تنوع دادن به قالب‌ها راهکاری برای برون‌رفت از کلیشه‌نویسی است
به گزارش خبرگزاری بسیج از گلستان؛انتشارات شهدای نینوا به‌عنوان زیرمجموعه کنگره بزرگداشت ۴ هزار شهید استان گلستان و تنها ناشر وابسته به مرکز حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس سپاه نینوا استان گلستان، از ابتدای تأسیس تا به امروز آثار متعددی را در حوزه‌های مختلف ایثار و شهادت روانه بازار نشر کرده است.
ناشری که از سال ۱۳۹۴ و در راستای برگزاری نخستین اجلاسیه ملی بزرگداشت ۴ هزار شهید استان گلستان مجوز نشر دریافت کرد و به دلیل واقع شدن در مسیر اجلاسیه، با شتاب قابل‌توجهی به چاپ و نشر آثار مختلف پرداخته است.
هم‌زمان با ایام مبارک شعبانیه و روز پاسدار و جانباز با زینب ترابی، مدیر انتشارات شهدای نینوا که توجه ویژه‌ای به فرهنگ دفاع مقدس به‌عنوان بخشی از تاریخ پرافتخار و سراسر رشادت سرزمینمان است به گفت‌وگو نشستیم.
او که دانش‌آموخته دکترای زبان و ادبیات فارسی است و دستی نیز به قلم دارد درباره فعالیت‌های شاخص، اهداف و افق‌های انتشارات شهدای نینوا و نیز نقاط قوت و قابل اصلاح و ارتقاء در حوزه نشر آثار دفاع مقدس و حوزه‌های مرتبط مطالبی خواندنی را عنوان کرد که در ادامه از نظر مخاطبان می‌گذرد.
- آثار شاخص انتشارات شهدای نینوا به‌عنوان ناشری فعال در استان گلستان از ابتدای شکل‌گیری‌اش تا به امروز چه بوده است؟
محوریت فعالیت‌های ما به طور مشخص در حوزه کتاب و نویسندگی بوده و تمامی تولیدات انتشارات شهدای نینوا غالباً در حوزه‌های مختلف ایثار و شهادت است.
در آغاز کار انتشارات به‌عنوان یک کار فاخر می‌توانم به کتاب ۳ جلدی پژوهشی با عنوان «روایتی از نقش استان گلستان در دفاع مقدس» به قلم غلامرضا خارکوهی، تاریخ‌نگار انقلاب و دفاع مقدس که در سال ۱۳۹۵ منتشر شده اشاره کنم. اثری که مؤلف با توجه به سوابق ارزشمند علمی، پژوهشی و آموزشی‌اش به بهترین شکل از عهده آن برآمد.
«پسران حاج علیرضا» از دیگر آثار فاخر آن سال‌ها است که با موضوع ۳ فرزند شهید خانواده شهیدان بهمنی نژاد، توسط نویسنده توانمند، امیرحسین انبارداران، تألیف و توسط انتشارات شهدای نینوا به چاپ رسید.
همچنین از دیگر آثار فاخر که در راستای تولیدات نخستین کنگره ملی شهدای استان چاپ شد، کتاب «حشمت» تألیف بانو مریم مقبلی بود. این کتاب ارزشمند به خاطرات و مجاهدت‌های بانوی رزمنده دفاع مقدس، خانم خدیجه خراسانی، اشاره دارد و مؤلف با قلمی روان و اثرگذار از عهده معرفی شخصیت و فعالیت‌های مجاهدانه و ایثارگرانه این بانوی فرهیخته برآمده است.
تقریباً تمام آثار چاپ‌شده در آن سال‌ها به دلیل حال و هوای خاص برگزاری اجلاسیه در استان و استقبال بسیار چشمگیر نویسندگان استان، از کیفیت و محتوای غنی و مناسبی برخوردارند.
-تا به امروز چه تعداد کتاب روانه بازار نشر کرده‌اید؟
به‌صورت مستقل ۵۱ اثر توسط انتشارات شهدای نینوا منتشر شده است اما تعداد زیادی از آثار با هماهنگی ناشران همکار چاپ شده و کتاب‌های متعدد و متنوعی نیز در نوبت چاپ و نشر قرار دارد.
همچنین انتشارات شهدای نینوا از ابتدای سال جاری تا دهه فجر، پنج اثر فاخر به چاپ رسانده و بیش از ۳۰ اثر در نوبت مجوز یا چاپ قرار دارد.
