دو نسل متفاوت، یک آینده پیچیده
به گزارش خبرگزاری بسیج از همدان، در دهه‌های گذشته، تحولات اجتماعی، فرهنگی و فناورانه با چنان سرعتی رخ داده که بسیاری از خانواده‌های نهاوند و سراسر کشور را با چالش‌های جدید و گاه ناشناخته روبه‌رو ساخته است. دو نسل مهم امروز یعنی نسل Z و نسل آلفا اکنون کانون توجه جامعه و محور اصلی گفت‌وگوی والدین، کارشناسان، مربیان و مسئولان فرهنگی شده‌اند. آنچه این دو نسل را متمایز می‌کند، نه فقط سال تولد یا سن آن‌ها است، بلکه نوع نگاه‌شان به دنیا، ارتباطشان با فناوری، دغدغه‌های هویتی و شیوه مواجهه با مسائل اجتماعی است.
نسل Z؛ نسلی میان سنت و مدرنیته
نسل Z که عمدتاً متولدان اواخر دهه ۷۰ تا اواسط دهه ۹۰ شمسی هستند، نخستین نسلی به شمار می‌رود که با اینترنت و فناوری‌های نوین به شکل جدی آشنا و همراه شده است. این نسل بخش عمده‌ای از هویت و ارتباطات خود را از طریق شبکه‌های اجتماعی، پیام‌رسان‌ها و محتوای مجازی می‌سازد. ویژگی بارز نسل Z، استقلال‌طلبی، روحیه مطالبه‌گری، حساسیت به مسائل روز جامعه و گرایش به ارزش‌هایی چون عدالت‌خواهی، احترام به تفاوت‌ها و اهمیت دادن به آزادی بیان است.
در شهرستان نهاوند همچون سایر نقاط کشور، این نسل در حالی رشد کرده که شکاف میان نسل‌ها شکل تازه‌ای به خود گرفته است. بسیاری از والدین با نسل زِد تفاهم و ارتباط راحتی ندارند؛ چون دغدغه‌ها، زبان و نگاه این جوانان با آنچه نسل‌های قبلی تجربه کرده‌اند، تفاوت چشمگیری دارد. والدین و معلمان گاه از تغییر ذائقه فرهنگی، ضعف پیوند با سنت‌ها و دوری برخی نوجوانان از ارزش‌های خانوادگی ابراز نگرانی می‌کنند.
نسل آلفا؛ نسلی برآمده از دوران دیجیتال
اما نسل آلفا، متولدان نیمه دوم دهه ۹۰ تا سال‌های ابتدایی قرن جدید (۱۴۰۰ به‌بعد)، داستانی کاملاً متفاوت دارند. این کودکان و نوجوانان، عملاً از بدو تولد، در احاطه تکنولوژی‌های هوشمند و سرعت بالای تحولات جهانی دیده به دنیا گشوده‌اند. آینده‌سازان نسل آلفا، توانایی ذاتی در استفاده از گوشی‌های هوشمند، تبلت و اینترنت دارند و بسیاری از مفاهیم را از دنیای مجازی می‌آموزند.
برای خانواده‌ها، چالش اصلی در تربیت نسل آلفا این است که این بچه‌ها پیش از آنکه خواندن و نوشتن را به شیوه سنتی بیاموزند، با جستجوی اینترنتی، بازی‌های آنلاین و محتوای چندرسانه‌ای آشنا می‌شوند. سرعت انتقال داده‌ها و بمباران اطلاعاتی، گاهی موجب اضطراب، حواس‌پرتی و حتی بی‌حوصلگی در روبه‌رویی با روش‌های آموزشی و تربیتی سنتی می‌شود.
