چرا تلاش روسیه برای دیدار محرمانه ظریف و جبیر در مسکو ناکام ماند

به گزارش بسیج، ریاض که تاکید داشت دیدار با مرد شماره یک سرویس امنیتی سوریه در جده محرمانه برگزار شود با برملا شدن آن و در شرایطی که تضمینی برای تکرار این وضعیت در دیدار وزیر خارجه با همتای ایرانی وجود نداشت، پیشنهاد روسیه را نپذیرفت.

بر اساس این گزارش، در این میان، فرصت طلبان که به دنبال هیاهو هستند، به خود زحمت ندادند که صحت یا سقم واقعیت نواری را که به سرعت برق منتشر شده و هدف از آن ایجاد پارازیت روی گفت وگوهای روسی- سعودی بود، مورد تاکید قرار دهند.

بدخواهان تمام نکات مهم کنفرانس مشترک وزیر خارجه روسیه با همتای سعودی او را که سوم ماه جاری در مسکو برگزار شد، رها کرده و تمرکز خود را بر روی یک نوار جداگانه و هفت دقیقه ای از این کنفرانس متمرکز کردند که در آن «سرگئی لاوروف» به گونه ای که به نظر می رسد در تنگنا قرار دارد، سریع و نامفهوم سخن می گوید و خبرنگارانی  که در سالن کنفرانس هستند توجهی به آن ندارند زیرا فقط بر موارد مفید تمرکز می کنند و وقت خود را برای لب خوانی هدر نمی دهند.

در این ارتباط «مایکل ماکفول» سفیر سابق واشنگتن در مسکو جزء اولین افرادی بود که برای «نظریه توطئه» کف زده و در صفحه توئیتر خود نوشت لاوروف نارضایتی خود را از صحبت های مهمان سعودی خود ابراز داشت. 

وی تابستان سال گذشته و پس از آنکه روابط روسیه و آمریکا به بدترین سطح خود رسید، پس از دو سال که در مقام سفیر آمریکا در روسیه اقامت داشت با استعفا از این پست، به فعالیت دیپلماتیک خود پایان داد.

وی در این مدت به دلیل تماس با چهر های سرشناس مخالفان روسیه که رویکردهای آمریکایی داشتند، بارها عرف دیپلماتیک را نقض کرد.

اقدامات ماکفول در روسیه موید صحت نظرات برخی محافل کارشناسی روسیه است مبنی بر اینکه تعیین او به عنوان سفیر آمریکا در مسکو در سال 2012 به عنوان کارشناس شعله ور کردن «انقلاب های رنگی» به این معنی است که ماکفول که به زبان روسی صحبت می کند و مشاور سابق امنیتی دولت آمریکا بود، با استفاده از مخالفان روسی و استقبال از آنان مهارت های خود را در روسیه  به کار خواهد گرفت.

چه بسا ماکفول بیش از هر کس دیگر می داند که لاوروف اگر بخواهد، نظرش را نه به شکل نجوا بلکه آشکارا به زبان می آورد، زیرا به عنوان نمونه در یکی از کنفرانس های مطبوعاتی فراوانی که با «جان کری» همتای آمریکایی خود داشت، خطاب به او گفت: جان! در صحبت هایت پراکنده گویی می کنی و این از نظر دیپلماتیک هیچ ارزشی ندارد، طرح  جزییات غیر ضروری هدر دادن وقت ما و حاضران است.

یک بار نیز در پاسخ به «کوفی عنان» دبیرکل سابق سازمان ملل که استعمال دخانیات در سالن های ساختمان شیشه ای در نیویورک  را ممنوع اعلام کرده بود، به صراحت گفت: اینجا خانه شما نیست بلکه خانه ما است و ما بودجه سازمان را پرداخت می کنیم.

نمونه‌های این چنینی زیاد است و نشان می دهد که وی از اینکه از صراحت گویی سرزنش شود، ترسی ندارد.

اما در کنفرانس مطبوعاتی لاوروف و جبیر به صراحت در مورد نزدیک شدن روابط و نقاط اشتراک و اختلاف مواضع دو کشور سخن گفتند. لاوروف به مترجم وزارت خارجه روسیه و سفارت عربستان که سعی داشتند یکدیگر را به اشتباه در ترجمه متهم کنند، هشدار داد و میهمان سعودی با اینکه زبان روسی نمی دانست پیش از مترجم روسی متوجه این تذکر شد.

کسانی که به دنبال جنجال آفرینی هستند از این نوار هفت دقیقه ای به عنوان خوراکی برای به هم زدن و در هم آمیختن نتایج گفت وگوهای روسیه- عربستان سوء استفاده کردند آن هم در حالی که لاوروف و جبیر این مذاکرات را موفقیت آمیز دانستند.