- از هدف‌گذاری‌های انتشارات بگویید و اینکه تا پیش از پایان سال جاری چه برنامه‌هایی دارید؟
هدف ما و همکارانمان در مجموعه مرکز حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس و بسیج سپاه نینوا استان گلستان، به‌ویژه سرهنگ پاسدار سید مجتبی کریمی، به‌عنوان مسئول مرکز و دبیر دومین اجلاسیه بزرگداشت ۴ هزار شهید استان گلستان، بر این است که کیفیت را فدای کمیت نکنیم و بدون حساسیت نسبت به آمار چاپ و نشر، محتوای آثار را طبق فرمایش رهبر معظم انقلاب با دقت نظر و رصد مستمر بررسی کنیم تا از هرگونه تحریف یا آسیب‌های دیگر مصون بماند و آثار مرتبط با حوزه ایثار و شهادت از بالاترین میزان صداقت، رسایی و روانی برخوردار باشد.
به همین دلیل بررسی آثار توسط کارشناسان نظامی از برجسته‌ترین برنامه‌های تیم انتشارات ما است که در کنار سایر زمینه‌ها به این موضوع نیز با دقت و وسواس لازم برخورد می‌شود.
- در مورد آثار در دست چاپ بگویید.
یکی از مهم‌ترین و شاخص‌ترین آثاری که ان‌شاءالله تا پایان سال جاری منتشر و به‌عنوان تازه‌های نشر معرفی خواهد شد، کتاب ۲ جلدی با موضوع شهدای دانش‌آموز شهرستان گرگان است که با حمایت آموزش‌وپرورش گرگان و به قلم نویسنده متعهد، خانم سیده طوبی موسوی پارسایی، تألیف شده است.
این اثر شرح مختصری از زندگینامه همراه با فرازی از وصیت‌نامه و سوابق جهادی و نحوه شهادت دانش‌آموزان عزیز گرگان و روستاهای تابعه است که با مجوز انتشارات شهدای نینوا روانه بازار کتاب خواهد شد.
افزون بر این، آثار متعدد دیگری در دست اقدام است که در نوبت دریافت مجوز قرار دارند و اگر فرصت کافی برای اقدامات جانبی فراهم باشد، تا پایان سال جاری مجوزهای چاپ و نشر را دریافت خواهند کرد که از این جمله می‌توان به سری ۹ جلدی مجموعه کتاب‌های کودکان با موضوع «مهارت‌های زندگی» و نیز دوره ۵ جلدی با عنوان «باغچه» اشاره کرد که هر ۲ اثر مناسب گروه سنی بچه‌های کودکستانی بوده و با حمایت نهادهای مختلف روانه بازار نشر خواهند شد.
- توجه شما به شهدای اقشار و نیز کودکان و نوجوانان که به جد نیازمند محتوای مناسب هستند، قابل‌تقدیر است، در این میان سطح همکاری اهالی قلم بومی چگونه است؟
با توجه به اینکه حوزه کاری انتشارات ما مربوط به حوزه‌های ایثار و شهادت است، به لطف خدا نویسندگان بسیاری تمایل به همکاری با ما دارند و چند نمونه از آثار شاخص انتشارات ما نیز توسط نویسندگان کشوری تألیف و تدوین شده است.
اما اولویت انتشارات ما آن است که همچنان بیشترین بهره را از ظرفیت‌های درون استان ببریم و ضمن برگزاری سالانه کارگاه‌های آموزشی برای علاقه‌مندان و نویسندگان نوقلم به‌منظور استعدادیابی و پرورش استعدادهای نوجوان و جوان، مشوق آن‌ها در راستای نگارش و تألیف آثار مختلف باشیم.
- فجر چهل و پنجم امسال در انتشارات شهدای نینوا چگونه بود؟
از مهم‌ترین برنامه‌های نشر ما در دهه فجر، آغاز به کار تألیف درباره چند تن از پیشکسوتان و پیشگامان دفاع مقدس بود که شروع روند تبدیل مصاحبه‌های آن‌ها به کتاب، در این ایام خجسته آغاز شد.
همچنین برنامه شاخصی به‌منظور رونمایی از یکی از آثار ارزشمند در دست اقدام داشتیم که به دلیل برگزاری یادواره‌هایی در سطح استانی و کشوری و تناسب موضوع کتاب با یادواره، به فرصت دیگری موکول شد.
-اگر موافق باشید کمی درباره مسائل کیفی در حوزه چاپ کتاب دفاع مقدس صحبت کنیم. برخی از علاقه‌مندان و فعالان این حوزه معتقدند ارگان‌هایی که مسئولیت گردآوری و نشر آثار را به‌عنوان «وظیفه» بر عهده دارند؛ همواره کیفیت را فدای کمیت و بیلان کاری می‌کنند. چقدر با این مسئله موافقید؟
متأسفانه دیدگاه برخی فعالان عرصه کتاب نسبت به بالا رفتن تعداد آثار چاپی و فدا شدن کیفیت به خاطر کمیت، در مورد برخی ناشران صحیح است؛ اما به لطف خدا انتشارات شهدای نینوا از این نگاه مبراست و سیاست ما همواره آن بوده که اولویت بر کیفیت ارجح باشد و رشد ملایم آماری در مورد آثار چاپ‌شده در سال‌های مختلف، متقن‌ترین دلیل بر این ادعاست که نشان می‌دهد انتشارات شهدای نینوا از این شتاب‌زدگی و احساس وظیفه در مسیر چاپ حداکثری به هر قیمتی مبرا است.
