***
رونمایی از دستاوردهای جدید برجام!
علی خرّم، دیپلمات سابق و از چهره‌های نزدیک به دولت اخیراً طی یادداشتی در روزنامه آرمان امروز که با عنوان «منافع اجرای برجام برای ایران و جهان»! منتشر شده، به بیان دستاوردهای برجام برای ایران در بعد بین‌المللی پرداخته است.
در ادامه بخش‌هایی از این دستاوردها که خرّم به آنها اشاره کرده است را می‌خوانید:
_ توافقنامه تعداد زیادی از مشکلات پیچیده را حل کرده است.
_ پیامد دیگر اجرای برجام این خواهد بود که ایران به عنوان بازیگر منطقه‌ای وارد معادلات سیاسی خواهد شد.
_ پس از پایان تحریم‌های سیاسی، ایران دست بازتری در معادلات و مسائل منطقه‌ای خواهد داشت و نقش آفرینی ایران در منطقه به نفع سوریه، عراق و یمن خواهد بود.
_ از منظر بین‌المللی نیز، قدرت‌های بزرگ، روی نقش و نفوذ ایران در خاورمیانه به عنوان یک کشور استراتژیک حساب باز خواهند کرد و تمایل خواهند داشت از این کشور برای مبارزه با تروریسم و حل مشکلات جهان استفاده کنند.
_ توافق هسته‌ای و اجرای برجام، خطر جنگ برای ایران و قدرت‌های بزرگ را برطرف می‌کند.
*تمام دستاوردهای احتمالی که خرّم به آنها اشاره کرده است در قبل از عقد برجام و حتی قبل از دولت رئیس‌جمهور روحانی نیز درباره ایران به حد کافی و وافی و ملموس وجود داشتند. (چه اینکه در قبل از دولت یازدهم بود که ایران اسلامی به درخواست آمریکا وارد بحث مذاکره مقطعی با این کشور در قضیه مبارزه با تروریسم در افغانستان و عراق شد و ایضاً قبل از برجام بود که حمایت‌های آشکار ایران اسلامی از سوریه و بحرین و یمن و عراق آغاز شده بود)
اینکه اکنون قرار است همین داشته‌های همیشگی ایران اسلامی بعنوان دستاوردهای برجام! به مردم قالب شوند امر پسندیده‌ای نیست.
مسئله «خطر جنگ» نیز که برجام، رافع آن بوده! چند سالی هست مورد اشاره کسانی مثل آقای هاشمی رفسنجانی قرار می‌گیرد، تحلیلی است که هیچگاه استدلال‌های لازم برای درست بودن خود را ارائه نکرده است.
تمام این صحبت‌ها در حالی است که وعده اصلی مذاکرات و چیزی به نام «برجام» نیز «ارزانی» و «ارتقای فوری سطح معیشت» بوده است و نمی‌توان چیزهای دیگری مثل حرف‌های بالا و یا هواپیماهای ایرباس را به جای آن به افکار عمومی قالب کرد.
گفتنیست، علی خرّم پیش از این درباره توافق دولت روحانی با کشورهای غربی در لوزان نیز در یک روز، 3 مقاله در 3 روزنامه منتشر کرد و به مدح و ثنای توافق لوزان پرداخت.
این فرد چند ماه پس از توافق موقت ژنو در سال 92 که بی‌دستاوردی‌های آن به همراه 100 تحریم جدید برای مردم آشکار شد طی یادداشتی گفته بود:
«ظرف 10 ماه آثار موفقیت‌های سیاست‌های خارجی در اقتصاد، صنعت و اوضاع اجتماعی پدید آمد و اگرچه با "اعمال نفوذ برخی تفکرات" دامنه این موفقیت‌ها نتوانست وسعت یابد»!
لازم به یادآوری است که تعدادی از چهره‌های جریان سیاسی خاص ضمن مذمت مردم در زمینه عدم برگزاری جشن هسته‌ای؛ چندی است از این می‌گویند که «مردم متوجه دستاوردهای برجام نیستند»! عنوان می‌کنند که «تحریم‌ها لغو نشد اما فشار از مردم برداشته شد» و یا نظیر حرف‌های خرّم که در بالا به آن اشاره کردیم را بیان می‌کنند...
