چهل حدیث گوهربار از امام حسن عسگری(ع)

به گزارش خبرگزاری بسیج از اردبیل 

چهل حدیث از امام حسن عسکریJ

خداشناسی

۱ . امام عسكرى عليه السلام :

اللّه ُ هُوَ الّذِی يَتَألَّهُ إلَيْهِ عِنْدَ الحَوَائِجِ وَالشَّدائِدِ كُلُّ مَخْلُوقٍ، عِنْدَ انْقِطَاعِ الرَّجَاءِ مِنْ كُلِّ مَنْ دُونَهُ .

اللّه، هموست كه هر آفريده‌ای به هنگام نيازها وسختی‌ها واميد بر كندن از هر كه جز او، بدو پناه می‌برد .

بحار الانوار ج۳ ص۴۱ ح۱۶

انس با خدا

2 . امام عسكرى عليه السلام :

مَن أنِسَ باللّه اسْتَوحَشَ مِن النّاسِ .

هر كه با خدا همدم شود با مردم خو نگيرد .

الدرّة الباهرة : ۴۳

تعیین امام بعد از خود

3 . امام عسكرى عليه السلام :

وقد سُئلَ عن الحُجّةِ والإمامِ بعدَهُ : ابْنِی محمّدٌ، وهُو الإمامُ والحُجّةُ بَعدی، مَن ماتَ ولَم يَعرفْهُ ماتَ مِيتةً جاهليّةً . أمَا إنّ لَه غَيبةً يَحارُ فيها الجاهلونَ، ويَهْلِكُ فيها المُبطِلونَ، ويَكْذِبُ فيها الوَقّاتونَ، ثُمّ يَخرُجُ فكَأنّی أنظُرُ إلى الأعْلامِ البِيضِ تَخْفِقُ فوقَ رأسِهِ بِنَجفِ الكوفةِ .

امام عسكرى عليه السلام ـ در پاسخ بـه پـرسـش از حجّت و امام بعد از ايشان ـ : فرزندم محمّد، اوست امام و حجّت پس از من . هر كه بميرد و او را نشناسد به مرگ جاهلى مرده است . بدانيد كه او را غيبتى است كه جاهلان درباره آن سرگشته شوند و باطل گرايان به نابودى افتند . كسانى كه (براى ظهور او) زمان تعيين كنند دروغ گويند . پس از آن غيبت ظهور مى كند . گويى پرچم‌هاى سفيد را مى بينم كه در نجفِ كوفه برفراز سر او در اهتزازند .

 كمال الدين : ص 409 ح 9 

بلا و نعمت

۴ . امام عسكرى عليه السلام :

ما مِن بَلِيّةٍ إلاّ وللّه ِ فيها نِعمَةٌ تُحيطُ بِها .

هيچ گرفتارى و بلايى نيست مگر آن كه نعمتى از خداوند آن را در ميان گرفته است .

بحارالانوار ج۷۸ ص۳۷۴ ح۳۴

جدال نیکو

۵ . امام عسكرى عليه السلام :

ذُكرَ عند الصّادقِ عليه السلام الجِدالُ فی الدِّينِ، وأنّ رسولَ اللّه صلى الله عليه و آله والأئمّةَ المعصومينَ عليهم السلام قد نَهَوا عنه، فقالَ الصّادقُ عليه السلام : لَم يَنْهَ عنهُ مطلَقا، لكنَّهُ نهى عنِ الجِدالِ بغيرِ الّتی هِی أحسَنُ .

در حضور امام صادق عليه السلام درباره جدال كردن در دين و اين كه پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و امامان معصوم عليهم السلام از اين كار نهى كرده اند، سخن به ميان آمد، حضرت صادق عليه السلام فرمود : از جدال كردن به طور مطلق نهى نشده، بلكه از مجادله كردن با روشى جز روش نيكوتر نهى شده است .

بحار الانوار ج۲ ص۱۲۵ ح۲

زیبایی درونی و بیرونی

۶ . امام عسكرى عليه السلام :

حُسنُ الصُّورة جَمالٌ ظاهِرٌ، وحُسنُ العَقلِ جَمالٌ باطِنٌ .

نِكويى صورت زيبايـى ظاهر است و نكويى خرد زيبايى درون .

أعلام الدين : ۳۱۳

نشانه نادانی

۷ . امام عسكرى عليه السلام :

مِن الجَهلِ الضّحكُ من غيرِ عَجَبٍ .

