امروز روز بیانیه مشترک بود، نه روز توافق

بسم الله الرحمن الرحیم. لقد نصرکم الله فی مواطن کثیره. عیدانه فراوان شد تا باد چنین بادا

با سلام و درود بر روان پاک انبیاء و اولیاء، پیامبر عظیم الشان اسلام و ائمه هدی و امام شهیدان و شهدای بزرگوار به‌ویژه شهدای هسته‌ای و با سلام و تحیت به محضر امام عصر(عج)؛ ماه رمضان همواره ماه خیر و برکت و ماه تقرب مردم به خداوند بوده است و در ماه رمضان امسال آنچه من شنیدم بسیاری از مردم در دعاهایشان و در شب‌های قدر به گروه مذاکره‌کننده و برای دستیابی به یک توافق خوب دعا کردند و من الان به ملت بزرگوار ایران عرض می‌کنم که دعای آنها مستجاب شده است. ما امروز در یک مقطع مهم در تاریخ کشور و انقلاب‌مان و شرایط منطقه داریم. شرایطی که باید بگوییم دوران 12 ساله گذشته که همراه با توهماتی از سوی قدرت‌ها و نشر آن توهمات در میان جامعه و افکار عمومی بود، کاملاً ورق خورده است و صفحه جدیدی آغاز شده است.

این صفحه جدید، بر این مبنا آغاز می‌شود که راه حل معضلات در جهان مسیر کوتاه‌تر و کم‌هزینه‌تر هم دارد. موضوع مهم هسته‌ای ایران که از یک طرف تبدیل شده بود به یک موضوع سیاسی و بین‌المللی، تا جایی که این موضوع در فصل هفتم منشور سازمان ملل متحد در شورای امنیت با قطعنامه‌های متعدد تحریم روبرو شده بود. و از طرفی تبدیل شده بود به یک موضوع ایران‌هراسی در جامعه و جهان که ایران در پی ساخت سلاح کشتار جمعی و هسته‌ای است! و از طرف دیگر از نظر علم و فناوری و رشد و توسعه برای کشور ما حائز اهمیت بود و از لحاظ اجتماعی تبدیل شده بود به یک مسئله غرور و عزت ملی. 

و از لحاظ اقتصادی، با فشارهایی که تحریم‌کنندگان به وجود آورده بودند، شرایط سختی در جامعه به وجود آمد. گرچه همانطور که قبلا هم تاکید کردم، هیچ‌گاه تحریم موفق نبود اما در عین حال در زندگی مردم تاثیرگذار بود. من خوشحالم که امروز با مذاکرات 23 ماهه جمهوری اسلامی ایران با 6 قدرت جهانی، توانسته‌ایم به نقطه جدیدی دست پیدا کنیم. البته ماه رمضان همواره برای دولت یازدهم ماه خیر و برکت و سرنوشت بوده است. 25 ماه رمضان سال 92 روز تنفیذ بود، 26 ام ماه رمضان روز تحلیف بود و امروز روز 27 ام روز توافق 6 قدرت جهانی با ایران برای برنامه جامع اقدام مشترک می‌باشد.

ما برای حل موضوع و معضل هسته‌ای می‌بایست در بخش‌های مختلف قدم‌های لازم را برداریم. از لحاظ سیاسی می‌بایست تمهیدات لازم سیاسی را آماده کنیم، هم از لحاظ افکار عمومی که بدانند مذاکره به مفهوم خواندن بیانیه‌ها نیست؛ مذاکره به معنای بده بستان است. مذاکره به این معناست که پولی داده می‌شود و خانه مورد نظر خریداری می‌شود. ما دنبال صدقه نبودیم تا کسی چیزی به ما مجانی بدهد، ما دنبال مذاکره بودیم. دنبال آن بودیم که بر مبنای منافع و مصالح ملی، بده بستان منصفانه و عادلانه در پیش بگیریم. ما همواره بر این نکته تاکید کردیم که این مذاکرات، برد-باخت نخواهد بود. که هرمذاکره‌ای اگر به صورت بردباخت باشد پایدار نخواهد ماند.

مذاکره و توافقی می تواند پایدار و مستمر باشد که برای دو طرف حالت برد-برد داشته باشد. این موضوع را برای  جامعه‌مان تشریح کردیم و مذاکره کننده های ما بر این مبنا از 23 ماه پیش کار و مذاکره خود را آغاز کردند.