این چهره‌ها همچنین دقیقاً بیان نمی‌کنند که ایران قبل از برجام دقیقاً دست به گریبان چه مشکلی بوده است که آن مشکل هم‌اکنون رفع شده و این رفع شدن نیز توسط مردم احساس می‌شود؟!
***
تجربه تلخ کوبا برای دولت یازدهم هم تکرار می‌شود؟!
آیا دولت روحانی توانسته به جامعه جهانی بپیوندد؟
حسام‌الدین آشنا، مشاور فرهنگی رئیس‌جمهور روحانی، اخیراً طی یادداشتی در سرمقاله روزنامه ایران نوشته است: برجام در مرحله اجرایی خود فرصتی فراهم کرد که ما از زبان خشک و به شدت فنی و فیزیکی دوره قبل، که به هرحال ضروری هم بود، قدری فاصله گرفته و به زبان آرمانی گفت‌وگویی نزدیک‌تر شدیم. ما اندک اندک از فیزیک به سیاست منتقل شدیم!
او همچنین در اشاره به سفر اروپایی رئیس‌جمهور روحانی می‌افزاید: اکنون در مرحله بازی‌های برد-برد، ایران بخشی از جهان با همه چالش‌ها و فرصت‌های آن است و نه در برابر جهان. در این دیدارها مشخص شد که همه ما سرنشینان یک کشتی واحد و ساکنان یک کوی واحد هستیم.
آشنا همچنین معتقد است: رئیس جمهوری در آنجا تصریح کرد که اکنون توپ در زمین آمریکا است. او به اشاره گفت آن کلیدی را که به یمن انتخابات 24 خرداد از سوی ملت شریف ایران به من واگذار شده بود به کار بردم و قفل مذاکرات را گشودم!
*در اشاره به گذار گفتمان از «فیزیک» به «سیاست» توسط روحانی! که آشنا بر آن تأکید دارد لازم به یادآوری است که در روزگاری نه چندان دور و در دوران دولت محمود احمدی‌نژاد نیز یکی از ارادتمندان وی در همین روزنامه ایران طی یادداشتی بلندبالا، احمدی‌نژاد را عامل تعادلی مکانیکی، شیمیایی و گرمایی نظام معرفی کرده بود!
بدیهیست تا زمانی که ریشه اعتقاد و ارادتمندی تامّ به روش‌های دولتی و اهورایی‌پنداری آنها خشک نشود، افکار عمومی بایستی همچنان شاهد این نظریات شاذ باشند.
و اما در اشاره به گفته‌ی آشنا مبنی بر اینکه ایران بخشی از جامعه جهانی شده و همنشینی با کشورهای غربی در یک کشتی واحد نیز بالاخره محقق شد! بایستی بیان کرد که اگرچه دولت یازدهم از روز اول ژست اضمحلال در چیزی به نام جامعه جهانی را به خود گرفت و حتی رئیس‌جمهور روحانی طی گفته‌هایی تصریح کرد: «باید جهانی‌سازی را باور کرد»! اما این الفاظ و ژست‌ها تمام ماجرا نیست و باید دید مقامات کشورهای 1+5 و غربیّون هم چنین نظری درباره دولت یازدهم ایران دارند یا خیر؟!
جهت تنویر افکار عمومی بیان می‌شود که فرانسوا اولاند در دیدار اخیر خود با رائول کاسترو(رئیس جمهور کوبا) که کشورش چند ماه قبل، تمام تخاصمات خود را کنار گذاشت و به اصطلاح به جامعه جهانی پیوست! گفته است که «برای آنکه هاوانا به جایگاه اصلی خود بازگردد و رابطه خود را با جامعه بین‌الملل از سر گیرد، باید همه تحریم‌های این کشور لغو شود»!
همین مسئله نشان می‌دهد که آنچه عده‌ای در ظاهر «جامعه جهانی» می‌نامندش، به آن آسانی که آقای آشنا تصور می‌کند عضو نمی‌پذیرد.
چه اینکه دولت قبل هم مدعی چیزی به نام «مدیریت مشترک جهانی»! بود و حتی رئیس‌جمهور وقت عنوان می‌کرد که ما تجربه این کار را در فلان اجلاس هم داشته‌ایم...