خنده ای‌كه از روی تعجب نباشد نشانه نادانی است .

« منتخب ميزان الحكمة» صفحه ۱۲۱

کینه توزی

۸ . امام عسكرى عليه السلام :

أقلُّ النّاسِ راحةً الحَقودُ .

كم آسايش ترين مردم، انسان كينه توز است .

« منتخب ميزان الحكمة» صفحه ۱۵۶

حقوق برادران

۹ . امام عسكرى عليه السلام :

أعْرَفُ النّاسِ بحُقوقِ إخْوانِهِ وأشَدُّهُم قَضاءً لَها أعْظَمُهُم عِند اللّه شَأنا .

آن كه به حقوق برادران خود آشناتر باشد ودر رعايت كردن آنها كوشاتر، نزد خداوند ارجمندتر است .

« منتخب ميزان الحكمة» صفحه ۱۶۰

والاتر از مرگ و زندگی

۱۰ . امام عسكرى عليه السلام :

خَيرٌ مِن الحياةِ ما إذا فَقَدْتَهُ أبْغَضْتَ الحياةَ، وشَرٌّ مِن المَوتِ ما إذا نَزَلَ بِكَ أحْبَبتَ المَوتَ .

بهتر از زندگی، آن چيزی است كه هرگاه آن را از دست دهی، از زندگی بيزار شوی وبدتر از مرگ، آن چيزی است كه هرگاه بدان گرفتار آيی، آرزوی مرگ كنی .

« منتخب ميزان الحكمة» صفحه ۱۷۰

معنای بسم الله

۱۱ . امام عسكرى عليه السلام :

فى تفسيرِ البَسْملَةِ : اللّه ُ هُو الّذى يَتألَّهُ إلَيهِ عِندَ الحَوائجِ والشَّدائدِ كُلُّ مَخْلوقٍ عِندَ انْقِطاعِ الرَّجاءِ مِن كُلِّ مَن هُوَ دُونَهُ،وتَقَطُّعِ الأسْبابِ مِن جَميعِ مَن سِواهُ .

امام عسكرى عليه السلام ـ در تفسير «بسم اللّه الرحمن الرحيم» ـ : اللّه هموست كه هر مخلوقی درهنگام نيازها وگرفتاريها وقتی اميدش ازهمه، جز او، قطع می شود ورشته هر سببی، جز او، بريده می گردد، به او روی می آورد .

« منتخب ميزان الحكمة» صفحه ۱۸۰

اهمیت واجبات

۱۲ . امام عسكرى عليه السلام :

لا يَشغَلْكَ رِزقٌ مَضمونٌ عن عَمَلٍ مَفروضٍ .

روزی ضمانت شده، تو را از كارهای واجب باز ندارد .

« منتخب ميزان الحكمة» صفحه ۲۳۴

آثار قبر امام

۱3. امام عسكرى عليه السلام :

لأبى هاشمِ الجَعفرىِّ : قَبرِى بِسُرَّ مَن رَأی أمانٌ لِأهلِ الجانِبَينِ .

امام عسكرى عليه السلام ـ خـطاب به ابـو هـاشم جعفری ـ : قبر من در سُرَّ مَن رأی (سامرّا) مايه امن وامان ساكنان هر دو طرف (فرات) است .

« منتخب ميزان الحكمة» صفحه ۲۵۸

اندازه بخشش

۱4 . امام عسكرى عليه السلام :

إنَّ للسَّخاءِ مِقدارا، فإن زادَ علَيهِ فهُو سَرَفٌ .

همانا بخشندگی را اندازه‌ای است، كه اگر از آن فراتر رود اسراف است .

« منتخب ميزان الحكمة» صفحه ۲۷۰

اندازه شجاعت

۱5 . امام عسكرى عليه السلام :

إنّ ... للشَّجاعَةِ مِقدارا، فإن زادَ علَيهِ فهُو تَهَوُّرٌ

همانا شجاعت، اندازه‌ای دارد كه اگر از آن فراتر رود بی باكی است .

« منتخب ميزان الحكمة» صفحه ۲۹۲

شکرگذاری نعمت

۱6 . امام عسكرى عليه‌السلام :

لا يَعرِفُ النِّعمَةَ إلاّ الشاكِرُ، ولا يَشكُرُ النِّعمَةَ إلاّ العارِفُ .

(قدر) نعمت را نشناسد مگر سپاسگزار وشكر نعمت نگزارد مگر آن كه (قدر) نعمت را شناسد.

