با نگاه امروزی به ادبیات دفاع مقدس رونق دهیم

به گزارش سرویس راهیان نور خبرگزاری بسیج، شعراي متعهد در طول دوران دفاع مقدس ضمن حضور در ميدانهاي جنگ و نبرد با دشمنان متجاوز و تقديم بيشتر از 44 نفر شهيد شاعر ، در ميدان لسان و سرودن شعر نيز جنگيدند و رسالت خويش را به نحو احسن انجام دادند.

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های شعر دفاع مقدس، مقاومت است. مقاومتی در قالب شعر در برابر دشمن که کامل کننده مقاومت رزمندگان در میدان‌های نبرد بوده است. شعر مقاومت با مفهوم کلی آن، به‌طور جدی از زمان مشروطیت آغاز شده است، که آنجا نیز شاهد برخی جریانات ملی و مذهبی هستیم که با سلطه حکام ستمگر به مقابله می‌‌پردازد. این جریان با مقاومت مردم در دوران انقلاب ادامه یافت که آن نیز سرانجام به سرنگونی رژیم شاه ختم شد. شاعران در دوران دفاع مقدس از نوآوری‌های شاعران در دوره مشروطه و انقلاب اسلامی‌، بسیاری یاری جستند.

شعر دفاع مقدس همزمان با آغاز جنگ تحمیلی متولد شد. نخست اشعار و سرودهایی از صدا و سیمای جمهوری اسلامی‌ ایران برای تبلیغ حماسه آفرینی‌های رزمندگان اسلامی‌ پخش می‌‌شد. از ویژگی‌های بارز شعر این دوره باید به نمود یافتن مضامین مختلف مربوط به جنگ در آن اشعار اشاره کرد. در آن دوره، شاعر تصاویر ذهنی خود را از واقعیت‌ها می‌‌گرفت و کمتر به کنایه و تصاویر مخیل و سمبلیک توجه نشان می‌‌داد. در شعر این دوره، بیشتر توجه شاعران به تشبیه‌های صریح برای بیان واقعه، بر مبنای اخبار جنگ بود. از ویژگی‌های نخستین شاعران دفاع مقدس این بود که معمولاً خود سلاح برمی‌‌داشتند به جبهه‌های نبرد می‌‌شتافتند. این مسأله باعث می‌‌‌شد شعرشان، بازآفرینی واقعیت‌های ملموس و محسوس جنگ باشد و از حالت تخیلی صرف خارج شود. در واقع به غیر از شعرهایی که حوادث را به شکلی شعاری و مستقیم مطرح می‌کردند که البته در آن زمان وجود چنین اشعاری ضروری بود، بسیاری از شاعران آن نسل نیز بودند که زبان انقلاب را پیش از این درک کرده بودند و با دریافت مفهوم اصیل سیاست، عرفان و آگاهی اجتماعی، شعر را از نظر تصویرسازی‌های نو، به راهی تازه کشاندند.

شعر مقاومت به دلیل همین نوگرایی در ایران از زمان آغاز جنگ تحمیلی تا به امروز، به حیات خود ادامه داده و توانسته است در مسیر رشد و بالندگی قدم بردارد. در این گزارش تلاش کرده ایم که به دیدگاه چند شاعر دفاع مقدس در خصوص ارزش و اهمیت شعر پایداری و مقامت بپردازیم که آن را با هم می خوانیم:

 

 حبیب الله رزمجویی شاعر دفاع مقدس در گفتگو با کوله بار با بیان اینکه در سالهای اخیر نقش کتب ادبیات دفاع مقدس بسیار ضعیف شده و پرداختن به این موضوع کمرنگ شده است، گفت:متولیانی مثل بنیاد شهید و بنیاد حفظ و نشر ارزش های دفاع مقدس باید بیشتر در این حوزه تلاش کنند، البته فضای فرهنگی جامعه هم در این قضیه تاثیر زیادی دارد.

 

رزمجویی اظهار داشت: شاید یکی از دلایل مهم در این عرصه بخش ایده آفرینی این موضوع است، اگر دفاع مقدس را یک مجموعه در نظر بگیریم اتفاقات و رشادت ها وشهادت ایده های مختلفی هستند که نویسندگان و شاعران در آثار خود خلق می کنند، ما ایده در دفاع مقدس زیاد داریم ولی خلاقیت ابتکاری برای کشف این ایده ها کمرنگ شده و ادبا به سوژه های ناب نمی پردازند.

 

شاعر دفاع مقدس تصریح کرد: یکی از دلایل نرفتن شاعران و نویسندگان به سمت سوژه ها نبود تغذیه فکری است، متولیان خوب عمل نمی کنند و به این ترتیب تغذیه فکری مورد نیاز شاعر و نویسنده کم می شود و سراغ ایده های جذاب نمی روند و کار به تکرار می افتد و مخاطب پر ذوق و شوق را از دست می دهیم.

رزمجویی افزود: متولی پشتوانه را به نویسنده ها و شاعران نمی دهد و ایده های جدید را به آنها معرفی نمی کند، مسئولان باید نقش پژوهش را باز کرده ایده ها را کشف کنند تا نویسندگان و شاعران نیز ترغیب شوند.

 

شاعر دفاع مقدس گفت: خود شاعران و نویسندگان نیز باید اطلاعات پیرامونی خود را از دفاع مقدس بالا ببرند، نسل جوان اطلاع ندارد و با کمبود اطلاعات در این عرصه مواجه است خود متولیان باید اطلاعات را در اختیار نویسندگان قرار دهند.

