جستجوی هویت گم شده با جین پاره و ساپورت بدنما!/حلقه مفقوده توجه به مُداسلامی کجاست؟

گزارش: حامی منفرد

 مد لباس همواره در کنار مدنیت و حیات انسان قرار داشته است و تمام ادیان الهی به ویژه اسلام به پوشش بعنوان یک نیاز شخصی و امر ارزشی نگاه دارند، در تعالیم اسلامی به مصون ماندن زنان در جامعه با رعایت حجاب و عفاف توجه شده است. بنابراین بهترین مدل و مدپوششی در زنان باید با توجه به عرف جامعه؛ ارائه شود که در این صورت نه تنها با پدیده ای ناپسند رو به رو نیستیم بلکه در ایجاد نشاط همراه با حجاب و عفاف به جامعه کمک خواهد کرد. اما آیا این مدل مد در کشور ما وجود دارد؟ در این گزارش سعی شده راهکار‌ها و ایرادات مبحث مدگرایی مورد کارشناسی قرار گیرد:

دکتر کبری خزعلی، در گفت و‌گو با خبرنگار طنین یاس، به توجه مقام معظم رهبری به مدگرایی در قالب فرهنگ بومی و اسلامی کشور اشاره کرد و گفت: در رهنمون‌های مقام معظم رهبری همواره به نیاز جامعه و جوانان به مد و مدگرایی مطلوب و متنوع با تناسب با فرهنگ  بومی و اسلامی جامعه  توجه داشته اند که خواسته و نیاز جوانان را قالب نو گرایی در حد متعادل و نه افراطی بتواند در جامعه جاری سازد.

این عضو شورای انقلاب فرهنگی، به اجرایی نشدن قانون مد و لباس که مصوب شورای عالی و مجلس است اشاره کرد و افزود: در طرح عفاف و حجاب که مصوب شورای عالی است، تکالیفی هم برای دستگاه‌های کشور معین شده است که مجلس شورای اسلامی هم در این راستا طرح مد و لباس را به طور قانونی از سال 85 در کشور تصویب کرد و بر اساس قانون تصویب شده در محل کار، اجتماع و حتی مراسمات، مد و لباس باید بر اساس شأن و عرف اسلامی در پوشش یک خانم رعایت شود که متاسفانه در حد مصوبه باقی مانده است و هنوز اولین قدم‌های مثبت برداشته نشده است!و این در حالی است که  9 دستگاه از وزارت‌خانه‌ها باید این مصوبه را در وزارت ارشاد پیگیری کنند که این اتفاق هنوز در کشور نیفتاده است.

دستگاه‌های مربوطه  باید در زمینه مد و لباس وارد شوند

خزعلی، ورود دستگاه‎‌هی مربوطه در بَدو ایده، تولید و توزیع را در کشور ضروری دانست و اظهار کرد: در کشور چندین نمونه‌های الگوی  مد در قالب آلبوم از مراکز و دانشگاه‌های کشور مثل دانشگاه هنر شریعتی و  دانشگاه الزهرا طراحی شده است اما این کافی نیست و برای تامین جمعیت کشور باید دستگاه‌های مربوطه از ایده گرفته تا دادن امکانات تولید و توزیع همکاری‌های لازم داشته باشند که متأسفانه در زمینه مد و لباس ضعف داریم.

این استاد دانشگاه تهران تصریح کرد:در طول سال وزارت ارشاد دو نمایشگاه مد و لباس در نقاط مختلف شهر برگزار می‌کند و این جوابگوی این حجم از جمعیت کشور نیست و در همان نمایشگاه‌ها بعضا برخی مدل‌ها اسلامی و در راستای عرف جامعه نیست.

آن چیزی که در این میان مهم است، توجه به مورد پسند قرارگرفتن مدهای ارائه شده با معیار عرف جامعه است، چه بسا برخی از طرح‌ها ارائه شود که با عرف جامعه ما سازگاری ندارد و بدتر از آن اینکه برخی از طرح ها و مدهای وارداتی با هجمه رسانه ای و .. به جامعه چنان تحمیل شوند که به جای طرح نامتعارف خود مد و مدگرایی زیر سؤال رود؟!

مجتبی دشتی در گفت و‌گو با خبرنگار طنین یاس، به رابطه مد و تایید اجتماعی در زندگی اشاره کرد و گفت: مد، حس درونی و نیاز به تایید و تصویب شدن فرد در محیط های اجتماعی است وفرد در خود نیاز می بیند که در بستر اجتماع از موقعیت های مطلوب و مناسبی برخوردار باشد البته تغییرات در نوع پوشش و لباس یا حتی الگوهای زندگی مبتنی بر متمایز شدن فرد با دیگران است و در جوانان حس استقلال طلبی موجب می گردد تا رویه و شکل و ظاهری نو را برای خود انتخاب کنند تا هویت گمشده خود را بازیابند.

