مطرح بودن یک کتاب به معنای ارزشمند بودن آن نیست

احمد شاکری نویسنده داستان دفاع مقدس در گفتگو با خبرنگار فرهنگ و جامعه خبرگزاری بسیج گفت: اقبال مخاطبان از کتاب دفاع مقدس یکی از موار سنجش و ارزیابی کتاب دفاع مقدس است و مطرح بودن یک کتاب به معنای ارزشمند بودن آن کتاب نیست و مطرح شدن یک کتاب تنها معیار برای سنجش ارزشهای کتاب نیست.

وی در ادامه عنوان کرد: همانطور که ممکن است کتابهای خوب مطرح شوند و در جامعه دیده شده و خوانده شوند کتاب هایی نیز وجود دارند که دارای ارزش های ادبی زیادی هستند اما به دلایل متعدد ناشناخته باقی مانده اند.عواملی که موجب می شود یک کتاب در سطح مخاطبان مطرح شود متعدد است که تنها بخشی از آنها ادبی است و بخشی دیگر غیر ادبی هستند که البته همواره در حوزه ادبیات موثر بوده و توانسته مخاطبانی را به یک کتاب جذب یا از آن دور کند.

شاکری با اشاره به اینکه مطرح شدن برخی از کتاب ها  دلایل غیر ادبی دارد ادامه داد: معیارهای غیر ادبی در حوزه معرفی، تبلیغ، توزیع، نشر و نقد وبررسی آثار است که  قادر هستند کتابهایی را در دید مخاطبان قرار داده و به شمارگان بالا در چاپ برساند.

وی اظهار داشت: با این فرض اولیه که کتاب های خاطرات بیشتر مطرح شده ودارای چاپهای متعدد و شمارگان بالا بوده کمیت و کیفیت آثار در برآورده کردن نیازهای مخاطبان گویای این است که کتاب های خاطره بیشتر توانستند مطرح شوند.

این نویسنده داستان دفاع مقدس با اشاره به این که کتابهای مستند نگاری با سطحی از مخاطبان مواجه است که با مخاطبان  رمان و داستان متفاوت اند و انتظاری که مخاطب عام از خاطره دارند با انتظاری که از رمان می رود متفاوت است.

وی در ادامه گفت: رمان و داستان بلند فلسفی تر و عمیق تر از خاطرات اند و خوانش رمان و داستان بلند انگیزه بیشتری در مخاطب برمی انگیزد و مخاطب فعال تر و فهیم تری دارد در حالی که کتابهای خاطره از آنجا که به قول راوی یا خاطره گو است به مخاطب اطمینان می دهند که این اتفاقات رخ داه است.

شاکری بیان کرد: به نظر می رسد عامل تبلیغات در رونق خاطره اهمیت داشته و عاملی غیر ادبی است و فضایی که برای خاطره خوانی فراهم شده و مجموعه تبلیغات حوزه خاطره در قبولاندن خاطره موثر بوده در صورتی که در قبال داستان کمتر چنین چیزهایی وجود داشته است.

وی در ادامه تصریح کرد: نباید خاطره را رقیب داستان تلقی کرد و البته تقویت خاطره خوانی در راستای کمک به ادبیات داستانی است.خاطره نگاری کمتر مبتلا به آفاتی شده که ادبیات داستانی ما با آن مواجه شده است و ادبیات داستانی در طول تاریخ در قبل از انقلاب درگیر ساختارهای فرمیک شده است در حالی که خاطرات در بستر سالمی جریان پیدا کرده است.

شاکری عنوان کرد: رمان و داستان در بین ادبیات روایی از عالی ترین گونه ها هستند و قطعا به لحاظ ظرفیت از خاطره بالاتر اند و تحسین خاطره نویسی تنها به این معنا است که خاطره نویسی توانسته انتظاراتی که در سطح خاطره میرود را برآورده سازد.

وی در پایان گفت: انتظار می رود دست اندرکاران این امر به خصوص سیاستگذاران و فعالان فرهنگی و کسانی که قلمشان، نظرشان و تصمیم شان در حوزه ادبیات موثر است توجه بیشتری به رمان وداستان داشته باشند و لازم است گذاری از خاطره به داستان داشته باشیم و تبلیغات بر روی خاطرات با نگاهی به افق داستان باشد. خاطره به تنهایی نمی تواند لایه های عمیق دفاع مقدس را نشان دهد و سطح خاطره بسیار محدودتر از سطح داستان و رمان است که باید به آن توجه شود.