از طرف دیگر برای دستیابی به توفیق در مذاکره نیاز به اجماع داخلی و ملی داشتیم. واضح و روشن است که در داخل کشور سیاسیون و تشکل ها و جناح ها فکر و نظر واحد ندارند اما در مسائلی که به منافع ملی و امنیت ملی و توسعه ملی ما که موضوع هسته‌ای هم به امنیت ملی مربوط می شد هم به توسعه ملی ما و هم به منافع ملی ما.

خوشبختانه در فضای آزاد و دموکراتیک جامعه ما توانستیم به اجماعی در این زمینه دست یابیم. راه مذاکره را قبل از آغاز این دولت و اساساً از روز اول این مشکل هسته ای یعنی از 12 سال پیش طبق نظر مقام معظم رهبری مسیر مذاکره از روز اول آغاز شد و ما از سال 82 این مذاکرات را در تهران یا در پایتخت‌های کشورهای همسایه یا پایتخت‌های اروپایی و غربی دیدیم و شاهد بودیم و ادامه دادیم.

منتهی مردم ما در انتخابات خرداد 92 در این زمینه اعلام نظر کردند و به صراحت اعلام کردند ما دولتی را می خواهیم که دستاوردهای هسته‌ای را توام با صلح و توام با حرکت توسعه‌ای کشور رو به جلو و رفاه مردم، توام با هم، مدنظر قرار دهد و همین مسیر و راهی بود که دولت یازدهم انتخاب کرد و آغاز کرد. البته ملت بزرگ ایران همواره ملت ادب و منطق و استدلال بوده است.

من از روز اول در روز مراسم تحلیف گفتم که در صورتی که غرب می تواند با ما تعامل داشته باشد که مسیر تهدید و تحقیر را کنار بگذارد و مسیر تکریم را آغاز کند. آنچه امروز به عنوان توافق در یک برنامه جامع برای اقدام مشترک به دست آمد، ریشه آن برمی‌گردد به تعامل از طرف ایران و تکریم از طرف 5+1 که اگر این دو نبود ما دستاوردی نمی‌داشتیم.

از طرف دیگر ما لازم بود برای موفقیت در مذاکرات بتوانیم در شرایط تحریم و در شرایط رکود تورمی اقتصاد کشور را سامان دهیم. آن زمانی که در شرایط تحریم ما مذاکره را آغاز کردیم، تورم بالای 40 و از لحاظ رشد اقتصادی منفی 6 ممیز هشت بودیم. اما در ضمن مذاکره با ساماندهی اقتصاد هم تورم را مهار کردیم و هم به رشد مثبت رسیدیم و این قوی‌ترین پیامی بود که از طرف دولت یازدهم به کشورهای 5+1 داده شد. از طرف دیگر آنچه از همه چیز مهمتر بود، ایستادگی، مقاومت و صبر و تحمل مردم شجاع ایران بود که امسال بحمدالله صوم استقامت و مقاومت با افطار فتح و ظفر توام گشت. این ایستادگی مردم و مقاومت بود که طرف مقابل را به خوبی پای میز مذاکره آورد.

ما در این مذاکرات 4 هدف را دنبال می کردیم. هدف اول آن بود که توانمندی هسته‌ای و فناوری هسته‌ای و حتی فعالیت‌ هسته‌ای را بتوانیم در داخل کشور ادامه دهیم. هدف دوم این بود که تحریمهای غلط و ظالمانه و ضدانسانی را لغو کنیم. هدف سوم این بود که کلیه قطعنامه هایی که از دید ما قطعنامه های غیرقانونی بود در شورای امنیت سازمان ملل را لغو کنیم، و هدف چهارم این بود که پرونده هسته ای ایران را از فصل هفتم منشور سازمان ملل متحد و اساساً از شورای امنیت خارج کنیم. در توافق امروز و در این برنامه جامع اقدام مشترک هر چهار هدف حاصل شده است. البته در این 23 ماه برای اینکه خط قرمزها مراعات شود و بتوانیم به اهدافمان دست یابیم می دانیم که تلاش فوق العاده ای از طرف دیپلمات‌ها و حقوقدانان ایرانی، اقتصاددانان ایرانی و همچنین دانشمندان هسته‌ای ادامه یافت. 