و اما از باب کنایه به بخش آخر اظهارات آقای آشنا نیز باید بیان کرد که کلیدی که در دست آقای روحانی دیده شد، قرار بود سبب «ارزانی» و «ارتقای فوری سطح معیشت»! شود نه اینکه درباره مذاکره و پیاده‌روی با جان کری و ریختن بتن در قلب رآکتور اراک و توافقات ژنو و لوزان و وین به کار آید.
بدیهیست که اگر تمام آن مذاکرات و توافقات به تحقق باغ سبز موعود برجام! نیانجامد؛ خاصیتی دیگر نمی‌توان برای آنها متصوّر بود.
حسام‌الدین آشنا پیش از این طی اظهاراتی از فتنه سال 88 تحت عنوان «محاکمه» یاد کرده و سال گذشته نیز طی یک مصاحبه با خبرگزاری ایرنا گفته بود: «مقامات غربی اکنون می‌گویند چگونه به ایران کمک کنیم»؟!
***
پس از «تفکرات بانفوذ» و «آن عده»
بی‌دستاوردی برجام این‌بار به گردن «دست‌های پنهان» افتاد!
روزنامه شهروند، در شماره چهارشنبه گذشته خود طی گزارشی با عنوان «نقشه دست‌های پنهان علیه برجام» به نقل از ولی‌الله سیف، رئیس بانک مرکزی به چیزی به نام «دست‌های پنهان» اشاره کرده و نوشته است: دست‌های پنهانی هستند که مانع بروز عینی دستاوردهای برجام در کشور می‌شوند!
سیف همچنین می‌افزاید: استمرار حمایت دولت می‌تواند بانک مرکزی را در فضای پساتحریم در موضعی قرار دهد که دستاوردهای اقتصادی برای جامعه قابل لمس باشد.
*دولت و جریان سیاسی خاص از بابت برجام به مردم وعده‌ی «ارزانی» و «ارتقای فوری سطح معیشت» را داده‌اند.
اما با گذشت بیش از دو و نیم سال از مذاکرات و توافقات مختلف در ژنو، لوزان و وین و غیره، اکنون آنچه که عاید و حاصل شده است خرید هواپیماهای ایرباس 380، صحبت کردن از ضرورت مهار زدن به مطالبات مردم و اشاره به سمت دست‌های پنهانی است که نمی‌گذارند دستاوردهای برجام ملموس شود.
قبل از اظهارات رئیس بانک مرکزی، اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور روحانی نیز در سخنانی گفته بود:
«دولت مصمم است گام‌های بلندی را بدارد، اما عده‌ای برای اینکه نگذارند شیرینی لغو تحریم‌ها به کام مردم برسد، کارشکنی‌هایی می‌کنند اما ما تمام تلاش خود را در این راستا انجام می‌دهیم».
همچنین شاید عده کمتری از مردم بدانند که نظیر همین حرف‌ها پس از مشاهده بی‌دستاوردی توافق موقت ژنو در سال 92 نیز گفته شود.
توافق موقتی که نه تنها هیچ دستاورد خاصی برای مردم نداشت بلکه پس از آن، 100 تحریم جدید نیز علیه کشورمان اِعمال شد و مسئولان دولتی هم در قبال آنها فقط گفتن جمله «خلاف روح توافق هستند» بسنده کردند.
چند ماه پس از توافق ژنو، علی خرّم، دیپلمات سابق و از چهره‌های نزدیک به دولت طی یادداشتی در یکی از رسانه‌ها نوشت: «ظرف 10 ماه آثار موفقیت‌های سیاست‌های خارجی در اقتصاد، صنعت و اوضاع اجتماعی پدید آمد و اگرچه با "اعمال نفوذ برخی تفکرات" دامنه این موفقیت‌ها نتوانست وسعت یابد»!
چهره‌های اشاره شده اما هرگز حاضر به بیان این نیستند که کدام دست‌ها و تفکرات و عده هستند که گویا قویتر از دولت‌اند و توانایی دارند که حتی در باغ سبز موعود برجام نیز خلل ایجاد کنند؟!
آیا به نظر نمی‌رسد که قرار است توجیهاتی برای بی‌دستاوردی برجام تراشیده شود و دست آخر نیز همه چیز به گردن «موانع اصلی» بیافتد؟!
این مسئله نیز محل تأمل است که آیا وعده‌های داده شده از بابت برجام و بزرگنمایی اثر تحریم‌ها از ابتدای امر قابل تحقق بودند و حقیقت داشتند یا خیر؟!