« منتخب ميزان الحكمة» صفحه ۳۰۲

حکمت روزه

۱7 . امام عسكرى عليه‌السلام :

لمّا سُئلَ عن عِلَّةِ وُجوبِ الصَّومِ : لِيَجِدَ الغَنِىُّ مَسَّ الجُوعِ؛ فَيَمُنَّ علی الفَقيرِ

امام عسكرى عليه‌السلام ـ در بيان علّت واجـب شـدن روزه ـ : تـا توانگر، درد گرسنگی را بچشد ودر نتيجه به نيازمند كمك كند .

« منتخب ميزان الحكمة» صفحه ۳۳۶

شناخت مردم

۱8 . امام عسكرى عليه‌السلام :

الوَحشَهُ مِنَ النّاسِ عَلی قَدرِ الفِطنَةِ بهِم

كناره گرفتن از مردم، به اندازه شناخت از آنهاست .

بحارالانوار ج  : ۷۰ ص۱۱۱ ح۱۴

خواهش و خواری

19 . امام عسكرى عليه السلام :

ما أقبَحَ بالمُؤمِنِ أن تكونَ لَهُ رَغبَةٌ تُذِلُّهُ .

چه زشت است در مؤمن خواهشی باشد كه او را به خواری كشاند .

« منتخب ميزان الحكمة» صفحه ۳۴۴

20 . امام عسكرى عليه السلام :

إنَّ اللّه َ تَبارَكَ وتَعالی أری رَسولَهُ بِقَلبهِ مِن نورِ عَظَمَتِهِ ما أحَبَّ

خداوند تبارك وتعالی از نور عظمت خويش، چندان كه دوست داشت، به قلب رسول خود نماياند .

« منتخب ميزان الحكمة» صفحه ۳۶۸

عزت و ذلت در گرو حق

21 . امام عسكرى عليه السلام :

ما تَرَكَ الحَقَّ عَزيزٌإلاّ ذَلَّ، ولا أخَذَ بهِ ذَليلٌ إلاّ عَزَّ .

هيچ عزّتمندی حقّ را فرو نگذاشت، مگر اين كه به ذلّت افتاد وهيچ ذليل وناتوانی حقّ را نگرفت مگر اين كه عزيز ونيرومند شد .

« منتخب ميزان الحكمة» صفحه ۳۷۸

دانشمند بد

22.. امام عسكرى عليه السلام :

فى صِفَةِ عُلَماءِ السُّوءِ : وهُم أضَرُّ عَلی ضُعَفاءِ شيعَتِنا مِن جَيشِ يَزيدَ عَلی الحُسَينِ بنِ عَلِىٍّ عليهما السلام وأصحابهِ، فإنَّهُم يَسلُبونَهُمُ الأرواحَ والأموالَ، وهؤلاءِ عُلَماءُ السُّوءِ ... يُدخِلونَ الشَّكَّ والشُّبهَةَ عَلی ضُعَفاءِ شيعَتِنا فيُضِلّونَهُم .

 در وصف علمای بدكردار ـ : زيان آنها برای شيعيان ناتوان (و آسيب پذير) ما بيشتر از زيان سپاه يزيد برای حسين بن علی عليهماالسلام وياران اوست؛ زيرا آنها جان ومال ايشان را گرفتند واين علمای بدكردار ... در دل شيعيان ناتوان ما شكّ وشبهه می اندازند وگمراهشان می كنند .

« منتخب ميزان الحكمة» صفحه ۴۰۴

سفر الهی

23 . امام عسكرى عليه السلام :

إنَّ الوُصولَ إلَی اللّه عز وجل سَفَرٌ لا يُدرَكُ إلاّ بامتِطاءِ اللَّيلِ .

رسيدن به خداوند عز وجل، سفری است كه جز با نشستن بر مركب شب، پيموده نشود .

« منتخب ميزان الحكمة» صفحه ۴۶۴

اندازه میانه‌زوی

24 . امام عسكرى عليه السلام :

إنَّ ... للاقتِصادِ مِقدارا، فإن زادَ علَيهِ فهو بُخلٌ

ميانه روی اندازه‌ای دارد، كه اگر از آن فراتر رود بخل است .

« منتخب ميزان الحكمة» صفحه ۴۶۶

قضای الهی

25 . امام عسكرى عليه السلام :

اذا كانَ المَقضی كائِنا فالضَّراعَهُ لماذا ؟ !

اگـر قـضای الـهی در كـمين است، ديگر ضعف وزبونی چرا ؟.

