به گزارش خبرگزاری بسیج از کردستان، هرچند جامعه‌شناسان و مردم‌شناسان در این ارتباط بر این باور هستند، طی
سال‌های اخیر بعضی از آیین‌ها و سنت‌های قدیمی و به تبع آن یلدا در ایران
کمرنگ شده است، اما هنوز هم 30 آذر هر سال در همه مناطق کشورمان ایران و در
رأس آنها کردستان، این آیین با حال، شور و شوق و شعور خاصی برگزار می‌شود.
با این وجود در شب یلدا، کُردها طی رسوم کهن خود، به دور یکدیگر در خانه پدر بزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها جمع می‌شوند و ضمن دید و بازدید و به ویژه با به جای آوردن سنت حسنه صله رحم و دیدار با اقوام خوراکی‌های خاصی مانند هندوانه، انار، آجیل و ... را مصرف می‌کنند.
با توجه به اینکه یک روزی تا این شب باقی مانده است، اما هیاهوی مردم و ازدحام جمعیت در بازار رسیدن این شب را برای هر قشری از مردم نوید می‌دهد.
همه سعی دارند، تا در این شب به هر نوعی که می‌شود، خود را به خانواده برسانند و در این شب به دور از هر گونه غم و غصه، شاد و خوشحال باشند.
شب یلدا را در سنندج "شه‌و چله" می‌گویند، برگزاری شب چله در هر دیار و شهر و روستایی آیین خاصی دارد که در کردستان نیز چنین است. برگزاری شب چله در سنندج با دیگر شهرهای کردستان متفاوت است.
در کردستان عده قابل توجهی از مردم برای شام دولمه درست می کنند و عده ای
نیز در این شب به دلیل خوش یمن بودن از بوقلمون، مرغ و ماهی استفاده می
کنند.
کردستانی ها سه ماه قبل از فرارسیدن شب یلدا با بند کردن انگور و آویزان کردن به در و سقف منازل خود و با تهیه و خرید خربزه و انداختن در خم ترشی به استقبال شب یلدا می روند.
مردم کردستان اهمیت فوق العاده ای برای شب یلدا قایل هستند و در این شب بسیاری از مردم همانند شب نوروز لباس های نو پوشیده و سفره ها را چیده و عود می سوزانند.
گرچه برخی از آداب و رسوم شب یلدا در کردستان اکنون کمرنگ شده و برای نسل جوان چندان آشنا نیست ولی هنوز در بسیاری از محله های قدیمی و خانواده های اصیل استان وجود دارد.
اگر دختری تازه عروس باشد، خانواده او هدیه‌ای با مقداری آجیل گندم برشته و
میوه و شیرینی جهت شب یلدا به منزل داماد می‌آورند و همچنین اگر پسر و
دختری با هم نامزد باشند، خانواده پسر در شب یلدا هدیه‌ای برای این دختر به
منزل پدرش می‌برند.
در سال های گذشته در روستاهای کردستان، در شب چله، مراسم شال انداختن نیز اجرا می شد. در این رسم از روزنه های بالای بام ها که نقش هواکش و نورگیر را دارند، جوانان روستا شال های لباس شان را پایین می فرستند تا صاحبخانه هدیه ای به مناسب شب چله در آن بگذارد و صاحب خانه نیز سعی می کرد از تولیدات خود محل از جمله گردو، بادام و یا توت خشک را داخل دستمال قرار دهد.
همچنان که در قبل نیز اشاره شد، ویژگی اصلی شب چله، جمع شدن خانواده‌ها در کنار هم است. در این جمع شدن‌هاست که بسیاری از کدورت ها برطرف می شود و مخصوصا امروزه که خانواده ها کمتر همدیگر را ملاقات می کنند، فرصت مناسبی برای تجدید دیدار است.