- خب اگر این‌گونه است جای تقدیر دارد؛ حرف یا پیشنهادی برای کمّی گراها و بیلان سازها دارید؟
در این راستا پیشنهاد ما به‌تمامی همکاران حوزه‌های ایثار و شهادت آن است که بجای چاپ کردن آثاری با کیفیت پایین و بدون مخاطب، تلاش خود را در مسیر ارتقای کیفیت و محتوای آثار متمرکز کنند تا بتوانیم به یاری هم در مسیر آرمان‌های والا برای حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس و سایر عرصه‌های ایثار و جهاد و شهادت گام برمی‌داریم و تا حد امکان حق مطلب را به‌ویژه نسبت به شهدا و تمامی ایثارگران عزیزمان ادا کنیم.
- یکی از آسیب‌های حوزه کتاب‌های ارزشی که ادبیات این بخش را در خطر فراموشی قرار داده، کلیشه گرایی است. نظر شما چیست و برای برون‌رفت از آن باید چه کرد؟
متأسفانه کلیشه گرایی همواره به‌عنوان یک آسیب بزرگ، گریبان کتاب‌های حوزه‌های ایثار و شهادت را گرفته و بی‌تردید می‌توان این معضل را از بزرگترین آسیب‌های حوزه کتاب دانست که مستقیماً به گریزان شدن مخاطب از مطالعه چنین آثاری منجر خواهد شد.
حال‌آنکه ملاحظه می‌کنیم بسیاری از آثار این حوزه که با قلمی روان و سبکی متعالی توسط نویسندگان ماهر تألیف و توسط ناشران متبحر و متعهد روانه بازار شده است، غالباً مورد استقبال بسیار خوبی از سوی مخاطبان قرار گرفته و موجب شده این قبیل آثار به چاپ‌های متعددی برسند.
دلایل این مشکل که اکنون جای پرداختن به آن نیست، بسیار زیاد است اما یکی از مهم‌ترین راهکارهای برون‌رفت از این کلیشه نویسی ها، تنوع دادن به قالب‌ها است. بدین معنا که مؤلف باید این هنر و ذوق و استعداد و تمرین و توانمندی را داشته باشد که در پی روش‌هایی به‌جز زندگینامه نویسی یا خاطره‌نویسی برود و واقعیت‌ها را بدون انحراف از اصل موضوع، بیشتر به زبان داستان بیان کند.
زیرا طبع انسان همواره قصه و داستان را بیشتر می‌پسندد و لازمه این کار نیز شناسایی ظرفیت‌های بالقوه و تربیت استعدادها از طریق برگزاری کارگاه‌های مفید، دعوت از نویسندگان موفق، سوژه یابی درست، آموزش شیوه‌های درست و نوین نویسندگی و این قبیل اقدام‌ها است تا به‌مرورزمان بتوانیم از آن فضای تکرار و کلیشه و یکنواختی عبور کنیم.
-در کنار کلیشه گرایی یکی از چالش‌های این حوزه، طراحی جلد و صفحه‌آرایی غیرحرفه‌ای و غیر جذاب، برپایی مراسم‌های رونمایی محدود و گزینشی، نبودن جشن امضا و میز فروش کتاب است. نظر شما چیست؟
در مورد گرافیک و تزیینات غیرحرفه‌ای کتاب متأسفانه همین‌طور است و دلیل آن نیز تا حد زیادی به همان معضل انجام «وظیفه» برمی‌گردد. وقتی ناشری موظف باشد حجم بالایی از مجوز را به‌منظور انجام‌وظیفه دریافت کند، مطمئناً فرصت چندانی برای پرداختن به ساختار کتاب نخواهد داشت و به‌ناچار موظف است بیشتر در پی محتوا یابی باشد.
ازاین‌رو است که می‌بینیم شکل ظاهری آثاری که بعضاً محتوای چندان نظرگیری ندارند نیز چنگی به دل نمی‌زند و بیشتر شبیه رفع تکلیف است تا جذب مخاطب!
از سوی دیگر، گران بودن نرخ امور فنی و گرافیک که امری تخصصی و زمان‌بر است موجب می‌شود که برخی ناشران به طراحان یا صفحه‌آراهای ضعیف یا سطح متوسط پناه ببرند تا ضمن سیاه کردن کارنامه کاری خود، بتوانند آن اثر را باقیمتی مقرون‌به‌صرفه به چاپ برسانند.