« منتخب ميزان الحكمة» صفحه ۴۶۸

حالت‌های قلب

۲6 . امام عسكرى عليه السلام :

إذا نَشِطَتِ القُلوبُ فَأودِعْها (فَأودِعُوها)، وإذا نَفرَت فَوَدِّعُوها .

هر گاه دل ها بانشاط اند (علم و معرفت)را به آنها واسپاريد و هر گاه گريزان اند، آنها را واگذاريد.

« منتخب ميزان الحكمة» صفحه ۴۷۴

تقلید آگاهانه و ناآگاهانه

۲7 . امام عسكرى عليه السلام :

الإمامُ العسكرىُّ عليه السلام بعد تقبيح تقليد عوام اليهود لعلماء الفسقه : فَمَن قَلَّدَ مِن عَوامِّنا مِثلَ هؤلاءِ الفُقَهاءِ فَهُم مِثلُ اليَهودِ الذينَ ذَمَّهُمُ اللّه ُ بالتَّقليدِ لِفَسَقَهِ فُقَهائهِم . فَأمّا مَن كانَ مِن الفُقَهاءِ صائنا لنفسِهِ حافِظا لِدينِهِ مُخالِفا علی هَواهُ مُطِيعا لأمرِ مَولاهُ فلِلعَوامِّ أن يُقَلِّدُوهُ، وذلكَ لا يكونُ إلاّ بَعضَ فُقَهاءِ الشِّيعَةِ لا جَميعَهُم

امام عسكرى عليه السلام ـ بعد از تقبيح تقليدِ عوامِ يهود از علمای فاسقشان ـ : اگر (مسلمانان) از چنين فقهايی تقليد كنند، مانند همان يهوديانی هستند كه خداوند آنان را به سبب تقليد وپيروی از فقهای فاسق وبدكارشان نكوهش كرده است . اما هر فقيهی كه خويشتندار ونگاهبان دين خود باشد وبا هوای نفْسش بستيزد ومطيع فرمان مولايش باشد، بر عوام است كه از او تقليد كنند والبته اين ويژگيها را تنها برخی فقهای شيعه دارا هستند، نه همه آنها .

« منتخب ميزان الحكمة» صفحه ۴۷۸

دروغ

۲8 . امام عسكرى عليه السلام :

جُعِلَتِ الخَبائثُ فى بَيتٍ وجُعِلَ مِفتاحُهُ الكذبَ .

(همه) پليديها در يك خانه نهاده شده وكليد آن، دروغ قرار داده شده است.

« منتخب ميزان الحكمة» صفحه ۴۸۶

ستایش نابجا

29 . امام عسكرى عليه السلام :

مَن مَدَحَ غَيرَالمُستَحِقِّ فَقَد قامَ مَقامَ المُتَّهَمِ .

هر كـس فـردی را كه استحقاق سـتايش ندارد بستايد، خود را در مقام اتهام وبدگمانی قرار داده است .

« منتخب ميزان الحكمة» صفحه ۵۰۸

پرهیز ار مجادله و شوخی

30 . امام عسكرى عليه السلام :

لا تُمارِ فيَذهَبَ بَهاؤكَ، ولاتُمازِحْ فيُجتَرأَ علَيكَ .

مجادله مكن كه احترامت از بين می رود وشوخی مكن كه بر تو گستاخ می شوند .

« منتخب ميزان الحكمة» صفحه ۵۱۲

مذمت خواب زیاد

۳1 . امام عسكرى عليه السلام :

مَن أكثَرَ المَنامَ رأَی الأحلام

هركه زياد بخوابد، خواب های پريشان بيند.

« منتخب ميزان الحكمة» صفحه ۵۷۴

فروتنی

۳2 . امام عسكرى عليه السلام :

التَّواضُعُ نِعمَةٌ لا يُحسَدُ علَيها .

فروتنی، نعمتی است كه به آن حسادت نمی شود .

« منتخب ميزان الحكمة» صفحه ۵۹۶

چگونگی اندرز دادن

۳3 . امام عسكرى عليه السلام :

مَن وَعَظَ أخاهُ سِرّا فَقَد زانَهُ، ومَن وَعَظَهُ عَلانِيَةً فَقَد شانَهُ .

هركه برادر خود را پنهانی اندرز دهد، او را آراسته است وهر كه در برابر ديگران موعظه‌اش كند، او را لكّه دار كرده‌است .

