علیرضا اسلام پناه *
داستان غم بار شاهوار
رشته کوه البرز شرقی و شاهوار منشاء زایش و زندگی منطقه شاهرود است. اِرق و تعصب مردم خطۀ معلمان دین و اخلاق نسبت به نام شاهوار مثال زدنی است.
به گزارش خبرگزاری بسیج از شاهرود، رشته کوه البرز شرقی و شاهوار منشاء زایش و زندگی منطقۀ شاهرود است. اِرق و تعصب مردم خطۀ معلمان دین و اخلاق نسبت به نام شاهوار مثال زدنی است. شاهوار در باور و فولکولر مردم شاهرود نقش ویژه‌ای داشته و در ادبیات مردم ریشه در تاریخ و فرهنگ دارد.
وقتی صحبت از نامگذاری استان جدیدی در این منطقه می‌شود اولین نامی که به ذهن می‌رسد واژه شاهوار است چرا که این کوه بلند در هوای آفتابی و عاری از گرد و غبار از سایر مناطق شاهرود، بسطام، مجن، کلاته خیج، میامی، بیارجمند، طرود و دهملا دیده می‌شود. نام بسیاری از همایش ها، جشنواره ها، شرکت‌های بزرگ و حتی مغازه‌های شهرستان برگرفته از این نام است.
رشته کوهی که نماد طبیعیِ سربلندی و سرافرازی مردم شهرستان شاهرود است، بلندترین قله در شمال شرق ایران مأمن حیات وحش و تأمین کننده آب شرب و کشاورزی مردم است.
چند سالی است معدنی به نام بوکسیت تاش در اثر سهل انگاری و بی تدبیری مسئولان شهرستان شاهرود بدون استعلام از محیط زیست و میراث فرهنگی و گردشگری مجوز داده شده و مشغول برداشت از منابع این کوه است. حجم تخریب‌ها این معدن به حدی است که پوشش گیاهی و درختان ممنوع القطع اورس بسیاری را از بین برده است (تصاویر ماهواره‌ای خود گویای این مدعاست) اینکه این معدن دارای مجوز است یا لوازم اخذ مجوز آن ناقص است جای بحث نیست بلکه سخن از این است که آیا ادامه فعالیت آن به نفع مردم و آینده منطقه است یا خیر؟
برخی‌ها در شهرستان بر این باورند که وجود این معدن با این حجم از برداشت هر چند به بهای ناچیز خام فروشی، کمک هزینۀ نقلیه فرمانداری شاهرود و اشتغال چندین نفر بومی و چند پروژه کوچک در روستای تاش در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی است. در مقابل کارشناسان محیط زیست و علم زمین شناسی معتقدند این عواید ناچیز در مقابل مضرات و آسیب‌های شدیدی که در آینده متوجه منطقۀ شاهرود خواهد شد بسیار ناچیز بوده و در واقع معامله الماس با شکلات است.
اخیراَ پس از اطلاع رسانی‌های گسترده و برگزاری تجمعات مردمی در محل معدن؛ گفته شده مبلغ ۱۰ میلیارد تومان کمک مالی از سوی این معدن و کارخانه آلومینای جاجرم برای پروژه‌های عمرانی شهرستان اختصاص داده شده است. مبلغی که با یک حساب سرانگشتی تنها کسر کوچکی از درآمد یک ساله این معدن است که اتخاذ این تصمیم نشان از ارزشمندی معدن و عوایدی که طی این ۵ سال می‌توانست عاید شهرستان شاهرود شود، ولی تا کنون به هر دلیلی تخصیص داده نمی‌شد؟!
سوالی که جوانان این شهرستان از مسئولین شهرستان مطالبه دارند این است که اگر به راستی این معدن این قدر با ارزش است که تا سال‌ها می‌تواند مواد اولیه تولید آلومینوم را تأمین کند؛ پس چرا در قبال تخریب منابع طبیعی و آینده سرزمینمان این کارخانه در خود شاهرود احداث و راه اندازی نشود؟
آیا همانطور که در قبال تخریب محیط زیست در شاهوار به راحتی کوتاه می‌آییم و به استان مجاور امتیاز می‌دهیم آیا در بحث رفع موانع زیست محیطی انتقال آب قطری و بهره برداری از معادن پتاس طرود از خود جنمی نشان می‌دهیم؟ این تضاد در دفاع از منافع شهرستان بیشتر از همه ذهن جوان شاهرودی را درگیر کرده است. وقتی در اکثر خانواده‌های شاهرودی حداقل یک یا چند جوان بیکار آینه دق پدر و مادرِ پا به سن گذاشته خود شده اند و بسیاری از این شهرستان در جست و جوی کار مهاجرت کرده اند. وقتی می‌بینیم با توجه به بحران آب، کشاورزی منبع عمده درآمد و اشتغال شهرستان، آینده‌ای نخواهد داشت وقتی می‌بینیم صنعت پایداری وجود ندارد. وقتی می‌بینیم با کاهش شدید جمعیت دانشجوی غیر بومی، اقتصاد دانشجویی شهر از بین رفته، وقتی می‌بینیم کارگران البرز شرقی به نسبت قدیم کاهش چشم گیری داشته، وقتی می‌بینیم با اجرای سیاست‌های دولت، اعتبارات پروژه‌های عمرانی به نسبت جاری کمتر از همیشه شده، عقل سلیم حکم می‌کند می‌بایست به حفظ داشته‌ها و منابع طبیعی امان برای حال و آینده همت گماریم.