مراسم رونمایی و جشن امضا نیز از دیگر مراحل نشر کتب چاپ‌شده است که کمک شایان توجهی به معرفی و دیده شدن و برجسته‌تر شدن کتاب می‌کند و بازهم بنا به دلایل اقتصادی (کمترین آن برگزاری یک مراسم و تهیه تخته شاسی یا ماکت کتاب است) غالباً رونمایی و در پی آن جشن امضا نیز نادیده گرفته می‌شود.
درحالی‌که توجه به شکل ظاهر و جلب‌توجه در نگاه اول یکی از مهم‌ترین دلایل جذب مخاطب نسبت به یک کتاب است تا دلیل خوبی برای انتخاب یک کتاب داشته باشد؛ بنابراین همکاری با طراحان حرفه‌ای و صفحه‌آرایی شکیل، ساده و امروزی برخلاف تصور برخی که گمان می‌کنند اهمیت چندانی ندارد، بسیار مهم و از گام‌های اولیه و اساسی در راستای جذب مخاطب به شمار می‌رود.
در این مورد انتشارات شهدای نینوا به لطف خدا بیش از ۹۰ درصد آثار چاپ‌شده خود را در مناسبت‌های مختلف فرهنگی با حضور مسئولان کشوری و گاه استانی رونمایی می‌کند که غالباً نیز بازخورد بسیار قابل‌توجهی در میان شرکت‌کنندگان و در رسانه‌های مختلف ایجاد می‌شود.
-استان گلستان سرزمین چند فرهنگی با اقوام متعدد است، برای این تنوع فرهنگی در حوزه فعالیت‌های انتشارات شهدای نینوا چه کردید و به دنبال چه هستید؟
با توجه به این ویژگی که استان گلستان سرزمین قومیت‌های مختلف است و نیز شیعه و سنی در این استان با اتحاد و همدلی کنار یکدیگر زندگی می‌کنند، یکی دیگر از سیاست‌های انتشارات شهدای نینوا تألیف کتاب‌هایی در مورد ایثارگران یا شهدای اهل سنت است که در این راستا می‌توان به کتاب «تک‌سوار صحرا» با موضوع کتاب شعر و رنگ‌آمیزی کودکان در مورد شهید اهل سنت، صفرقلیچ بردی‌پور، اشاره کرد.
همچنین بخش‌هایی از کتاب «اسم رمز، شهید سلیمانی» نیز با موضوع زندگی سردار شهید حاج قاسم سلیمانی به زبان‌های ترکمنی، عربی و انگلیسی ترجمه‌شده است.
از دیگر سو، با عنایت به هم‌مرز بودن استان گلستان با کشور ترکمنستان و نزدیکی به کشور روسیه، برنامه‌هایی در راستای ترجمه برخی کتب به زبان‌های ترکمنی و روسی پیش‌بینی‌شده است.
- کلام پایانی شما؟
استان گلستان با داشتن ۴ هزار شهید در عرصه‌های مختلف از انقلاب اسلامی گرفته تا شهدای ترور، دفاع مقدس، امنیت و … سوژه‌های بسیار ناب و برجسته‌ای برای معرفی دارد که می‌توان با استعانت از زبان هنر، بخش‌هایی از مجاهدت‌ها، رشادت‌ها و رادمردی‌های شیر مردان شجاع استان را به دیگران معرفی کرد.
از این منظر، انتشارات شهدای نینوا به‌عنوان اولین و تنها ناشر تخصصی ایثار و شهادت در سطح استان و با انتخاب شعار «۴۰۰۰ شهید، ۴۰۰۰ کتاب» بر آن است تا ضمن تحقق بیانات رهبری در مورد ۱۰۰ برابری شدن آثار دفاع مقدسی و همچنین سایر عرصه‌های جهاد و شهادت، آهسته و پیوسته از طریق تألیف و چاپ کتب شهدای استان، تک‌تک این شهدای گران‌قدر را به هم استانی‌های عزیز و سایرین معرفی کند.
همچنین امیدوارم خود شهدا هم چنانکه تاکنون دستگیر ما بوده‌اند، در ادامه این مسیر نورانی نیز هادی و حامی ما باشند تا با تلاشی مضاعف و انگیزه‌ای بسیار قوی‌تر از گذشته راهی را که برای رضایت و خشنودی قلب نازنین آقا امام زمان ارواحنا له الفدا در پیش‌گرفته‌ایم، با درایت، صداقت و صراحت ادامه دهیم و پیرو فرمایش رهبر فرزانه انقلاب، حضرت امام خامنه‌ای مدظله‌العالی که فرمودند: «زنده نگه‌داشتن یاد شهدا کمتر از شهادت نیست» بتوانیم گامی هرچند کوچک در این راستا برداریم و فردای قیامت شرمنده‌ی نگاه پرفروغ شهدا نباشیم.
انتهای پیام/