روزهای اولیه مذاکره طرف مقابل به ما میگفت در دوران محدودیت که این دوران امروز 8 سال در این توافق تعیین شده است، ایران فقط 100 سانتریفیوژ داشته باشد. بعد از بحث های فراوان رسیدند به 1000 تا و بعد از مقاومت‌های فراوان آخرین حرفی که می گفتند دیگر قابل تغییر نیست 4000 سانتریفیوژ بود و امروز در شرایطی توافق انجام شده است که بیش از 6 هزار سانتریفیوژ که بیش از 5 هزار آن در نطنز و بیش از هزار آن در فردو خواهند بود باقی می مانند و همه سانتریفیوژهای نطنز به غنی سازی ادامه میدهند.

آنها می گفتند دوران محدودیت شما 20 سال به‌علاوه 25 سال باشد. بعدها می‌گفتند 20 سال و 10 سال و گفتند حرف آخر 20 سال است و کوتاه نمی آییم. ولی در مذاکرات روزهای آخر به 8 سال تقلیل یافت.

درباره تحقیق و توسعه می گفتند فقط راجع به IR1 برای ایران امکان پذیر است. حرفی بود مضحک و غیرمعقول. چون این را که داشتیم و تحقیق و توسعه معنایی درباره اش نداشت. بعدها گفتند حداکثر IR2 . توافقی میخواستیم که در روز اجرای توافق تزریق گاز به IR8 آغاز شود و ما امروز به همین دست یافتیم.

راجع به اراک می گفتند راکتور باقی بماند ولی آب سنگین معنا ندارد و خط قرمز قطعی ماست. امروز در شرایطی توافق شده است که در توافق مشترک به صراحت از آب سنگین رآکتور اراک یاد شده است و این راکتور با همان ماهیت آب سنگین با ویژگی هایی که در توافق آمده تکمیل می شود.

نسبت به فردو می گفتند نام فردو بردن هم سخت است و شنیدنش سخت تر. نه شما بگویید و نه ما می شنویم. بعد گفتند در فردو هیچ سانتریفیوژی نباشد و مرکز تحقیقات ایزوتوژ خواهد بود. بعد از ماه ها رایزنی گفتند فقط یک آبشار 164 تایی باشد. خلاصه کنم امروز در فردو بیش از هزار سانتریفیوژ استقرار خواهد  داشت. بخشی از فردو درباره تحقیق و توسعه درباره ایزوتوژهای پایدار خواهد بود.

درباره تحریم‌ها می گفتند باید ماه‌ها بگذرد و اعتماد یابیم تا به تدریج بعدش تحریمها نه لغو که تعلیق کنیم. اسم لغو را نبرید. در سال‌های بعد اگر آژانس گزارش مثبت داد و اعتماد کردیم قدم به قدم لغو شود. امروز به ملت شریف ایران اعلام میکنم که طبق این توافق در روز اجرای توافق تمامی تحریمها، حتی تحریمهای تسلیحاتی و موشکی و اشاعه ای هم به صورتی که در قطعنامه بوده لغو خواهد شد. تمام تحریمهای مالی و بانکی و مربوط به بیمه و حمل و نقل و مربوط به پتروشیمی و فلزات گرانبها و تمام تحریم‌های اقتصادی به طور کامل لغو و نه تعلیق خواهد شد. حتی تحریم تسلیحاتی هم کنار گذاشته می شود.برای 5 سال نوعی محدودیت و پس از آن لغو می شود.

در زمینه اشاعه ای هم کالاهای دومنظوره در کمیته ای مورد بررسی قرار میگرد و نسبت به لغو قطعنامه های سازمان ملل می گفتند قطعنامه ای که اجرا نکردید چطور لغو کنیم؟ لا اقل برای 6 ماه اجرا کنید. طبق توافق امروز در روزهای آینده که در شورای امنیت سازمان ملل به تصویب می رسد تمام 6 قطعنامه قبلی لغو خواهد شد. 

همچنین در زمینه اینکه پرونده ایران به طور کامل از شورای امنیت برای همیشه خارج شود می گفتند باید آژانس گزارش دهد و اول 20 سال و بعد 15 سال. امروز بدون در نظر گرفتن آژانس بعد از اجرای توافق 10 سال بعد به طور کامل پرونده در شورای امنیت  نخواهد بود.