دغدغه‌های خانواده‌ها؛ فاصله نسلی یا بحران هویت؟
بدیهی است تغییرات نسلی همیشه بوده، اما امروز عمق و سرعت این تغییرات موجب نگرانی خانواده‌ها شده است. بسیاری از والدین نهاوندی می‌پرسند:
چگونه می‌توان همگام با نسل جدید پیش رفت؟ ارتباط مؤثر با فرزندانی که اساساً ذهنیت، زبان و دنیای آن‌ها متفاوت شده، چگونه ممکن است؟
برخی آسیب‌ها بارزتر از همیشه به چشم می‌خورد؛ از جمله:
- افزایش زمان حضور کودکان و نوجوانان در فضای مجازی و کاهش ارتباطات واقعی
- احساس تنهایی و سردرگمی هویتی به دلیل مواجهه با ارزش‌ها و سبک‌های متضاد زندگی
- افت کیفیت ارتباط کلامی و احساسی در خانواده
- نگرانی خانواده‌ها از تاثیر محتواهای نامناسب و بعضاً ناسالم اینترنتی بر اخلاق و تربیت فرزندان
- اضطراب و کاهش اعتماد به نفس ناشی از مقایسه‌های دائم در شبکه‌های اجتماعی
- مقاومت نوجوانان و جوانان نسبت به الگوهای سنتی و گرایش به استقلال زودهنگام
راهکارهایی برای همدلی و عبور از بحران
کارشناسان علوم رفتاری و تربیتی، توصیه‌های متعددی برای والدین دارند که با استفاده از آن‌ها می‌توان بخش عمده‌ای از دغدغه‌ها را به فرصت تبدیل کرد:
1. افزایش سواد رسانه‌ای خانواده
ضروری است والدین، ضمن افزایش دانش و مهارت خود در زمینه کار با اینترنت و رسانه‌های نوین، فرزندان را نیز برای حضور هوشمند و ایمن در فضای مجازی آماده کنند. آگاهی از تهدیدها و فرصت‌های دنیای جدید، یکی از مهم‌ترین ابزارهای والدین است.
2. گفت‌وگوهای هدفمند و گوش دادن فعال
تأکید اکثر کارشناسان بر این است که والدین بیشتر شنونده باشند تا صرفاً نصیحت‌گر. نوجوانان امروز بیش از هر دوران دیگری به همدلی، احترام و درک نیاز دارند.
3. هماهنگی میان شیوه‌های تربیتی و نیازهای نسلی
رویکرد سنتی کافی نیست؛ باید والدین، معلمان و مشاوران به اقتضائات روز توجه کنند و با روش‌های جدید آموزشی و تربیتی، فضای مناسبی برای رشد و ابراز وجود نسل Z و آلفا فراهم سازند.
4. ترویج فعالیت‌های جمعی و تجربه‌های میدانی
تشویق فرزندان به حضور در جمع دوستان، فعالیت‌های گروهی و ورزش، می‌تواند مکمل خوبی برای پرهیز از انزوای تکنولوژیک باشد.
5. توجه به هویت ایرانی-اسلامی و انتقال ارزش‌های فرهنگی با زبان روز
استفاده از ابزارهای نوین با محتوای بومی و جذاب برای انتقال مفاهیم ارزشمند، بیش از هر زمان دیگری ضرورت یافته است.
آینده نهاوند در دستان نسلی نو
امروز، نهاوند شاهد بالندگی دو نسل باخواسته‌ها و نگرش‌های متفاوت است که آینده جامعه را رقم خواهند زد. نسل Z و آلفا با جست‌وجوی هویت، استقلال و نوآوری به میدان آمده‌اند و چنانچه خانواده‌ها، نظام آموزشی و جامعه بتوانند با رویکردی نوین و عقلانی، تفاوت‌های این نسل‌ها را بشناسند و مدیریت کنند، بدون تردید آینده‌ای روشن‌تر در انتظار شهرستان و کشور خواهد بود.
ارتباط مستمر و توأم با عشق و عقلانیت میان خانواده و نسل جدید، رمز موفقیت عبور از بحران‌های امروز است؛ نسلی که فرصت رشد و تحول را بیش از هر زمانی در دست دارد، کافی است راه فهم و گفت‌وگو را هموار سازیم.
انتهای پیام/