« منتخب ميزان الحكمة» صفحه ۶۰۰

پروای از مردم

۳4 . امام عسكرى عليه السلام :

مَن لَم يَتَّقِ وُجوهَ النّاسِ لَم يَتَّقِ اللّه .

هركه از چهره های مردم پروا نكند، از خداوند پروا نمی كند .

« منتخب ميزان الحكمة» صفحه ۶۰۶

تفاوت دانا و احمق 

۳5 . امام عسكرى عليه السلام :

قَلبُ الأَحمَقِ فی فَمِهِ، وفَمُ الحَكيمِ فی قَلبِهِ .

دل احمق در دهانش و دهان حكيم در دلش است .

تحف العقول : ص۴۸۹

نادانی و بردباری

۳6 . امام عسكرى عليه السلام :

الجَهلُ خَصمٌ، وَالحِلمُ حُكمٌ .

نادانى، دشمن است و بردبارى، حكمت .

الدرّة الباهرة : ص۴۴ ،

ضعیف‌ترین دشمن

۳7 . امام عسكرى عليه السلام :

أضعَفُ الأعداءِ كَيداً مَن أظهَرَ عَداوَتَهُ .

سست انديش ترين دشمنان، كسى است كه دشمنى خود را آشكار سازد.

أعلام الدين : ۳۱۳ .

شبیه معجزه

۳8 . امام عسكرى عليه السلام :

رِياضَةُ الجاهِلِ وَ رَدُّ المُعْتادِ عَن عادَتِهِ كالمُعْجِزِ .

پروراندنِ نادان و تَرك دادن كسى از عادتش، كارى معجزه آساست.

تحف العقول : ۴۸۹ .

نشانه‌های مؤمن

39 . امام عسكرى عليه السلام :

عَلاماتُ المُؤمِنِ خَمسٌ : صَلاةُ الخَمسينَ، و زيارَهُ الأَربَعينَ، والتَّخَتُّمُ فِی اليَمينِ، وتَعفيرُ الجَبينِ، والجَهرُ بِبِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحی .

نشانه هاى مؤمن پنج چيز است: پنجاه ركعت نماز، زيارت اربعين، انگشتر در دست كردن،پيشانى بر خاك نهادن و آشكارا گفتن «بسم اللّه الرحمن الرحيم .»

مصباح المتهجّد : ۷۸۸

استمداد از خدا

۴0 . امام عسكرى عليه السلام :

مِن دُعائِهِ فِی الصَّباحِ ـ : وأعِنّی عَلَى استِغفارِكَ وَاستِقالَتِكَ، قَبلَ أن يَفنَى الأَجَلُ، ويَنقَطِعَ الأَمَلُ .

از دعاى ايشان در صبحگاه : كمكم فرما تا از تو آمرزش و پوزش بخواهم، پيش از آن كه عمر به سرآيد و اميد، قطع شود.

مُهَج الدعوات : ص۳۳۳

نتیجه گستاخی کودک

۴1 . امام عسكرى عليه السلام :

جُرأةُ الوَلَدِ على والِدِهِ فی صِغَرِهِ تَدعو إلَى العُقوقِ فی كِبَرِهِ .

گستاخى فرزند بر پدرش در خردسالى، به نافرمانى او در بزرگسالى مى‌انجامد.

تحف العقول : ۴۸۹

سرانجام خوبی و بدی

۴2 . امام عسكرى عليه السلام :

مَن يَزرَعْ خَيرا يَحصِدْ غِبطَةً، و مَن يَزرَعْ شَرّا يَحصِدْ نَدامَةً .

هركه خوبى بكارد شادمانى بدرود و هركه تخم بدى بيفشاند، پشيمانى درو كند.

ميزان الحكمه ج ۱۲، ص۲۰۲

بخشش به موقع

۴3 . امام عسكرى عليه السلام :

مَن لَم يُحْسِنْ أنْ يَمنَعَ لَم يُحْسِنْ أنْ يُعطی .

كسى كه نبخشيدن [به جا ]را بلد نباشد، بخشيدنِ به موقع را نيز بلد نيست.

بحار الأنوار : ۷۸/۳۸۰/۴ .

بهترین برادران

۴4 . امام عسكرى عليه ‏ السلام :

خَيرُ إخوانِكَ مَن نَسِی ذَنبَكَ، وذَكَرَ إحسانَكَ إلَيهِ .

بهترينِ برادرانت، كسى است كه خطايت را فراموش كند و از نيكوكارى‏ات در حقّ خودش ياد كند.