منابع طبیعی شاهوار قابلیت مهم گردشگری و برگزاری تور‌های کوهپیمایی را دارند که در بلند مدت به مراتب بیشتر از عواید برداشت از این معدن است آن هم به صورت دائمی و بر پایه اصول حفظ محیط زیست، آبسازی و تضمین آینده فرزندان این مرز و بود خواهد بود. بنا به نظر یکی از کارشناسان معدن صخره‌های آهکی که در دامنه شاهوار در حال تخریب است، ظرفیت تأمین ۲۰۰ میلیون متر مکعب آب را داشته که همانند یک سد طبیعی عمل می‌کند که بدون پرداخت هیچ هزینه‌ای و مقاوم در مقابل زلزله به تأمین آب شهرستان می‌پردازد. اما اگر همینطور به سمت قله پیش بروند دیگر شاهوار بلندترین قله شمالشرق ایران نبوده و آبستن وقوع سیل‌های ویرانگر خواهد شد.
فرض کنیم در چند سال آینده بوکسیت معدن شاهوار به هر میزان تمام شد آنگاه برای اشتغال چه باید کرد؟ بهتر نیست از همین حالا با تعطیلی تخریب‌های فعلی بر پایه اصول حفظ منابع طبیعی و محیط زیست با ترویج و بهره برداری از مراتع، کاشت و برداشت گیاهان دارویی و ایجاد کمپ‌های کوهنوردی و گردشگری چندین برابر درآمد و اشتغال این معدن را تماماً متوجه شهر خود کنیم نه اینکه ذره‌ای از سرمایه حیاتی این شهرستان را برای خاموش کردن صدای مطالبه گری مردم، به شکل تحقیر آمیزی پیشکش خود ما نمایند.
*روزنامه نگار- فعال رسانه‌ای
وقتی صحبت از نامگذاری استان جدیدی در این منطقه می‌شود اولین نامی که به ذهن می‌رسد واژه شاهوار است چرا که این کوه بلند در هوای آفتابی و عاری از گرد و غبار از سایر مناطق شاهرود، بسطام، مجن، کلاته خیج، میامی، بیارجمند، طرود و دهملا دیده می‌شود. نام بسیاری از همایش ها، جشنواره ها، شرکت‌های بزرگ و حتی مغازه‌های شهرستان برگرفته از این نام است.
رشته کوهی که نماد طبیعیِ سربلندی و سرافرازی مردم شهرستان شاهرود است، بلندترین قله در شمال شرق ایران مأمن حیات وحش و تأمین کننده آب شرب و کشاورزی مردم است.
چند سالی است معدنی به نام بوکسیت تاش در اثر سهل انگاری و بی تدبیری مسئولان شهرستان شاهرود بدون استعلام از محیط زیست و میراث فرهنگی و گردشگری مجوز داده شده و مشغول برداشت از منابع این کوه است. حجم تخریب‌ها این معدن به حدی است که پوشش گیاهی و درختان ممنوع القطع اورس بسیاری را از بین برده است (تصاویر ماهواره‌ای خود گویای این مدعاست) اینکه این معدن دارای مجوز است یا لوازم اخذ مجوز آن ناقص است جای بحث نیست بلکه سخن از این است که آیا ادامه فعالیت آن به نفع مردم و آینده منطقه است یا خیر؟
برخی‌ها در شهرستان بر این باورند که وجود این معدن با این حجم از برداشت هر چند به بهای ناچیز خام فروشی، کمک هزینۀ نقلیه فرمانداری شاهرود و اشتغال چندین نفر بومی و چند پروژه کوچک در روستای تاش در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی است. در مقابل کارشناسان محیط زیست و علم زمین شناسی معتقدند این عواید ناچیز در مقابل مضرات و آسیب‌های شدیدی که در آینده متوجه منطقۀ شاهرود خواهد شد بسیار ناچیز بوده و در واقع معامله الماس با شکلات است.
