اعتیاد وضعیت فیزیولوژی و اجتماعی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد

به گزارش خبرگزاری بسیج، دکتر رضا دانشمند در گفت‌وگو با خبرنگار سینا درباره تعریف کاهش آسیب‌های اعتیاد اظهار داشت: به طور عام کاهش آسیب به مجموعه مداخلات و رویکردهایی گفته می‌شود که افراد در سطوح مختلف اجتماعی انجام می‌دهند تا از تبعات منفی یک رفتار اجتماعی بکاهند.

این روانپزشک ادامه داد: کاهش آسیب الزاماً با اعتیاد قرین نیست و در مسائل دیگر هم وجود دارد به عنوان مثال در حوزه رانندگی با بستن کمربند ایمنی یک رویکرد کاهش آسیب اتخاذ شده است و رسانه‌ها با تبلیغ و پلیس با نظارت بر این امر، همگی در سطوح مختلف اجتماعی در کاهش آسیب حاصل از تصادفات رانندگی به طور جمعی شرکت کرده‌اند.

دانشمند درباره کاهش آسیب‌ها در حوزه اعتیاد گفت: اعتیاد یک پدیده فردی، روانی و اجتماعی است و جنبه‌های مختلفی از وضعیت فیزیولوژی، زیستی و اجتماعی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

وی افزود: اگر قرار بر این باشد که اعتیاد را به عنوان یک بیماری فردی ببینیم و فقط به جنبه‌های زیستی آن توجه کنیم همان‌قدر راه را به خطا رفته‌ایم که جنبه‌های زیستی را نادیده بگیریم و فقط به تبعات اجتماعی آن بپردازیم، باید به تمامی جنبه‌های تأثیرگذار اعتیاد توجه کنیم.

این عضو مرکز تحقیقات اعتیاد دانشگاه علوم بهزیستی ادامه داد: طبیعتاً کسی که دچار اعتیاد می‌شود عوارضی را متحمل خواهد شد؛ از جمله عوارض جسمی مانند انواع بیماری‌ها و عفونت‌ها، به خصوص اگر کسی سابقه تزریق داشته باشد در معرض آابتلا به ویروس H.I.V و هپاتیت خواهد بود.

دانشمند با اشاره به نمونه عوارض اجتماعی که فرد معتاد با آن روبه‌رو است، تصریح کرد: اعتیاد منجر به رفتارهای ناهنجار اجتماعی مانند سرقت و فحشا و ... می‌شود، تا فرد بتواند هزینه‌های خود را تأمین کند.

این روانپزشک درباره مفهوم کاهش آسیب در اعتیاد گفت: ما به شیوه‌ای انسان دوستانه به افراد کمک کنیم در هر سطحی از تخریب و بیماری که قرار دارند قدرت برداشتن گامی رو به جلو را داشته باشند، یعنی شرایطی بهتر از وضعیت قبلی خود را بدست آورند.

وی افزود: شاید ایده‌آل از نظر ما این باشد که اگر فردی معتاد است بعد از مدتی مصرف خود را کاملا متوقف کند، وضعیت جسمانی‌اش به حالت طبیعی برگردد و دارویی استفاده نکند و بعد از یک تخریب درازمدت زندگی طبیعی را در پیش بگیرد.

دانشمند در ادامه گفت: حصول این هدف به راحتی امکان‌پذیر نخواهد بود و به صرف زمان نیاز دارد و چنانچه در مراحل اولیه به شرایط ایده‌آل نرسیدیم به معنای این نیست که ما هیچ کار دیگری نمی‌توانیم انجام دهیم بلکه می‌توانیم یک قدم نسبت به وضعیت قبلی که داشته است به جلو حرکت کنیم و استمرار داشتن این گام‌ها ما را در رسیدن به اهدافمان برای بهبود بیمار یاری خواهد کرد.

این روانپزشک تصریح کرد: با هر قدمی که به جلو برمی‌داریم درصدی از احتمال و ریسک ابتلا به بیماری‌ها و عوارض جسمی شدید را که متوجه فرد است و همچنین بخشی از آسیب‌های اجتماعی را که می‌تواند ایجاد کند کاهش داده‌ایم.

وی ادامه داد: مثلا وقتی برای یک بیمار تزریقی سرنگ و سوزن سالم در اختیارش می‌گذاریم یک قدم رو به جلو حرکت کرده‌ایم و احتمال ابتلا به ایدز و هپاتیت را در این فرد کم کرده‌ایم و بدین طریق در هزینه‌های انسانی و مادی برای فرد و اجتماع صرفه‌جویی شده است.

دانشمند گفت: در قدم بعد فرد را در درمان‌های نگهدارنده طولانی مدت وارد می‌کنیم و از مصرف مواد جدا می‌کنیم و در گام‌های دیگر خدمات اولیه انسانی را برای این فرد فراهم می‌کنیم.

وی درباره هدف و رویکرد اصلی برنامه‌های کاهش آسیب گفت: هدف اصلی مجموعه‌ای از رویکردهای مبتنی بر شأن و جایگاه انسانی و مبتنی بر اخلاقیات و قانون است که فرد را مرحله به مرحله از آسیب‌ها و عوارض اجتماعی و فردی که رفتار اعتیادی را به وجود می‌آورد، حفظ کند.

این روانپزشک تصریح کرد: در پایین‌ترین سطح معتادین را شناسایی می‌کنیم و ملزومات زندگی را در اختیارشان قرار می‌دهیم، انسان‌ها برای تغییر کردن نیاز به سلامتی و زنده بودن دارند تغییرات به صورت ناگهانی اتفاق نمی‌افتد.

دانشمند خاطرنشان کرد: ما باید این ذهنیت را ایجاد کنیم که فرد معتاد را باید درمان کنیم و آنها را به زندگی برگردانیم و نیازمندیم که اقدامات بنیادی برای این آسیب اجتماعی صورت بگیرد و در سطح اجتماعی آن را برطرف کنیم.