 

علی داودی شاعر دفاع مقدس در گفتگو با کوله بار با اشاره به اهمیت ادبیات دفاع مقدس گفت: در حوزه ادبیات دفاع مقدس موضوعات زیادی داریم که تا به حال در مورد آنها کار نشده است.

 

وی افزود: ادبیات دفاع مقدس باید تقویت شود همه به نقش دفاع مقدس اذعان دارند و بر کسی پوشیده نیست و کارهای خوب و زیادی هم انجام شده که البته باید سوژه ها را بیشتر کرد و به سمت موضوعات جدید رفت.

 

داودی تصریح کرد: باید به سراغ افراد مظلوم و غریب در دفاع مقدس رفت که خیلی به آنها پرداخته نمی شود، ولی متاسفانه به این قضیه توجه نمی شود و این یک آفت به حساب می آید.

شاعر دفاع مقدس با بیان اینکه ادبیات و شعر دفاع مقدس نیاز به تقویت دارد، تاکید کرد: کار زیاد انجام شده ولی شاید تعداد کارهای خوب کمتر باشد ما به کارهایی نیاز داریم که مخاطب را جذب کنند،جامعه در این زمینه جدی نیست، باید بر روی موضوعات جدید که در امتداد و ادامه جریان دفاع مقدس هستند و هر وز و هر لحظه با آنها مواجهیم مانند مدافعین حرم کار شود ولی متاسفانه به آنها پرداخته نمی شود.

 

سمانه احمدیان که با شعری به نام "چشمات مروارید کم یابن” در سیزدهمین دوره جشنواره ملی سرزمین نور شرکت کرده بود، در گفتگو با خبرنگار کوله بار گفت:هدفم از سرودن چنین شعری احیا کردن فرهنگ شهادت است و اینکه رزمندگان با چه دیدگاه و نیتی به جنگ رفتند و در نهایت به شهادت رسیدند.

 

وی تاکید کرد: همانطور که ارزش های دفاع مقدس متعلق به همه ملت ایران است پرداخت به این ارزش ها نیز به همه هنرمندان تعلق دارد و تلاش همه هنرمندان با هر ذوق و روشی که دارند در تقویت این ارزش ها باید گرامی داشته شود.

 

احمدیان با تاکید بر اینکه دستگاه های فرهنگی دولتی و نظامی که فعالیت هنری انجام می دهند و ارتباط مستقیمی با مفهوم رشادت، شهادت و دفاع مقدس دارند باید ضمن پرهیز از موازی کاری به این حوزه وارد شوند و از این آثار حمایت کنند، ادامه داد: این آثار و نمونه آن نباید واقعا محدود به چند اجرا و در یک بازه زمانی مشخص و تنها در هفته گرامیداشت دفاع مقدس اجرا شوند چراکه نیروی جدید و جوان تئاتر وقتی پتانسیل حمایتی این ارگان ها را ببیند، قطعا این هنرمندان جوان و خلاق را به سوی خودش جذب خواهد کرد.

وی تصریح کرد: این روحیه در نسل جوان ما وجود دارد که از جنگ و از دفاع مقدس بدانند و ما باید با نگاهی کاملا امروزی و با توجه به ظرفیت ها و  نیاز جامعه به این حوزه بپردازیم و آن را رونق دهیم.

 

احمدیان درباره اهمیت پرداخت به موضوع شهدای غواص افزود: این شهدا در روز تشییع شان علاوه بر اینکه مردم را متاثر کردند باعث فخر ملت هم شدند و رشادت آن‌ها در عملیات کربلای چهار هنرمندان ما را هم تحت تاثیر قرار داد و امیدوارم این شعرم مورد قبول این شهدای عزیز قرار بگیرد.

 

وحید طلعت برگزیده بخش شعر کلاسیک جشنواره ملی سرزمین نور با توضیحی در مورد اثرش افزود: این اثر به اتحاد عمومی در کشور اشاره می کند و در مورد اتحادی است که مردم ما دارند و این اتحاد برگرفته از یک خاطره مشترک است و این خاطرات مشترک نیز از فکر شیعی و زبان مشترک ما نشات می گیرد که بخشی از این خاطرات مشترک به دوران هشت سال دفاع مقدس برمی گردد.

 

وی اضافه کرد: در حال حاضر هیچ ملتی را نمی توان پیدا کرد که توانسته باشد در این موضوع اتحاد داشته باشد و اگر این اتحاد وجود دارد بخاطر خاطرات مشترک ما است.

این شاعر اضافه کرد: بازدیدهایی که در مناطق عملیاتی داریم به ما کمک زیادی می کند تا بتوانیم آثار بیشتر و با کیفیت تری را خلق کنیم و برگزاری جشنواره ملی سرزمین نور نیز در ایجاد انگیزه در ما برای خلق آثار کمک شایانی کرده است.

 

وی ادامه داد: شعر جنگ و به عبارتی، دفاع مقدس شعری توانا است و وسعتی به پهنای ابدیت دارد؛ از این رو، این جستار در پی آن است که نشان دهد چگونه شعر در یک دوره حساسی چون جنگ تحمیلی توانست انسانها را در مسیر تعالی قرار داده و با ایجاد تغییر و تحوالتی در ارزشها و در پی آن تحریک عواطف میهنی و دینی طیف وسیعی از مردم، قلمرو تازهای را در تاریخ کشور ایران بگشاید و شاعر به عنوان وجدان بیدار عصر خویش چگونه توانسته است از عهده توصیف جریان جنگ تحمیلی برآید.

 

منبع: سايت كوله بار