اخیراَ پس از اطلاع رسانی‌های گسترده و برگزاری تجمعات مردمی در محل معدن؛ گفته شده مبلغ ۱۰ میلیارد تومان کمک مالی از سوی این معدن و کارخانه آلومینای جاجرم برای پروژه‌های عمرانی شهرستان اختصاص داده شده است. مبلغی که با یک حساب سرانگشتی تنها کسر کوچکی از درآمد یک ساله این معدن است که اتخاذ این تصمیم نشان از ارزشمندی معدن و عوایدی که طی این ۵ سال می‌توانست عاید شهرستان شاهرود شود، ولی تا کنون به هر دلیلی تخصیص داده نمی‌شد؟!
سوالی که جوانان این شهرستان از مسئولین شهرستان مطالبه دارند این است که اگر به راستی این معدن این قدر با ارزش است که تا سال‌ها می‌تواند مواد اولیه تولید آلومینوم را تأمین کند؛ پس چرا در قبال تخریب منابع طبیعی و آینده سرزمینمان این کارخانه در خود شاهرود احداث و راه اندازی نشود؟
آیا همانطور که در قبال تخریب محیط زیست در شاهوار به راحتی کوتاه می‌آییم و به استان مجاور امتیاز می‌دهیم آیا در بحث رفع موانع زیست محیطی انتقال آب قطری و بهره برداری از معادن پتاس طرود از خود جنمی نشان می‌دهیم؟ این تضاد در دفاع از منافع شهرستان بیشتر از همه ذهن جوان شاهرودی را درگیر کرده است. وقتی در اکثر خانواده‌های شاهرودی حداقل یک یا چند جوان بیکار آینه دق پدر و مادرِ پا به سن گذاشته خود شده اند و بسیاری از این شهرستان در جست و جوی کار مهاجرت کرده اند. وقتی می‌بینیم با توجه به بحران آب، کشاورزی منبع عمده درآمد و اشتغال شهرستان، آینده‌ای نخواهد داشت وقتی می‌بینیم صنعت پایداری وجود ندارد. وقتی می‌بینیم با کاهش شدید جمعیت دانشجوی غیر بومی، اقتصاد دانشجویی شهر از بین رفته، وقتی می‌بینیم کارگران البرز شرقی به نسبت قدیم کاهش چشم گیری داشته، وقتی می‌بینیم با اجرای سیاست‌های دولت، اعتبارات پروژه‌های عمرانی به نسبت جاری کمتر از همیشه شده، عقل سلیم حکم می‌کند می‌بایست به حفظ داشته‌ها و منابع طبیعی امان برای حال و آینده همت گماریم.
منابع طبیعی شاهوار قابلیت مهم گردشگری و برگزاری تور‌های کوهپیمایی را دارند که در بلند مدت به مراتب بیشتر از عواید برداشت از این معدن است آن هم به صورت دائمی و بر پایه اصول حفظ محیط زیست، آبسازی و تضمین آینده فرزندان این مرز و بود خواهد بود. بنا به نظر یکی از کارشناسان معدن صخره‌های آهکی که در دامنه شاهوار در حال تخریب است، ظرفیت تأمین ۲۰۰ میلیون متر مکعب آب را داشته که همانند یک سد طبیعی عمل می‌کند که بدون پرداخت هیچ هزینه‌ای و مقاوم در مقابل زلزله به تأمین آب شهرستان می‌پردازد. اما اگر همینطور به سمت قله پیش بروند دیگر شاهوار بلندترین قله شمالشرق ایران نبوده و آبستن وقوع سیل‌های ویرانگر خواهد شد.
فرض کنیم در چند سال آینده بوکسیت معدن شاهوار به هر میزان تمام شد آنگاه برای اشتغال چه باید کرد؟ بهتر نیست از همین حالا با تعطیلی تخریب‌های فعلی بر پایه اصول حفظ منابع طبیعی و محیط زیست با ترویج و بهره برداری از مراتع، کاشت و برداشت گیاهان دارویی و ایجاد کمپ‌های کوهنوردی و گردشگری چندین برابر درآمد و اشتغال این معدن را تماماً متوجه شهر خود کنیم نه اینکه ذره‌ای از سرمایه حیاتی این شهرستان را برای خاموش کردن صدای مطالبه گری مردم، به شکل تحقیر آمیزی پیشکش خود ما نمایند.
*روزنامه نگار- فعال رسانه‌ای
ارسال نظرات شما
یادداشت