از نظر کسانی که تکاپوی فعال دیپلماتیک بین مسکو و پایتخت های عربی و ایران را زیر نظر گرفته اند، به جز تماس های متشنج روسیه و آمریکا، به نظر می رسد که مسائل به آرامی در حال شکل گرفتن است و در این میان روسیه تاکید دارد که بخشی از جزییات این تماس ها و گفت وگوها را محرمانه نگاه دارد تا فرصت طلبان آن را تخریب نکنند.

نکته قابل ملاحظه اینکه مسکو بیشتر تماس ها و مضمون گفت وگو های مرتبط با حل و فصل سوریه را علنی کرده و بخش هایی از آن را نیز محرمانه باقی می‌گذارد و بخشی که محرمانه است نیز حاکی از این است که مسکو، ریاض را متقاعد کرد که «علی مملوک» مرد شماره یک سرویس امنیتی سوریه را به حضور بپذیرد و بدون حضور میانجی مواضع رسمی دمشق را بشنود.

مقام امنیتی سوریه شرط عربستان را رد کرد

به گفته یک منبع دیپلماتیک روس، سعودی ها آمادگی خود را برای بیشترین سطح همکاری به منظور مبارزه با گروههای تروریستی اعلام کردند، البته به این شرط که مبارزان حزب الله و مشاوران سیاسی و نظامی ایران و نیز افراد مسلح که از عراق و افغانستان و سایر کشورها به  سوریه رفته اند، از این کشور خارج شوند.

بنابر اعلام این منبع، مملوک پیشنهاد عربستان را نپذیرفت و به این ترتیب تلاش برای گرد هم آوردن دو طرف مخالف،  ناکام ماند.

ناکامی روسیه در ترتیب دادن دیدار جبیر و ظریف

این ناکامی اطلاعاتی ظاهرا به تلاش سیاسی برای دیدار وزیر خارجه ایران و عربستان در روسیه نیز سرایت کرد، زیرا قرار بود در جریان سفر چهار روز پیش وزیر خارجه عربستان به مسکو ترتیب دیدار او با محمد جواد ظریف داده شود.

این اقدام مبتنی بر این بود که ظریف سفر خود به مسکو که قرار بود هفدهم ماه جاری انجام شود، اندکی زودتر و دهم این ماه انجام دهد تا با گفت‌وگوهای جبیر در روسیه همزمان شود.

ریاض با این پیشنهاد روسیه مخالفت نکرد، اما از درز کردن خبر سفر مملوک به جده از سوی دمشق خشمگین بود زیرا تاکید داشت که این سفر باید محرمانه باشد تا سایر اعضای شورای همکاری خلیج فارس از آن برداشت سوء نداشته باشند.

پیشنهاد روسیه مبنی بر محرمانه ماندن دیدار ظریف و الجبیر

اما این تجربه به دیداری که قرار بود با ظریف صورت بگیرد، نیز آسیب رساند زیرا روسیه پیشنهاد کرد که دیدار ظریف و جبیر محرمانه صورت بگیرد اما سعودی ها به دلیل اینکه مطمئن نبودند طرف مقابل این خبر را منتشر نکند، از آن منصرف شدند.

در این میان جبیر خود را در تنگنا دید زیرا در سفر به اروپا و نیز در جریان سفر به مسکو تاکید داشت که موضع ریاض در قبال اوضاع سوریه تغییر نکرده است و اسد در آینده این کشور جایی ندارد. این اظهارات در اصل متوجه متحدان ریاض و مخالفان سوریه بود.

تاکید روسیه برغیر قابل بحث بودن آینده بشار اسد

در همین ارتباط یک منبع دیپلماتیک یادآور شد که روسیه با میهمانان عرب و غیرعرب خود در مورد سرنوشت بشار اسد گفت‌وگو نمی‌کند و همواره از زمان آغاز ناآرامی و تنش در سوریه به میهمانان خود تاکید کرده است که این موضوع به ما و دیگران ارتباطی ندارد و مربوط به سوریه می شود.

بنابر اعلام این منبع هر کس در مورد اختلاف مواضع در خصوص سرنوشت بشار اسد صحبت کند در مورد چیزی که در اصل نباید اختلافی بر سر آن باشد، اختلاف ایجاد می کند.

به هر حال هنوز ماه اوت به پایان نرسیده است و مسکو میزبان سه تن از رهبران عرب یعنی شاه اردن، رئیس امارات و رئیس جمهور مصر خواهد بود در نشست این سه تن با «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه، پرونده سوریه در صدر جدول گفت وگوها خواهد بود.

همچنین قرار است تا پایان سال شاه مغرب و عربستان و امیر کویت و قطر عازم روسیه شوند.

مخالفت روسیه با حل و فصل شتابزده بحران سوریه

دیپلماسی آرام روسیه راضی نیست که بحران سوریه که جان دها هزار نفر را گرفته و میلیون ها نفر را آواره کرده است، با عجله حل و فصل شود، زیرا این را به دور از حق سوری ها می داند.