ممکن است از ما بپرسند که آیا این توافق بر مبنای اعتماد به 5+1 بنا شده است؟ که اگر اینچنین بود که 23 ماه مذاکره و این دور اخیر 18 شبانه روز مذاکره لاینقطع نیاز نبود. برای ما در بحث اعتماد اجرای این توافق آغاز یک امتحان است. اگر این توافق به دقت و خوبی اجرا شد قدم به قدم اجرای این توافق می تواند آرام آرام خشتهای دیوار بی اعتمادی را بردارد. روشن است که ما امروز بر مبنای دقت کامل و نظارت بر توافق کارمان را پیش می بریم بدون اینکه از پیش بخواهیم نسبت به کشورهایی که سابقه بسیار بدی برخی‌شان نسبت به ایران داشتند و برخی هم سابقه خوبی نداشتند بخواهیم اعتماد کنیم.

البته این توافق دو طرفه است. ما یک طرف توافق را محک زدیم آنهم در توافق موقت ژنو بود و بر آن مبنا بر زمینه توافق نهایی گام نهادیم. امروز اجرای توافق دو طرفه است. اگر آنها به این توافق پایبند باشند ما البته به توافق پایبندیم. ملت ایران همواره در تاریخ اگر عهد و پیمانی بسته پای پیمان خود ایستاده. ما پای این پیمان خواهیم ایستاد به شرط آنکه طرف مقابل ما پای آن بایستد. البته این توافق مراحلی دارد. امروز مرحله اول بود؛ یعنی همه 7 کشور بر متن توافق و بر ضمائم 5 گانه اتفاق کردند و قبول کردند. مرحله بعد که در روزهای آینده خواهد بود متن این توافق و همچنین متنی که برای شورای امنیت سازمان ملل تهیه شده است باید در شورای امنیت سازمان ملل به تصویب برسد. ذیل ماده 25 و نه در فصل 7 و در مواردی که لغو قطعنامه قبلی است طبق ماده 41. پس از آن مراحلی که در کشورهای مختلف هست باید این مراحل ادامه یابد. 

پس از پایان مراحل در روزی که نامش روز توافق است، در واقع امروز روز بیانیه مشترک بود؛ چند روز بعد آن زمانی که سازمان ملل تصویب می کند می شود روز نهایی شدن. بعد از حدود بیش از 2 ماه به روزی می رسیم که روز توافق است. روز توافق روزی است که اروپا و آمریکا لغو همه تحریم ها را به صراحت اعلام می کنند و تصمیم خود را ابراز می دارند و از آن زمان است که تازه اقدامات ایران آغاز می شود که با اقدامات اجرایی آنها برای لغو تحریمها خواهد بود که زمانی به طول می انجامد. ممکن است آن زمان هم بیش از 2 ماه به طول بینجامد. آن روز می شود روز اجرای توافق. یعنی چند ماه دیگر روز اجرای کامل توافق خواهد بود.

امروز اما مهمترین روز در طول 12 روز گذشته است و روزی است که از لحاظ تاریخی کشورهای بزرگ جهان و قدرتها فعالیت هسته ای ایران را به رسیمت شناختند. امروز روزی است که بعد از 12 سال کشورهای قدرتمند جهان اعلام  کردند در زمینه فناوری هسته ای و فناوری های مدرن به ایران کمک خواهند کرد. امروز روزی است که قدرت‌های بزرگ اعلام کردند که همه تحریمها برداشته خواهد شد و همه قطعنامه های ظالمانه لغو خواهد شد و شرایط عادی و معمولی در روابط با ایران آغاز خواهد شد. امروز یک پایان است و یک آغاز. پایانی برای ظلم ها و اتهام های  غلط و نابجا نسبت به ملت بزرگ ایران و آغازی برای روند جدید در شروع همکاری های جدید در جهان. 

