرکز بهداشت خوزستان اضافه کرد: برای خوابیدن در محیط باز از تخت‌های بلند و پایه دار استفاده و قبل از خواب، اطراف بستر را با استفاده از دافع حشرات اسپری کنید.
علائم عقرب زدگی
وی در تشریح علائم عقرب زدگی گفت: اغلب اوقات نیش عقرب تنها نشانه‌های موضعی مانند درد و گرما در محل نیش ایجاد می‌کند، البته گاهی اوقات این علایم شدید هستند.
دکتر بختیاری نیا افزود: گزش اغلب عقرب‌ها منجر به مرگ نمی‌شود، اما باید توجه داشت که نیش عقرب گادیم که در مناطق شرقی و جنوبی ایران مشاهده می‌شود می‌تواند موجب آسیب شدید بافتی گردیده و تهدید کننده حیات باشد که باید جدی گرفته شود، همچنین در همه گزش‌ها ممکن است بیمار به دلیل حساسیت شدید فوت کند.
وی تورم در ناحیه گزش، بی حسی و سوزن سوزن در ناحیه گزش برای حدود ۴ تا ۶ ساعت، درد متوسط تا شدید در ناحیه گزش، انقباض‌های مداوم عضلانی و تپش قلب و اختلال در عملکرد اعصاب را از جمله علائم و نشانه‌ها در محل نیش برشمرد و ادامه داد: در کودکان ممکن است متعاقب درد در ناحیه گزش، بی قراری، حرکات غیر ارادی چشم‌ها و ترشح بزاق، تعریق، افزایش فشار خون و دمای بدن مشاهده شود.
پس از عقرب زدگی چه کار‌هایی باید انجام داد؟
دکتر پژمان بختیاری نیا می‌گوید: درصورت وقوع عقرب زدگی، ابتدا با اورژانس تماس بگیرید و جهت جلوگیری از گزش مجدد، محل را به دقت ارزیابی کرده و در صورت بروز علائم واکنش حساسیتی، بلافاصله از ارگان‌های امدادی درخواست کمک کنید.
وی با شستن محل نیش با آب و صابون و خودداری از برش و مکش محل زخم تاکید کرد و ادامه داد: عضو را جهت کاهش جذب سم بی حرکت کنید و وسایل زینتی و جواهرات مانند انگشتر را بیرون آورید و فرد را به آرامش و خونسردی دعوت کنید
دکتر بختیاری نیا می‌گوید: اگر فرد دچار نیش کودک و یا سالمند بود و همچنین درصورتیکه نشانه‌های سراسری ازجمله؛ تپش قلب، انقباض‌های عضلانی، بی قراری، کاهش هوشیاری و ... و یا نشانه‌های حساسیت عمومی بدن مثل؛ خارش همه بدن، کهیر، تنگی نفس، خس خس سینه، احساس تورم در دهان و حلق و ... در شما بروز کرده است، به سرعت با اورژانس تماس بگیرید.
به گفته رئیس مرکز بهداشت خوزستان؛ احتمال مرگ ناشی از عقرب زدگیِ درمان نشده در سالمندان و کودکان بیشتر است و علت آن هم معمولا نارسایی قلبی یا تنفسی است که چند ساعت پس از نیش زدگی رخ می‌دهد.