مدگرایی به سبک غربی اگوی مورد پسند جوانان

وی به اشتیاق قشر جوان به مد را بیشتر از سایر اقشار جامعه دانست و اظهار کرد:مد تطابق فرد با محیط است و مربوط به سن و قشر خاصی نیست اما در این میان جوانان بیشتر از افراد دیگر آن را مورد توجه قرار می دهند.

این محقق اجتماعی تصریح کرد: به طور معمول مد‌ها در ذهن جوان‌ها  از سوپر استارها و کسانی که در ذهنشان از مقبولیت خاصی برخوردار است نشأت گرفته است و آن را به صورت ارزش در خود پرورش می دهند.

دشتی افزود: در حال حاضر اینکه جوانانی از سوپر استار یک بازیگر هالیوود یا عرصه‌های دیگر تقلید می کنند این در خور شأن و عرف یک مملکت اسلامی نیست که خواسته‌های مدگرایانه خود را به مدل غربی گره بزنند در حالی که مدل غربی، مورد پسند عرف جامعه نیست و از طرفی هم معتقدیم که مد در جای خود اشکالی بر آن وارد نیست اما بهتر است مد با عرف و فرهنگ یک کشور مطابقت داشته باشد و در غیر اینصورت هم شخصیت افراد و عرف و شان جامعه اسلامی خدشه دار می‌شود.

مد اختلاف قشر پایین و بالای جامعه را تشدید می‌کند

این نویسنده معضلات اجتماعی، به اختلاف و رقابت بین طبقه پایین و بالای جامعه اشاره کرد و گفت: باید اشاره کرد که گاهی در شکل گیری و رواج مد، طبقات پایین اجتماعی می خواهند با طبقات بالاتر از خود همسان سازی کنند واز طرف دیگر طبقات بالاتر هم برای بیشتر کردن فاصله طبقاتی خود مجبورندرویه ای جدید را برگزینند و این تغییر و تحولات در پوشش همواره در حال
دگرگونی است.

این محقق، مد را در جامعه در حال توسعه از نوع تقلیدی دانست و افزود: در جوامع در حال توسعه مد بنوعی تقلید است در حال حاضر بعلت فقر در فرهنگسازی در خصوص پوشش متناسب با جامعه ، موجب شده است که جوانان گرایش بیشتری به مدهای مرسوم در دیگر کشورها داشته باشند و در حال حاضر که کشور ما در گروه توسعه یافته قرار دارد متاسفانه مد در جوانا در بیشتر موارد تقلیدی با الگوی غربی است.

وی به مدگرایی در زنان اشاره کرد و گفت: زنان مسلمان سعی می کنند در کنار پوشش و حجاب خود بین فرهنگ اسلامی و مدهای پسندیده شده در جامعه، ارتباط و تعادل برقرار کنند و اگر زنان جامعه ما بتوانند به پوشش و سلیقه های جدید با معیارهای مطرح شده در دین توازن ایجاد کنند، آنگاه  تولید کنندگان پوشاک زنان و حتی شرکت های معتبر پوشاک در خارج از مرزهای اسلامی آن را در عرضه تولیدات خود رعایت می کنند.

ترویج مد اسلامی نیازمند فرهنگسازی از سوی رسانه‌ها است

دشتی، فرهنگسازی از سوی رسانه‌ها و ابتکار و ایده از جانب صنف پوشاک را راهکاری برای مد گرایی در کشور دانست و خاطر نشان کرد: مدگرایی و این الگویی که در حال حاضر در بین جوانان رواج پیدا کرده است نیازمند همکاری رسانه‌های عمومی برای آگاه سازی جوانان و خانواده‌های آنان است که امری حیاتی به شمار می‌رود از طرفی هم صنعتگرانی که در زمینه تولید پوشاک فعالیت می کنند نوآوری های خود را متناسب با جامعه  و فرهنگ غنی ایرانی کنند تا از ورود و پذیرش هرنوع سلیقه بیگانه در جامعه که در بعضی مواقع بر روحیه و حتی فرهنگ اجتماعی فرد ضربه می زند جلوگیری شود.

مردم از مد اسلامی به روز استقبال می‌کنند اما متاسفانه  مدل اسلامی کمرنگ است

م . ک از جوانان تهرانی است که در گفت وگو با خبرنگار طنین یاس در خصوص چرایی توجه بیش از اندازه جوانان به الگوها و مدل‌‌های غربی، گفت: من خودم به شخصه، خیلی به دنبال مد روز نیستم اما از مد‌های زیبا و متناسب با فرهنگ و عرف کشورم استقبال می‌کنم، متاسفانه وقتی در خیابان برخی هم سن و سال‌های خودم را می‌بینم که مو‌های خود را به طرز عجیب و غربی آرایش داده یا لباس‌هایی تنگ، بدن نما و حتی پاره! به تن کرده اند بسیار متعجب و بعد ناراحت می‌شوم؛ چرا ه فارغ از هر گونه مذهب،  عقیده‌ای و سلیقه ای،حداقل یک فرد باید به فرهنگ و عرف جامعه خود احترام بگذارد. اینگونه پوشش‌ها مناسب جامعه ای که با خون شهدا زنده نگه داشته شده نیست.

