وی افزود: کلمه اخلاق جمع خُلق است، خُلق را هم در روایات و هم کتاب های اهل لغت، خُلق و خَلق از یک خانواده است اما تفاوت دارند، خَلق این چهره ظاهری انسان را می گویند و خُلق آن چهره باطنی و هیئت انسان را می گویند.
همتیان خاطر نشان کرد: انسان دو چهره ماهیتی دارد که یکی آشکار است که دست و پا و چشم است و یک هیئت و چهره در باطن دارد و با او محشور می شود که خُلق گویند و در روایات از امیرالمومنین و رسول الله است که خَلق برای بدن انسان است و خُلق برای باطن و نفس انسان است.
وی تصریح کرد: اخلاق جمع خُلق است، آن ویژگی و صفات باطنی که آن هیئت شکل باطنی انسان را تشکیل می دهند و خوب باشد زیباست و فردای قیامت زیبا وارد محشر می شود و اگر این صفات خلقت زشت و بَد بود رذائل هیئت باطنی قرار داده شد در قیامت هم انسان با چهره زشت وارد محشر می شود.
استاد اخلاق حوزه علمیه قم با اشاره به اهمیت و جایگاه اخلاق در قرآن و روایات فراوان بیان کرد: قرآن در سوره شمس هیچ حکم و دستوری را به اندازه اخلاق و تربیت نفس اهمیت نداده که 11 قسم می خورد و تاکید می کند سعادتمند و رستگار آن کسی است که خود را پاک و منزه تربیت کرد و بدبخت آن انسانی است که خود را آلوده کرد.
وی با اشاره به سوره جمعه افزود: در سوره جمعه هم قرآن اول عظمت بعثت پیامبر را بیان می کند و 3 وظیفه مهم برای پیامبر برمیشمرد که مهمترین هدف رسالت پیامبر را اخلاق بیان می کند و قرآن کتاب تربیت انسان و انسان سازی است.
معاون تهذیب حوزه علمیه قم با بیان اینکه پیامبر برای کامل کردن مکارم اخلاقی مبعوث شد گفت: تمام اسلام حُن خُلق است و مسلمان کسی است که برخوردار از اخلاق نیکو باشد.
وی با اشاره به روایتی از پیامبر اسلام افزود: پیامبر در روایتی می فرماید اگر در کسی چهار خصلت باشد خیر دنیا و آخرت را دارد که اول تقواست که خود را از گناه حفظ کند و دوم حُسن خُلق است و سوم حلم و بردباری است و چهارم همسر فداکار و صالحی که انسان را در امر دنیا و آخرت کمک کند.
همتیان با بیان اینکه اخلاق یک سرمایه برای زندگی انسان است عنوان کرد: سرمایه زندگی کردن با مردم اخلاق است و این اخلاق در خانواده و در اجتماع است، درد و درمان انسان مال دنیا نیست اخلاق است و سرمایه معنوی بسیار مهمتر از سرمایه مادی است که ما امروز می بینیم چقدر مشکلات در خانواده هاست و همه به خاطر نبود معنویت و اخلاق است.
وی با اشاره به برنامه علما اخلاق برای رسیدن به خُلق حَسن گفت: انسان برای اینکه اخلاقش خوب شود و رذائل از دور شود سه برنامه را علما اخلاق پیشنهاد می دهند که مشارطه،مراقبه و محاسبه است.
همتیان تصریح کرد: در مشارطه این است که انسان صبح که بر می خیزد با نفس خود شرط کند که به او خیانت نکند و سرمایه انسان را که اعضا و جوارح و عمر اوست را تباه نکند.
وی با اشاره به مراقبه گفت: مراقبه از رقبه می آید که همان گردن است که بدان معنا که انسان باید همیشه مراقب باشد و کشیک نفس خود را بدهد و مراقب نفس باشد و محاسبه کند حساب خود را که چه می کند و چه چیزی جمع کرده است.
معاون تهذیب حوزه علمیه قم با اشاره به اینکه این مراحل از آیات سوره حشر گرفته شده است افزود: در سوره حشر داریم که خداوند می فرماید ای کسانی که ایمان آورده اید تلاش کنید با اخلاق باشید و مراقبت و مواظبت از خود کنید چرا که غافل شوید صیاد انسان شیطان است که فطرت و جان پاک انسان را می بَرد.
وی با اشاره به اینکه این دنیا دوربین مداربسته دارد ادامه داد: اولین مراقب ما خداست که همه جا ما را تحت نظر دارد و در کمینگاه خداوند قرار داریم و خدا در قرآن بارها تاکید بر مراقبت از انسان و دیدن او نموده است.
همتیان بیان کرد: دومین مراقب انسان پیغمبر و اهل بیت(ع) است که خداوند تو را فرستاد تا شاهد مردم باشی و سوم فرشتگان هستند که ما را می بینند که هم حافظ هستند و هم نوسنده اعمال و کردار ما و چهارمین مراقب ما اعضا و جوارح ما هستند که شهادت می دهند در آخرت به اعمال ما.
وی با بیان اینکه زمینی که روی آن کاری انجام می دهیم نیز مراقب ماست اظهار کرد: زمین نیز ضبط می کند اعمال ما را و شهادت می دهد و این بدان معناست که در این دنیا همه مراقب انسان هستند و اعمال او را نظاره می کنند و باید بسیار مراقب باشیم.