امروز تنها برای مردم شیراز و اصفهان و تبریز و خراسان و اهواز و تهران و کرمان و دیگر شهرهای ایران بخاطر اینکه مشاهده می کنند زنجیره های تحریم در حال گسسته شدن هستند تنها اینها خوشحال نیستند بلکه مردم غزه و کرانه باختری و مردم قدس و لبنان هم خوشحالند به دلیل اینکه رژیم غاصب صهیونیستی تلاشهای واهی که در این طول 23 ماه انجام داد به شکست منتهی شد. امروز منطقه هم خوشحال هستند به دلیل اینکه بسیاری از بهانه های واهی برای ستم برمنطقه و فشار بر منطقه بر مبنای اینکه ایران می خواهد بمب هسته ای بسازد پایان می پذیرد.

اگر برخی اعضای 5+1 می خواهند اعلام کنند ایران را از ساخت بمب اتم بازداشتیم همه دنیا به خوبی می دانند که ساخت بمب اتم به فتاوای رهبر معظم انقلاب به عنوان امر غلط و ضدانسانی و محرم در دیدگاه دانشمندان بوده و هرگز ایران به دنبال ساخت بمب هسته ای نخواهد بود چه توافقی بشود چه نشود و چه اجرا شود و چه نشود. از دستاورد واقعی سخن بگویند که آن این است که فضای نویی امروز در منطقه ایجاد شده که همکاری ها در منطقه و سطح جهان گسترش یابد.

در اینجا لازم می دانم از همه آنها که برای رسیدن به این روز مهم و تاریخی نقش خود را ایفا کردند تشکر و سپاسگزاری کنم. از ملت بزرگ ایران به خاطر ایستادگی و مقاومت 12 ساله شان در برابر انواع فشارهای غلط و نابجا. از مقام معظم رهبری به عنوان راهبری که همواره در شرایط سخت با دستان پرتوان و هدایتهایش همواره به ملت و کشور و نظام و دولت کمک کرد و در این مسیر نیز با ارشادتشان و نظارتهایشان و دقت هایشان بارسنگینی را بر دوش داشتند. به گزارش تسنیم، روحانی افزود: از مجلس شورای اسلامی و رئیس مجلس و قوه قضائیه و از ریاست آن و از همه نیروهای مسلح که همواره پشتیبان ملت و نظام و دولت بوده اند، از مجمع تشخیص مصلحت نظام و مجلس خبرگان رهبری و حوزه های علمیه و مراجع تقلید و دانشگاه ها و فرهیختگان و جوانان و بانوان و همه مردم گوشه و کنار کشور که لبخند آنها همواره به ما امید داده و تصمیم و اراده شان به ما قدرت بخشیده.

در اینجا اعلام می کنم کسی بخواهد نقد کند نقد دلسوزانه آزاد است. اما اجازه نمیدهم که امید مردم برای آینده درخشان این کشور، امید مردم برای رونق اقتصادی و امید مردم برای صلح و امنیت در کشور ما و منطقه کسی بخواهد با دروغی و اتهامی و سخن ناروایی به امید مردم به اعتماد مردم صدمه بزند. امروز روز پایان نیست ملت بزرگ ایران. امروز روز آغاز است. آغاز برای حرکتی نو. آغاز برای نشاطی نو. آغاز برای امیدی نو. آغاز برای آینده ای بهتر برای جوانانمان. آغاز برای حرکتی سریعتر برای رشد و توسعه کشور عزیزمان ایران.

و سخن آخر، ملت های منطقه، کشورهای همسایه مبادا فریب تبلیغات رژیم صهیونیستی و بدخواهان این ملت را بخورید. ایران و قدرت ایران همواره قدرت شماست. ما امنیت منطقه را امنیت خودمان می دانیم. ما ثبات کشورهای منطقه را ثبات  خود می دانیم. علم و فناوری و رشد و توسعه کشورمان به نفع همسایه ها خواهد بود. ایران به دنبال سلاح کشتار جمعی نبوده و نخواهد بود. ایران به دنبال فشار بر کشورهای منطقه نبوده و نخواهد بود. کشورهای منطقه! روابط ما و شما امروز آغاز نویی دارد. ما صمیمیت بیشتر و نزدیکی بیشتر و برادری و اتحاد و توسعه روابط بیشتر را خواهان هستیم. 

ملت بزرگ ایران! به امید تلاش و فعالیت و نشاط شما و اعتماد شما بر دولت. ما مسیر را با کمک هم تا پایان با موفقیت ادامه خواهیم داد. والسلام علیکم و رحمت‌الله و برکاته