وی ادامه داد: من کسانی را می‌شناسم که در شبکه های ماهواره‌ای به دنبال اولین مدل جدید مو یا لباس هستند که خود را شبیه سازی به این مدل‌های غربی کنند! از نظر من و بسیاری از جوانان همفکر من این کارها در زمانه ای که علم با شتاب در حال پیشرفت است و همه سعی می کنند در اقتصاد، فرهنگ، سلامت و ... پیشرو و پیش قدم باشند یک وقت تلف کردن است. این جوان ایرانی یکی از راهکارهای پیشگیری از هر گونه مدگرایی غربی آن هم از نوع پوشش را آگاهی رسانی به جوانان در خصوص انواع مدها و به ویژه نمادهای مختلف در سطح جوامع غربی دانست و افزود: پیشنهاد من به مسئولین کشور این است که اگر مدل‌های اسلامی و مورد پسند عرف جامعه با یک ایده روز دنیا طراحی شود جوانان زیادی اعم از آقا و خانم استقبال خواهند کرد.

اما به راستی مغازه ها و فروشگاه های خیابان های کلان شهرهایی مانند تهران، خود جانشینی آنلاین برای ماهواره اند چرا که به خوبی از پس اهداف شوم برنامه های ماهواره ای چون تغییر فرهنگ پوشش و تغییر سلیقه پوششی مردم بر می آیند! کافی است چند ساعتی در خیابان های تهران  به دنبال خرید لباس وقت صرف کنی، مانکن هایی را می بینی که به زیباترین صورت ممکن شبیه یک زن آراسته شده اند و درست کمی آن طرف تر مانکن های زنده از کنارشان رد می شوند!   

زهرا عبدی روانشناس در گفت وگو با خبرنگار طنین یاس با تأکید بر اینکه برخی مانکن‌های پشت ویترین واقعا زننده و دور از عرف جامعه ما هستند گفت: متاسفانه در برخی از مغازه‌ها و فروشگاه‌های پوشاک بانوان وقتی مانکن‌های داخل فروشگاه را مشاهده می‌کنیم یک لحظه در شک می‌مانیم که این نوع مانکن‌ها در کشور اسلامی وارد و تولید شده است که بر اساس همان مدل مانکن، لباس‌های کوتاه و تنگ و ریش ریش شده و پاره در داخل آن تن پوش می‌شوند که این تاسف بار است.

این محقق اجتماعی، شلوار‌های پاره پاره شده را در خور پوشش زنان ایرانی ندانست و خاطر نشان کرد: شلوار‌های لی پاره پاره شده ای که یک زمانی در سطل‌های زباله جا داشت امروزه در تن دختران و زنان جامعه ای است که این نوع مدل در واقع تقلیدی از مدل غربی است که به هیچ وجه درخور زنان و دختران جامعه اسلامی همچون ایران نیست.

وی تصریح کرد: دختران جوان ما باید توجه داشته باشند که مدل مد همواره نباید غربی و به اصطلاح تنگ و کوتاه باشد بلکه مد زمانی برآزنده جامعهایران است که با فرهنگ و عرف جامعه همسانی داشته باشد اما با توجه به وضعیت فعلی این کمتر در جامعه دیده می‌شود.

در فرهنگسازی مدل اسلامی در کشور کم کاری کرده ایم

عبدی، به کم کاری و کم توجهی به مدل اسلامی در جامعه  اشاره کرد و گفت: متاسفانه  مدعی هستیم مد اسلامی و درخور عرف جامعه باید در زنان و دختران ما رواج پیدا کند اما از طرفی چند نمایشگاه مدگرایی به شیوه اسلامی یا مدل‌های پوشش اسلامی به روز و زیبا را در جامعه ترویج داده ایم؟ چقدر نشست و سمینار و کارگروه‌های تخصصی در زمینه مد در بانوان برگزار کرده ایم که انقدر گلایه مند هستیم؟ متاسفانه کاری به آن صورت در زمینه مد اسلامی در بانوان صورت نگرفته است و این نیازمند ورود عالمان این عرصه به دنیای مد در حوزه زنان است.

این روانشناس، ماهواره و شبکه‌های اجتماعی را دو عامل مهم در ترویج مدگرایی به سبک غربی در کشور برشمرد و افزود: ماهواره و شبکه‌های اجتماعی دو عامل بسیار مهم در ترویج  مد‌های غربی و غیر اخلاقی در داخل کشور است که متولیان امور فرهنگی باید روی این دو گزینه دقت نظر بیشتری داشته باشند و در این مورد به جای تقابل بیشتر به راهکار جایگزینی مناسب فکر کنند.