به گزارش بسیج،
روزنامه انگلیسی فایننشال تایمز طی گزارشی نوشت: پس از اینکه ایران به
توافقی با قدرتهای جهانی بر سر برنامه ی هسته ای خود دست پیدا کرد، حسین
زمانی نیا معاون وزیر نفت ایران با لحنی امیدوارانه گفت: «اروپا می تواند
بازاری برای گاز طبیعی این کشور در سال پیش رو باشد».
ایران ممکن است سومین تولیدکننده بزرگ گاز جهان باشد اما با چالش های
متعددی در صادرات فراوان ترین کالای کشور به اروپا مواجه است. این چالش ها
عبارتند از عرضه بیش از حد گاز مایع طبیعی، افزایش رقابت دیگر کشورهای
تولید کننده، ضعف تقاضا در قاره ی آسیا، و مشکلات زیرساختی داخلی در ایران.
ال ان جی (گاز طبیعی مایع)
بازار جهانی گاز ال ان جی در حال نوسان و ورود به یک دوره مازاد عرضه می
باشد. در اوایل سال جاری موج هایی از تاسیسات جدید مایعسازی گاز از
استرالیا به آمریکا در حال ورود به چرخه تولید است و تولید حجم زیادی از
گاز را آغاز خواهد کرد. تا پایان این دهه ظرفیت عرضه گاز ال ان جی به بیش
از 160میلیارد متر مکعب در سال رشد خواهد کرد. آسیا باید اولین نقطه هدف
برای عرضه ی بسیاری از این محموله ها باشد، اما چشم انداز تقاضای گاز در
آسیا حداقل برای چند سال آینده نسبتا کم سو باقی خواهد ماند، و این بدان
معناست که اروپا در سال جاری باید مازاد عرضه را جذب کند.
آذربایجان
گازی که از میدان گازی عظیم شاه دنیز آذربایجان استخراج می شود در حال
افزایش است. خط لوله ای از آذربایجان به ترکیه در دست ساخت است و کار بر
روی خط لوله ای که ازآناتولی می گذرد در اوایل سال جاری آغاز خواهد شد. این
بدان معناست که تا سال 2018 بیش از 16 میلیارد مترمکعب گاز از آذربایجان
به اروپا صادر خواهد شد.
روسیه
لغو خط لوله جریان جنوبی روسیه به نظر می رسید به تلاش های روسیه برای
ارسال گاز به جنوب اروپا ضرر و زیان هایی وارد کرده است، اما این پروژه را
به سرعت با خط لوله مشابه جریان ترکیه جایگزین کردند. این خط لوله که 60
میلیارد مترمکعب گاز را در سال در زیر دریا جابه جا می کند به طور مستقیم
با تمام توان به بازار گاز اروپا وارد شده و با کشورهای دیگر به رقابت می
پردازد.
ایران درحال از دست دادن سهم بازار خود در ترکیه است که این کشور تنها دروازه ورود ایران برای عرضه گاز به اروپا بوده است. ایران در سال 2010 حدود 20 درصد از واردات گاز به ترکیه را تامین می کرد، اما این عرضه در سال گذشته به 18 درصد کاهش یافت. نسبت به مدت مشابه، صادرات گاز روسیه به ترکیه به 30 درصد افزایش یافته که تقریبا دو برابر مقدار پیشین است.
یونان همسایه ترکیه نیز در حال حاضر یک بازار هدف برای گاز روسیه است. در عین حال روسیه برنامه هایی برای گسترش خط لوله نورد استریم به 45 میلیارد مترمکعب در سال را در نظر دارد که گاز را به طور مستقیم از روسیه به آلمان وارد کند که با این کار می تواند حضوری پر رنگ تر در غرب اروپا داشته باشد.
تقاضای اروپا
تقاضای گاز اروپا از سال 2008 در حال کاهش است، که این موضوع منعکس کننده
رکود بخش صنعت و رشد تولید برق تجدید پذیر این منطقه است. تنها عامل روند
صعودی مصرف گاز در اروپا در دراز مدت سیاست های بخش برق و نیروی آن و تأثیر
انتشار گازهای گلخانه ای در محیط است. در حالی که این سیاست در نهایت می
تواند باعث افزایش حجم گاز مورد استفاده در اروپا شود، قیمت تولید گازهای
گلخانه ای و انتشار آلاینده ها به طور قابل توجهی افزایش می یابد تا سازمان
هایی که خدمات رفاهی جامعه را فراهم می کنند را تشویق کنند برای فراهم
کردن سوخت خود به جای سوزاندن زغال سنگ، گاز با حجم های معنی داری را
استفاده کنند.
معمای صادرات گاز ایران
ایران با وجود داشتن دومین ذخایر بزرگ گاز جهان به علت قیمت های انرژی به
شدت یارانه ای و بهره وری کم از انرژی، یک وارد کننده ثابت کالا در طول دهه
گذشته بوده است. ایران به ایجاد اصلاحات جدی برای کنترل نرخ رشد بالا و
غیرمعمول تقاضای گاز خانگی نیازمند است. ایران همچنین اعلام کرده است
نیازمند صدها میلیارد دلار سرمایه برای احیای صنعت گاز با سرمایه گذاری
قابل توجهی بر روی ساخت خط لوله از ایران به اروپا می باشد؛ از جمله این
سرمایه گذاری ها ایجاد خط لوله 1000 کیلومتری از میان مزارع جنوب ایران به
مرز شمال غربی این کشور می باشد. تضمین امنیت و تأمین منابع مالی برای چنین
پروژه هایی بدون برداشتن دائمی تحریم های بین المللی دشوار خواهد بود.
گزینه های جایگزین
با توجه به موانع ایران برای پیدا کردن یک موقعیت تجاری قوی در بازار گاز
اروپا، برای این کشور بسیار بهتر است که گاز مازاد خود را به همسایگان پر
مصرف خود صادر نماید. در حال حاضر عراق، پاکستان و عمان موافقت نامه تامین
گاز را با ایران امضا کردند. اما حتی پس از رفع این مسایل، سیاست های منطقه
ای و قیمتی که این کشورها ممکن است برای گاز پرداخت کنند، موانعی ایجاد
خواهد کرد که باید بر طرف شود.
